Mục
Lục
Trang
Bìa
Ban
Biên Tập
Lá
Thư
Xuân
Nguyễn
Thị Thanh
Trí
Đọc
Lá
Thư
Xuân:
Lê
Thị
Mỹ
Châu
Táo
Quân
Chầu
Trời
Nguyễn
Thị Thanh Trí
Câu
Đối
Tết
Lê
Bá Thiên
Câu
Đối
Tết
Vinh
Hồ
Chúc
Tết
Mừng
Xuân
Canh Dần
Vinh
Hồ
Đôi
Lời Tâm
Sự
Lý
Hổ
Thơ
Chúc
Tết
Trần
Đình
Thọ
Xuân
Quê
Nhà
Mùa
Mai
Hiếm
Nguyễn
Quang
Lộc
Chuyện
Cái
Thùng
Bánh
Tét
Lương
Lệ Bích San
Xuân
Này
Tôi
Nhớ
Mãi
Trần
Như
Phương
Xuân
Đất
Khách
Một
Cái
Tết
Lạ
Kỳ
Lữ
Thanh
Cư
Xuân Nguyện
Đinh Thị
Lan
Chú
Câm
Lâm
Thanh Nhàn
Trước Thềm
Năm Mới
Đặng Thị Ngọc
Nữ
Hai
Không
Lẻ
Chín
Nhìn
Lại
Phi
Ròm
Sinh
Hoạt
Tết
Hải
Ngoại
Kịch
Vui
Võ
Thuật
Nguyễn
Dzuy
Nam
Nguyễn
Dzuy
An
Hình
Ảnh
Tết
Quê
Nhà
Sử
Xương
Hải
Hải
Ngoại
Đinh
Bá
Hồ
Hoa Xuân
Ngày
Tết
Hoa
Đào
Trong
Mắt
Ai
Phạm Thị Nhung
Chuyện
Vui
Đầu
Năm
Kể
Chuyện
Vui
Lý
Hổ
Tiếng
Việt
Nguyễn
Quang
Lộc
Ca
Hát/Nhạc
Tiếng
Hát:
Mộng
Chiều
Xuân
Lan
Đình
Tiếng
Sáo
Thiên
Thai
Lan
Đình
Gái
Xuân
Lan
Hương
Ca
Vọng
Cổ
Lý
Hổ
Đọc
Truyện:"Trăng
Quê
Nhà"
Của Phùng
Thị
Phượng
Lý
Hổ
Nha
Trang
Ngày
Về
Nguyễn
Tính
Tử Vi
Người
Tuổi
Dần
ABC
Sưu
Tầm
(NXV)
Tôn Giáo
Phật
Giáo
Đi
Vào
Đời
Mục
Đồng
Chùa
Ngọc
Lâm
Trí
Bửu
Nguyễn
Thừa
Năm
Canh
Dần
Nói
Chuyện
Hổ
Cọp Về Làng
Vinh
Hồ
Tản
Mạn
Về Năm Canh Dần
Nguyễn
Văn Thành
d_bb
Đ.H.K.H
Cách
Chơi
Mạt
Chược
Tô
Đồng
Liêu Trai Chí
Dị
Đàm
Quang
Hưng
Thanh
Phong
Thi
Tập
Vũ
Tiến Phái
Lễ Vu Lan
Nguyễn
Văn Phú
Chính
Danh
Thủ
Phạm
Vụ Đổi Lịch
Báo Hại
Nguyễn
Hữu Quang
Cỗi Rễ Bậc
Hai
Nguyễn
Đức
Tường
Tranh
Nghệ Thuật
Tranh
Họa
Nghệ
Thuật
Phi
Ròm
Kinh Nghiệm Sống
Xuân
Đời
Người
Theo
Chu
Kỳ
Thời
Gian
Hải
Lộc
Văn
Hóa
Ẩm
Thực
Bánh
Tét-Hương
Vị
Tết
Lê
Thị
Mỹ
Châu
Giò
Thủ
Lê
Thị
Đào
Mứt
Dẻo
Lê
Thị
Đào
Nấu
Mắm
Tôm
Lý
Hổ
Khoai
Lang
Dương
Công Thi
Sức
Khỏe
Đại
Dịch
Cúm
Heo
Hay
Đại
Chủng
Ngừa
Cúm
Gà
BS Nguyễn
Vĩ
Liệt
Những
Căn
Bản
Về
Di
Truyền
Học
BS Nguyễn
Vĩ
Liệt
Biên
Khảo
Kinh
Tế
Việt Nam
Tổng
Kết
Tình
Hình
Kinh
Tế
Việt
Nam
Năm 2009
Nguyễn
Văn
Thành
Hoa Kỳ
Tổng
Kết
Tình
Hình
Kinh
Tế
Hoa
Kỳ
Năm 2009
Nguyễn
Văn
Thành
Chuyện
Đó
Đây
Cảm
Ơn
ASIMO
BS Đỗ
Hồng
Ngọc
Năm
Hết
Tết
Đến
BS Đỗ
Hồng
Ngọc
Mười
Năm
Chân
Bước
Trên
Đường
Dài
Lương
Lệ Huyền Chiêu
Ngày
Xuân
Kể Chuyện
Làm
Báo
Ở
Singapore
Nguyễn
Thị Thục
Viết
về
Ninh
Hòa
Hòn
Vọng
Phu
Quê
Tôi
Đinh
Hữu Ân
Ninh
Hòa
Tôi
Xưa
Lương
Lệ Huyền Chiêu
Những
Bước
Đường
Đi
Qua
Của
Một
Người
Con
Xóm
Rượu
Nguyễn
Hưng
Chùm
Me "Phong
Ấp"
Lê
Thị Hoài Niệm
Viết
về
ninh-hoa.com
Viết
Cho
Ninh-Hoa.com
Lê
Thị Mỹ Châu
Gái
Tuổi
Dần
Lương
Lệ Bích San
Kỷ
Niệm
Về
Trường:
Trần
Bình Trọng
Ninh Hòa
Những Mùa
Xuân
Đi
Qua
Thầy
Trần
Hà
Thanh
Vạn
Ninh
Xuân
Nhớ
Ngô
Thị
Kim
Anh
Thương
Về
Vạn
Ninh
Thầy
NK
Nha
Trang
Ngày
Về
Nguyễn
Thị
Kính
Nhớ
Về
Nha
Trang
Nguyễn
Thị
Kính
Phôi
Pha
Tháng
Ngày
Thầy
Trương Văn
Nghi
Một
Chuyện
Mùa
Xuân
Cô
Đặng
Thị Tuyết
Như
Chúc
Mừng
Xứ
Vạn
Nguyễn
Thị Thí
Các Trường Khác
Thảo
Trang
Nguyễn
Đồng Danh
Trường
Hưng
Đạo
NhaTrang
Phạm
Thanh
Phong
Thi
Nhạc
Giao
Duyên
Hồn
Tôi
Theo
Gió
Bay Về
Mùa
Xuân
LMST
Nắng
Mai
Mục
Đồng
Văn
Học
NT
Lịch
Sử/Địa
Lý
Cảm
Nghĩ Về
Nhạc
Dân
Gian
Anh Bằng
- Hoàng Nam
"Xuân
Dạ"
Dương Anh
Sơn
"Xuân
Nhật
Ngẫu
Hứng"
Dương Anh
Sơn
Em
Là
Nốt
Nhạc
Dễ
Thương
NxVạn
Bài
Hát
Về
Tha
La
Trong
Ký
Ức
Việt Hải
Los
Angeles
Ai
Xuôi
Về
Tây
Đô ?
Việt Hải
& Mindy Hà
Sống
Để
Viết,
Viết
Để
Sống
Trần Minh Hiền
Thơ
Xuân
Điều
Ngự
Giác
Hoàng
Trần
Nhân
Tông
Trí Bửu
Nguyễn Thừa
Thơ
Chúc
Xuân
Nguyễn Thị
Bảy
Mừng
Ngày
Hội
Ngộ
Nguyễn Thị Thanh Bình
Ba
Mùa
Xuân
Nguyên Bông
Hoài
Cảm
Nguyên Bông
Gởi
Thiệp
Xuân
Thăm Mẹ
Trần Ngọc
Chánh
Nhớ
Xuân
Hương Đài
Xuân
Của
Chị
Lan Đinh
Hương
Biển
Mặn
Mà
Xuân
Thầy Quách
Giao
Xuân
Tàn
Lê
Thị
Ngọc Hà
Đôi
Mắt
Em
Việt Hải
LA
Một
Nửa
Yêu
Em
Việt Hải
Los
Angeles
Khai
Bút
2010
Trần Minh Hiền
Con Sông Nào
Đã Xa Nguồn
Huỳnh
Trịnh Tuyết
Hoa
Lạc
Lõng
Nguyễn
Thị Tuyết Hoa
Xuân
Ly
Hương
Vinh Hồ
Xuân
Về
Lại
Nhớ
Quê
Hương
Vinh Hồ
Ngọt
Ngào
Xuân
Trần Thị
Phong
Hương
Bỗng
Nam Kha
Sắc
Xuân
Đinh Thị
Lan
Mùa
Xuân
Trên
Đất
Lowell
Cụ Bà
Trần Thanh Liễu
Chuyện
Ngày
Xưa
Nguyễn Duy
Long
Xuân
Ơi!
Xin
Chầm
Chậm
Nhé
Hải
Lộc
Xuân
Về
Lê Thị
Lộc
Người
Đi
Đàm
Thị Ngọc Lý
Đôi
Ta
Đặng
Thị Ngọc
Nữ
Canh
Dần...Đừng
Nên !
Đặng
Huy Nhẫn
Thói
Đời
Đặng
Huy Nhẫn
Nắng
Chiều
Xuân
Phan
Kiều
Oanh
Tình
Xuân
Phan
Kiều
Oanh
Xuân
Chia
Ly
Phan
Kiều
Oanh
Hạnh
Phúc
Đâu
Xa
Nguyễn
Hoàng
Phi
Đợi Anh
Về
Phạm
Thanh
Phong
Không
Đề
Trần
Như
Phương
Nhớ
Xuân
Xưa
Trần
Như
Phương
Gương
Mặt
Trái
Xoan
NhàQuê
Ngỡ
Ngàng
Nụ
Xuân
Lâm
Minh
Tài
Xuân
Tri
Kỷ
Lâm
Minh
Tài
Mùa
Xuân
Đó
Phút
Tình Cờ
Cô Kim
Thành
Trăng
Ngủ
Quên
Cô Kim
Thành
Nỗi
Nhớ
Chiều
Cuối
Năm
Võ
Ngọc
Thành
Phác
Họa
Võ
Ngọc
Thành
Dấu
Ấn
Tình
Quê
Anh
Thy
Quả
Dưa
Ngày
Tết
Nguyễn
Thị Thí
Tưởng
Nhớ
Thi
Thi
Xuân
Tha
Hương
Nguyễn
Thị Thí
Mùa
Xuân
Và
Nỗi
Nhớ
Trần
Đình
Thọ
Chúc
Mừng
Năm
Mới
Ngô
Trưởng
Tiến
Quê
Hương
Tôi
Nỗi
Chờ
Mong
Nguyễn
Tính
Xuân
Viễn
Xứ
Nguyễn
Tính
Tháng
Giêng
Ơi
Lương
Mỹ
Trang
Em
Có
Biết
Nguyễn Thục
Nhà
Cọp
Lên
Ngôi
Tú
Trinh
Xuân -
Vẫn
Ấm
Lòng
Thượng
Tọa
Thích
Ngộ
Trí
Thương
Nhớ
Ơi !
Nguyễn
Thị
Thanh
Trí
Tình
Xuân
Đất
Khách
Du Sơn
Lãng Tử
Xuân
Gợi
Cố
Hương
Du
Sơn
Lãng
Tử
Ca
Khúc
Mùa
Xuân
Lê
Duy
Vũ
Văn
Bóng
Nắng Xuân
Nguyên
Bông
Những
Vần Thơ Vụn
Gẫy
Nguyễn
Tấn
Ca
Nỗi
Nhớ Cuối Năm
Trần
Thị
Chất
Những
Ngày
Giáp
Tết
Lê
Thị
Mỹ
Châu
Hạt
Giống Đang Nảy
Mầm
Phan
Phụng
Dung
Mái
Nhà Xưa
Tâm
Đoan
Tôi
Ơi
Đừng
Tuyệt
Vọng
Lê
Thị
Ngọc Hà
Bông
Cải
Huỳnh Trịnh Tuyết Hoa
Hơi
Thở
Mùa Xuân
Nguyễn
Thị Tuyết
Hoa
Mưa
Cuối Mùa
Nguyễn
Thị Tuyết Hoa
Tiếng
Vọng
Trên
Ngàn
Tường
Hoài
Giây
Phút
Giao
Thừa
Lý
Hổ
Ở
Nơi Trái Tim
Nguyễn Quang Lộc
Tạm
Biệt...
Thanh
Mai
Trên
Nỗi
Nhớ Thương Đau
Nguyễn
Hữu
Nghĩa
Kỷ
Niệm...Vui
Phan
Kiều
Oanh
Mai
Hương
Xuân
Topa
Panning
Chào
Bảy
Mươi
Trương
Thanh
Sơn
Phần
Thưởng
Lâm
Minh
Tài
Nơi
Đàn
Chim
Bay
Về
Tìm
Hơi
Ấm
Nguyễn
Hữu
Tài
Đám
Ma
Người
Ngoại
Đạo
Hoàng
-
Thanh
Xúc
Tép
Dương
Công
Thi
Em
Tôi
Đã
Ra
Đi
Hà
Thị
Thu
Thủy
Buồn
Vui
Đời
Lính
TT
Nguyễn
Tính
Những
Con
Đường
Dưới
Chân
Tôi
Nguyễn
Đôn
Huế
Trang
Thư từ,
bài vở, hình ảnh hoặc
ý kiến xây dựng, xin liên lạc:
Nhiều khi ta tự hỏi ta sống trên đời để làm gì, một câu hỏi tự lâu đời con người đã đặt ra: ăn để mà sống hay sống để mà ăn, rồi nghệ thuật vị nhân sinh hay nghệ thuật vị nghệ thuật... Ta còn hỏi thêm ta sống để mà viết hay viết để mà sống. Thực sự ra thì tất cả đều chỉ tương đối, không có gì tuyệt đối chúng ta nên dung hòa, trung dung, cả hai vế ăn để sống và sống để mà ăn đều đúng cả; cũng như nghệ thuật nên vị cả nhân sinh và nghệ thuật ; cũng như chúng ta sống thì mới viết được, sống khoẻ, sống đúng thì viết khoẻ viết đúng viết ích lợi ; sống để mà viết nhưng cũng là viết để mà sống, không viết thì nhà văn nhà thơ coi như đã chết rồi vì tác phẩm chính là con cái của nghệ sĩ và đó là bằng chứng hùng hồn cho sự sinh tồn của họ.
Ngày xưa Nguyễn Du viết TRUYỆN Kiều từ một cốt truyện tầm thường của Thanh Tâm Tài Nhân bên Tàu mà đã đem cho chúng ta và nhân loại một đại tác phẩm bất hủ rồi từ đó bao nhiêu người đã viết, cố gắng, sống chết cùng tác phẩm và họ có thành công không, thời gian và sự thẩm định đã nói lên điều đó. Nói về tác giả và tác phẩm của thời hiện tại bây giờ chúng ta có rất nhiều và ai trong số họ sẽ tồn tại với thời gian. Những hiện tượng một thời như Nguyễn Huy Thiệp, Dương Thu Hương, Phạm Thị Hoài và bây giờ là Nguyễn Viện liệu có nói lên điều gì và có tồn tại với thời gian. Chúng ta chưa biết. Có người thích tác phẩm của họ có người chê thậm tệ nhưng âu cũng là lẽ thường tình. Nhà phê bình Nguyễn Hưng Quốc là một ví dụ khác của viết để sống hay sống để viết. Tầm nhìn của ông đã vượt lên trên thời đại của chúng ta. Thực sự ra viết lách là một cái nghiệp, một cái nghiệp chướng mà ai vướng vào rồi thì khó mà gỡ ra. Dĩ nhiên có người viết hay có người viết dở nhưng tựu trung ai cũng cố gắng cả, khi thẩm định đánh giá chúng ta phải lấy điều đó đem vào sự cân nhắc.
Nhưng chúng ta phải biết rằng phê bình, nhận định, bình luận về văn học văn chương rất cần thiết nhằm mục đích thúc đẩy định hướng sáng tác. Một lời khen hay chê đúng đắn đúng mực đúng lúc sẽ giúp cho tác giả có thêm sức lực mới để sáng tác hay hơn, có ích hơn nhưng một lời khen hay chê bình phẩm sai lầm hoặc quá đáng sẽ dẫn đến hậu quả xấu khôn lường. Viết lách đã khó mà phê bình, nhận xét, nhận định bình phẩm lại càng khó hơn. Nhiều người cho là họ có thể múa bút để xuất thành lời mà không quan tâm hậu quả. Đời sống thì đầy dẫy những nhiễu nhương bất trắc bất an bất ổn và đầy lừa mỵ, lừa lọc và do đó cũng phản ánh trong thi ca và văn chương. Khi người độc giả đọc hay người phê bình đọc thì họ cũng cảm nhận được tất cả những điều đó nhưng cũng tùy theo trình độ văn hóa, vị trí xã hội, khả năng thẩm định, khả năng tài chánh để có thể một cái nhìn đúng đắn về một tác phẩm nhiều khi vốn rất chủ quan và đầy thiên kiến định kiến.
NGƯỜi đọc bình thường có thể khen hay chê thích hay không thích một tác giả một tác phẩm mà không ảnh hưởng gì nhiều đến thế giới văn học và thế giới hữu hình nhưng với một nhà lý luận một nhà phê bình văn chương thì điều ấy thật khác hẳn. Một lời nói một câu chữ câu văn của nhà phê bình, bình luận văn học có giá trị và tầm ảnh hưởng rất lớn. Nó có thể làm sống lại một tài năng mà cũng có thể bóp chết một nhân tài. Nếu chỉ khen để lấy lòng và sợ chê bị phật lòng thì chẳng ai cần nhà phê bình làm gì còn nếu chê để hại hay hạ nhà văn thì đó là một cái tội, còn sự bất tài thiếu kiến thức không đủ trình độ thẩm định thẩm thấu thì là sự bất cẩn nguy hiểm như bác sĩ phẫu thuật thiếu trình độ vậy. Có thể gây chết bệnh nhân vì không đủ khả năng cứu chữa.
Những cuộc tranh cãi sôi nổi gần đây là cuốn sách mới nhất về Trịnh Công Sơn bị cấm phát hành ở Việt Nam cũng như những bàn luận sôi nổi đa chiều nảy lửa từ bài viết của Trịnh Cung hồi đầu năm 2009 là những ví dụ điển hình về nhựng dị biệt đôi khi và tưởng chứng như không thể nào dung hòa được của mọi người, của những nhà văn, nhà thơ nhạc sĩ nghệ sĩ và những người thưởng thức, độc giả, thính giả... Sự dị biệt từ một nhân vật, từ một cá nhân và đến tư tưởng lối sống, quan điểm sống, lý tưởng và vân vân. Cũng thì một sự kiện có thật trong lịch sử nhưng đôi khi được nhìn nhận, đánh giá, thẩm thấu và thẩm định nhận định một cách rất khác nhau thậm chí trái ngược nhau tùy theo trình độ, kinh nghiệm, thiên kiến, định kiến, đời sống, hoàn cảnh cá nhân và địa vị xã hội cùng những mối liên hệ. Sự dị biệt đó là thường tình và hiển nhiên không có gì đáng bàn cãi. Cái đáng bàn cãi là chúng ta không nên áp đặt quan điểm của mình lên người khác và xã hội. Điều đó thật khó làm, nói dễ hơn làm. Ai cũng tự cho là mình đúng, nên không dễ dàng gì mà chấp nhận kẻ khác.
Nếu ai đã từng cầm viết đều có thể đồng ý rằng viết không phải là dễ dàng như nhiều người vẫn nghĩ. Viết khó hơn nói gấp bội lần, viết khó hơn làm những công việc tay chân rất nhiều vì nó bao gồm cả suy nghĩ tư duy và diễn đạt. Viết đã khó mà viết đúng, viết đủ viết cho có lợi ích thì càng khó gấp bội phần, rồi viết hay viết bất hủ bất tử thì là chuyện của một vài người mà thôi. Viết truyện viết thơ sáng tác đã khó mà viết phê bình văn học nhận định còn khó hơn ngàn lần vì nó có thể đụng chạm và nhà lý luận phê bình văn học phải đi trên một lằn ranh mong manh của sự xây dựng hay là phá hoại, góp sức hay là hủy diệt văn chương văn học; bởi vì mỗi một lời khen chê đều rất quan trọng có thể nâng cao vun đắp một tài năng hoặc giết chết một tài năng. Lịch sử đã minh chứng nhiều trường hợp như vậy. Viết văn là chạm đến những tầng lớp sấu thẳm nhất của tâm lý con người còn viết phê bình là chạm đến những ngõ ngách sâu sắc nhất của nghệ thuật viết văn. Viết văn là trải lòng mình ra cùng trang giấy và tha nhân còn phê bình văn học là thu mình lại cùng trang giấy và độc giả, nén gọn những cảm xúc để chỉ còn những lời nhận định chính xác giúp người. Viết là phản ánh đời sống ghi lại những cảm xúc suy nghĩ suy tư và lắng đọng của con người bằng câu chữ ngôn từ còn phê bình văn học là đem tất cả những câu chữ ngôn từ đó lên kính hiển vi để phân tích nhìn ra những khuyết tật và ưu điểm sàn lọc chắt lọc để giúp cho nhà thơ nhà văn sáng tác tốt tốt hơn hay hơn. Nhà phê bình phải công tâm chân chính để không có tình cảm cá nhân sự thành kiến thiên kiến chi phối. Nhiều người chúng ta không biết rằng số phận và sứ mệnh của người sáng tác và nhà phê bình gắn liền với nhau rất mật thiết và cả hai đều cần đến nhau cũng như độc giả cần cả hai người. Độc giả hiện đại đòi hỏi những người sáng tác hiện đại và những nhà phê bình hiện đại, mới mẻ và đặc sắc, độc đáo cho thế kỷ 21. Xã hội vốn đã thay đổi đến tận gốc rễ khác xa cách đây chừng 10 năm.
Khoa học kỹ thuật và những khám phá phát minh mới đã làm thế giới phát triển nhanh chưa từng có nhưng sự băng họai tan rã của đạo đức cũng diễn ra nhanh chưa từng có và đó là dấu hiệu của sự diệt vong tự hủy diệt của lòai người. Nhiệm vụ của người sáng tác là phải làm sao đưa những trăn trở thời đại đó vào tác phẩm và phản ánh trung thực, đúng mức và có tác dụng tích cực lên xã hội. Tuy nhiên người sáng tác trước tiên và sau hết vẫn chỉ là sáng tác cho chính họ, những nhu cầu rất cá nhân riêng biệt. Cho dù chúng ta có cố ý nói khác đi thì sự thật là người sáng tác vẫn sáng tác cho bản thân và vì bản thân, anh ta có thể nói là anh ta muốn phục vụ nhân lọai muốn nghệ thuật vị nhân sinh nhưng cuối cùng thì mục đích sáng tác vẫn là để cho bản thân anh ta mà thôi. Xã hội lòai người cũng phức tạp như là cả vũ trụ này vậy, đòi hỏi sự tìm hiểu nghiên cứu của tất cả mọi người. Và nhà văn nhà thơ góp phần vào sự khám phá nghiên cứu đó bằng cách riêng của mình, rất là riêng biệt không thể nào lẫn lộn lẫn nhau và đôi khi lạ lùng nữa. Bằng sự góp phần một cách vô tình hay cố ý, nhà văn nhà thơ và nhà phê bình văn học góp phần rất to lớn cho sự phát triển cho nền văn học từng quốc gia và toàn thế giới cũng như cho toàn xã hội loài người nói chung.
Câu hỏi tự ngàn xưa đã được đặt ra " nghệ thuật vị nghệ thuật" hay " nghệ thuật vị nhân sinh" và câu trả lời rất khác nhau tùy từng thời kỳ tùy từng quan điểm quan niệm và ít ai chịu đồng ý với ai, ai cũng cho mình là duy nhất tuyệt đối đúng. Thực sự ra thì nghệ thuật bản thân nó do con người tạo nên rõ ràng là vị nhân sinh nhưng đồng thời nó cũng chỉ vì mụch đích ích kỷ là vì chính bản thân nó nữa. Người cầm viết chân chính đàng hoàng có lương tâm sẽ viết với trách nhiệm để không bị cắn rứt lương tâm. Ngòi bút của mình sẽ ảnh hưởng đến nhiều thứ nhiều người. Hiểu rõ sự quan trọng của ngòi bút giúp cho người viết văn thơ phê bình văn học sẽ có trách nhiệm hơn thận trọng hơn khi viết, suy nghĩ thật kỹ xem những điều lợi hại khi mình viết ra đồng ý là có quyền tự do muốn viết gì thì viết nhưng cũng phải cân nhắc kỹ lưỡng vì đôi khi những dòng chữ tưởng chừng vô hại có thể vô tình giết người hoặc bị sử dụng để hại người. Sức mạnh của ngòi bút là rất bất ngờ và vô biên không ai có thể ngờ được. Sự tự do và sự tự chế là những yếu tố cần thiết và chắp cánh cho nhà văn nhà thơ cũng như nhà phê bình viết lách, sáng tác và sáng tạo. Phê bình văn học cũng là sáng tạo vì nó cũng từ tâm trí của con người và có thể ảnh hưởng to lớn đến văn chương và thế giới. Chúng ta đôi khi không đánh giá đúng mức vai trò của nhà phê bình văn học hay đôi khi coi phê bình văn học chỉ là trang trí hay tô điểm cho văn chương. Nếu nhà phê bình nào hay chê người khác thì bị cho là không yêu văn học.
Nói chung viết đã khó mà phê bình văn học còn khó hơn nhiều vì nó đòi hỏi một sứ công tâm trong đánh giá, thẩm định và viết. Sự sai lầm của nhà thơ nhà văn có thể gây tác hại nhỏ nhưng tác hại của nhà phê bình có thể to lớn hơn nhiều. Thế giới cũng như văn chương có quá nhiều điều bất trắc, bất cập và thay đổi từng giờ nên không có gì là chắc chắn, vĩnh cửu trường tồn cả duy chỉ chỉ có điều chắc chắn là chúng ta viết để mà sống và đồng thời cũng sống để mà viết. Tình yêu là báu vật thiêng liêng nhất mà con người có được và thấm đẫm trong văn chương là tình yêu bất tử muôn đời.
Trần Minh Hiền
Orlando, ngày 12 tháng 9 năm 2009
love is beautiful
Trang XUÂN 2010- Văn Học Nghệ Thuật Và Quê Hương