H

 

ãy nhắm mắt lại, trở về ngày xưa chúng mình còn bé, thơ ngây lên 5 lên 10, cứ mỗi lần tết đến là nao nức mong mau đến ngày ấy. Em chỉ thích được mặc áo mới đi mừng tuổi người thân để có tiền lì-xì, rồi đếm tiền để xem trong nhà đứa nào được nhiều nhất.

 

Những ngày cận tết mới vui nhất vì cả nhà ai cũng bận tíu tít. Me lo chuẩn bị thức ăn và cắt may quần áo cho các con. Anh chị lo sơn và quét vôi hết cả nhà lại, nhưng phần gay nhất là cạy sơn cũ ra. Chị hai huy động các em lấy dao cũ cạo suốt mấy ngày mà sơn dính cứng quá chỉ được sơ sơ bên ngoài thôi. Nếu ngày xưa có máy chà sơn như bây giờ thì lũ em đâu có khổ nhọc như thế nhỉ? Vui nhất là màn rửa nhà, khi các em sắp lớn chị Hai không làm nữa, mà giao cho chúng làm, vì chị Oanh lại có năng khiếu này hơn cả anh chị mình nữa. Khi rửa nhà, chỉ rửa nhà sau thôi chừa nhà trước lại vì để chất bàn ghế tủ gường nửa chứ. Nhà rất dài, tha hồ cho đứa em trai chỉ thích nghịch, cả đám cứ chà phụ được dăm mười phút là rủ nhau chơi trợt bate từ trước ra sau, khoái vô cùng. Cứ nghịch như vậy gần đến chiều vẫn chưa xong, làm "chef vệ sinh" quạo quá, đuổi quách đi hết cho rảnh việc. Còn em có năng khiếu may vá thì đi đôm cúc áo mới cho các em là thượng sách, vì me lo phần lá chuối làm bánh tét, bánh ít cũng đủ mệt rồi. Vườn sau nhà có trồng nhiều buồng chuối lá thật xanh tốt mà trái thì èo uột, nên chỉ để gói bánh thôi.

 

 Mấy ngày trước tết me đi chợ suốt, cứ về nhà thấy thiếu cái gì là xách giỏ đi nữa. Cái lạ là em và bà chị kế cứ thích đi theo me xách giỏ phụ, nhưng bà chị thì khéo léo thế nào mà me rất ưng chị đi theo, còn em thì me đuổi như đuổi tà vậy. Mấy lần ức quá, em cứ khóc chạy theo mới chít chứ. Ôi! khi lớn lên em mới buồn cười mình quá đổi, có cho tiền em cũng chả theo nữa là, vì vừa cực nhọc và nắng nóng vô cùng chứ có phải như đi cine rạp máy lạnh gì đâu!! Vậy mà ngày xưa em cứ khoái làm con hầu, con mọi đí chứ. Cứ đứng chèo queo một góc chợ coi chừng giỏ đồ ăn cho me, mà bụng đói cồn cào hay khát nước đến le lưỡi mà me có biết đâu. Vì me chỉ tất tả mua nơi này nơi kia, rồi đi ngang chỗ em đang chờ, me vứt vào giỏ to tướng đó để sẽ bê, sẽ khiêng ì ạch ra xe xích lô về nhà.

 

 Ngày em còn bé, chị hai làm đầu tàu gương mẩu cho các em theo. Chị rất giỏi, và hy sinh thương yêu gia đình vô cùng. Học xong chị vội đi làm để phụ ba me thêm nuôi các em. Tết chị lo phần sơn và quét vôi nhà là cực nhọc nhất. Anh Ba em thì lo mua a-dao (da bò) về nấu làm keo pha với vôi, chị pha màu rất đẹp. Hai chị em cứ sơn sơn phết phết suốt cả tuần mới xong. Khi đó cả nhà thích lắm, vì nhìn căn nhà cũ suốt năm chán bỏ xừ rồi, bây giờ được ở trong căn nhà mới xanh biếc từ cửa, đến tường nhà phơn phớt xanh nhạt mát mắt vô cùng.

 

Đến phần trang trí màn cửa, chị bèn rủ em đi chợ mua vải voan mỏng có hoa văn rất đẹp. Chị hỏi em chọn màu nào, em chỉ chọn màu trắng dù ngày đó em chỉ mới 10 tuổi thôi, mà chỉ thích màu trắng. Vì đi học suốt từ nhỏ me cũng chỉ may quần trắng cho em thôi, me không cho mặc các màu sậm vì cỏ như vậy bọn em sẽ biết giữ quần áo sạch hơn chăng? Còn bạn em lại bị me nó chỉ cho mặc đồ màu sậm cho dể giặt vì nó nghịch lắm. Thế nên thấy em chỉ mặc quần trắng nó bắt thèm. Ngược lại, em chỉ thèm được mặc quần màu đen cũng không được.

 Ngày đó ba me chỉ thích các con để tóc dài, nhất là chị Nguyệt (chị kế em) Còn chị hai lại "à-la-mode" nên đã rủ chị Oanh"phi-dê" từ lúc nào rồi. Bấy giờ chị lại rất thương hai đứa em trắng trẻo này, đi chơi đâu chị thường dắt theo. Tết đến, chị đem bọn em đến tiệm uốn tóc cho chúng nốt (vì me cắt tóc bum-bê cho em giống như con bé Nhật, Tàu gì đó. Còn chị Nguyệt người bé tí mà tóc lại dài và nhiều thật lê thê, lếch thếch, trông chả văn minh chi cả). Do đó, khi uốn tóc xong, chị Nguyệt đẹp khác hẳn đi, nhìn không ra chị nữa là. Lúc về nhà trời đã tối, cả bọn len lén vào cửa sau, nhưng vẫn bị ba bắt gặp. Ba nổi trận lôi đình đuổi chị hai ra vườn sau dù trời đã khuya rồi. Ghê rợn nhất là có hai mả đá xanh của ông bà cố chôn ở đó, nên bọn em thường sợ ma, tối là không đứa nào dám ra vườn cả. Thế nhưng chị không sợ chi cả, nửa khuya chờ ba me ngủ, bọn em lén mở cửa gọi chị vào... Nhờ vậy, từ đó về sau ba cho bọn em tự do dễ thở đôi chút. Để tết đến là chị hai tha hồ làm đẹp cho các em.

 

 Hôm đưa ông táo về trời me dặn chị hai nhớ giúp me may quần áo cho các em, xong trước giao thừa. Nhưng chị lại lo nhiều thứ quá không còn nhớ gì cả. Có một lần, đứa em bé nhất nhà bị chị quên. Mồng 1 tết, nó có đến 2 áo mới mà không có quần mới, vì chưa xong. Eo ơi, nó nhất định không mặc áo mới với quần củ mà chỉ mặc với cái xi-lip đỏ mới và cứ chạy lăng xăng như con quay, làm cả nhà cứ cười lăn bò ra thôi.

 

 Có một lần cận ngày tết trời tối lúc sắp đi ngủ, bỗng trước cổng nhà có hai chàng đèo nhau trên chiếc vespa rất ư là hào hoa, phong nhã. Đến hỏi thăm chị hai, em chưa kịp mời vào nhà thì ba em ra chào đón bằng một "tăng" hỉ-nộ-ái-ố, làm hai chàng hoảng hồn phóng xe chạy bắn khói, không kịp gặp chị. Và cũng không bao giờ dám trở lại thăm chị nửa. Sau này bọn em mới biết đó là chàng nghệ sĩ Hoàng Bá "beau" trai của ban nhạc chị yêu thích.

 

 Đêm giao thừa, mọi thứ trong nhà đã xong. Bánh ít me gói rất ngon, năm nào bánh ít cũng được khách chiếu cố tận tình, vì nhưn bánh me xào với củ hành mở thịt thơm lừng. Bánh tét me gói theo người miền Trung vì ba thích ăn. Còn mứt thì chỉ làm mứt dừa rám dẻo ngon hơn mua và mứt gừng sên cả nồi to tướng. Còn lại các thứ mứt khác me mua ngoài chợ hết. Bánh tét cũng vừa xong đang còn nấu dưới bếp, chờ nửa khuya sẽ vớt ra là xong. Dưa giá củ kiệu xong trước vài ngày, nồi thịt kho to tướng cũng xong từ trưa. Và trên bàn thờ đã đầy đủ đèn nến, lư đồng nhờ ba và anh ba đã chùi lau sáng ngời, cùng hai bên dĩa trái cây đầy ụ để trước hình bà ngoại em. Hình ông bà nội ba em không có vì bị mất trong chiến tranh ngoài trung, ba phải theo ông Sáu nhà chùa vào nam. Cất chùa cạnh nhà ba me.

 Những lúc nấu bánh tét, bọn em ngồi quanh me nghe kể chuyện ma, chuyện đời của bà ngoại làm em chảy nước mắt. Tội nghiệp, bà mất lúc còn quá trẻ, vừa 19 tuổi khi sanh me xong, bà phải theo chồng, nên đem me em từ Hà Nội vào Nam tìm ông ngoại đã đổi việc vào đấy. Chỉ chưa đầy tháng sau, bà mất ở đó vì bị tình địch bỏ thuốc độc. Ngoại có gương mặt phúc hậu, da trắng bóc mà me em chỉ giống ngoại chỗ đó thôi. Cuộc hôn nhân của bà rất đau thương, me kể trước đấy ông ngoại làm hảng hoả xa cùng nghề với ông cố (ba của bà ngoại) ở Hà -Nội. Khi ông ngoại đổi việc ra bắc, đến nhà ông bà cố, gặp bà ngoại đẹp, lại khéo thêu thùa nổi tiếng ở phố hàng Bạc khiến ông muốn hỏi cưới. Nào ai ngờ trước đó, bà đã có ông Vương Mịn rất yêu bà và rất giàu, me nói ông có cả hầm sỏi... Nhưng ông ngoại có số sát phụ, chắc chắn sẽ thua, ông bèn lén cho tiền ông thầy bói trước dặn rằng khi ông bà cố đến xem tuổi hai người, thầy bói không được nói sự thật, mà phải nói ngược lại: rằng ông Mịn là tuổi sát phụ, còn ông ngoai là tốt hết cả... Nên ông cưới được bà ngoại. Thế là đời bà chỉ vỏn vẹn có 19 năm ngắn ngủi. Ông ngoại bị chết vợ đến 2 người sau đó nữa, nên me phải sống khổ đau với các dì ghẻ độc ác vô cùng mà ông không hề đoái thương đến, lại còn nghe lời dì ghẻ, đánh đập me hơn nửa. Vì vậy lớn lên, bọn em rất ghét ông ngoại dù ông đã chết từ khi me sanh chị hai. Hình ông rất oai nghi (ai vào nhà nhìn hình, cứ tưởng Tổng-thống Ngô đình Diệm) nhưng không hiểu tại sao lại không được đặt lên bàn thờ bên cạnh hình bà ngoại? mà ông lại cô đơn treo lơ lửng trên cửa ra vào. Em cũng chả thắc mắc về điều đó, chỉ thấy thương me em ngày tết cúng giổ ông, dù ông mất đã mấy mươi năm rồi mà me còn sụt sịt khóc thương. Phải chăng cái luân lý Khổng, Lảo ngày xưa dạy con cái chỉ biết cúi đầu vâng lệnh người trên một cách mù quáng, đáng thương như vậy? Và bà ngoại em bị ép duyên đau đớn nghịch lý quá, phải chịu chết oan uổng vì người đàn ông đam mê sắc dục đến mù quáng? Và đến me em ở thế hệ sau, bị cha ruột và các bà kế mẩu đàn áp đày đoạ như vậy mà me vẫn một lòng thương yêu, hầu hạ họ cho đến ngày họ lìa đời không hề oán trách. Ôi, tấm lòng của me thật trong sạch không vết bẩn đục nhơ, dù bị đời làm đau thương nhưng me đã từ bi tha thứ hết.

 

 Nên những ngày tết sau này của các anh chị em khi vắng ba me rồi, cả bọn chỉ ngồi nhắc chuyện xưa vào đêm giao thừa không tiếng pháo nổ, cũng không mâm đèn hương cúng lể ngoài sân nhà. Cái tết bây giờ không còn cái tết nhộn nhịp sắm sửa, náo nức vui đùa rộn rả của ngày xưa nữa... Nhưng em vẫn ngửi được mùi hương bánh tét, bánh ít của me đang nấu dưới nhà bếp. Và nghe cả tiếng cổng rào mở, để ba nửa khuya đi lễ chùa về, xông đất nhà cho một năm thịnh vượng, hạnh phúc tràn lan...

 

(Mùa Đông 2015)