Đặc San Xuân Bính Thân

Tâm, Châu thương mến,

S

áng nay, mồng hai tháng giêng năm Bính Tuất sau khi cúng nước xong mình ra ngồi nơi phòng khách nhìn ngắm bức tranh thư pháp viết hai câu thơ của phụ thân :

Trang lòng khẻ lật đêm mưa

Bàng hoàng lại tưởng người xưa đọc mình

Hai câu này chắc hai bạn đã thấu hiểu tấm lòng của tác giả thông cảm với người xưa, cũng như hy vọng được người xưa hiểu mình.

Ngồi nhìn khóm thiết mộc lan nơi đầu ngõ sai quằn những đoá hoa nở hôm 29 Tết. Năm nay khóm thiết mộc lan nở thạnh hơn lúc nào hết Hoa nở kéo dài đến hai năm: Cuối năm Quý Dậu đến đầu năm Bính Tuất. Hoa thiết mộc lan chỉ nở vào dịp Noel khi khí hậu lạnh tràn ngập vào dịp Tết Tây. Năm nay mồng hai rồi mà hoa vẫn còn thơm ngát. Ngay dưới gốc vẫn còn hai nhánh hoa hàm tiếu chờ nở vào đêm mồng năm.

Nhìn toàn cảnh khóm thiết mộc lan thì thấy rất đẹp vì toàn cả khóm hoa đầy những nhánh hoa nở trắng. Tuy nhiên chỉ riêng hai nhánh hoa ở dưới gốc vẫn làm cho mình chú ý và chợt nhận ra rằng đó mới chính là điểm nhìn quan trọng đối với khóm thiết mộc lan đang nở thạnh. Trong một khóm hoa, nhánh đơn sơ và lẻ loi nhất lại là nhánh hoa đẹp nhất. Đẹp không phải vì xinh hơn, thơm hơn các chùm hoa khác nhưng là vì nhờ có nó mà các nhánh hoa khác mới được nhìn ngắm chăm chú hơn. Không có nó khóm hoa vẫn đẹp, nhưng nếu chú ý đến nó thì sự cao đẹp của toàn thể khóm hoa lại được tôn vinh hơn được thấu suốt cái đẹp hài hoà hơn.

Nhờ ở hai cánh hoa thiết mộc lan chưa hé nụ dưới gốc khóm hoa, mình bỗng nhìn ra trong hai câu thơ trên có hai từ ngữ nằm trong hai câu giống như hai nhản tự của hai câu thơ :

Trang lòng khẻ lật đêm mưa

Bàng hoàng lại tưởng người xưa đọc mình.

Câu trên có từ “khẻ”. Câu dưới có từ “lại”.

Trang lòng là trang tâm sự, là những tình cảm, tư tưởng mà mình đã gởi gắm vào thơ. Tuy nhiều khi lòng se lại vì: “gởi nhớ vào thơ nghĩ tội thơ”. Nhưng trang thơ lại chính là nơi thi nhân gởi tất cả nổi niềm tâm sự.

Từ khẻ là tâm trạng của thi nhân, là hành động e dè của thi nhân, là sự nhẹ nhàng kín đáo, là sự âm thầm, là sự cô đơn v.v... Từ “khẻ” làm nhản tự cho câu thơ nói về hành động của thi nhân trong đêm mưa khi thầm lật lại trang lòng.

Từ “lại” đơn sơ hơn, khô khan hơn và nếu đứng một mình thì vô nghĩa hơn, nhất là khi đứng vào một câu thơ. Trong lối hành văn chúng ta thường khuyên học sinh loại bớt đi những từ này vì nó không gây được nhiều thi vị cho bài thơ. Tuy nhiên từ “lại” ở đây lại là nhản tự của câu thơ.

Bàng hoàng lại tưởng người xưa đọc mình.

Như vậy là lâu nay người xưa đã đọc thơ văn của thi nhân rồi, đã cảm thông rồi, cho nên trong đêm mưa này riêng mình khẻ lật trang thơ của mình và đọc xong rồi thì “lại” tưởng như người xưa cũng đang đọc mình. Lại tưởng là tưởng thêm một lần nữa, cũng như lại đi là đi thêm một lần nữa, lại nhớ là nhớ thêm một lần nữa.

Tâm và Châu thân mến,

Sáng mồng hai tâm hồn mình đang nhẹ nhàng thanh thản nên mình có một ý nghĩ rất đơn sơ. Đọc thơ Quách Tấn tuỳ theo hoàn cảnh môi trường và tâm trạng tinh thần mà mình hưởng được nhiều thi vị khác nhau. Nhìn bức thư pháp mình nhớ đến lời của Châu là nên tìm cho thư pháp một chủ đích để mà nhấn mạnh câu và chữ cho tương xứng. Thế thì khi mình đang ngắm bức thư pháp này thì mình chỉ sẽ thấy hai chữ khẻ và lại được tô đậm nét trong hai dòng thơ thư pháp. Và như thế mỗi một nhà thư pháp sẽ hoàn toàn tự do phóng bút trên khung giấy khi cầm bút múa thơ trên lòng giấy. Cho nên muốn viết thư pháp đẹp và có thần thì nhà thư pháp cần có một sự thông cảm với hồn thơ của thi nhân. Bởi vậy trước một bài thơ người viết thư pháp đều có một lối viết riêng cùng chung với thi nhân trãi lòng mình trên mặt giấy. Chúng ta lại có thể thưởng thức thư pháp cùng thi tình theo tấm lòng của chúng ta.

Một mùa xuân yên thắm đã khởi đầu. Chúc hai bạn có những vần thơ đẹp. Thân mến.

Quách Giao

1/2016