TẢN
MẠN
ĐẶC
SAN
NINH
H̉A
(KỶ NIỆM 5 NĂM 2003-08)
*
Người Xứ Vạn
Đọc Kỳ 1
Kỳ 2
Kỳ
3
Kỳ 4
Kỳ 5
Kỳ 6 Kỳ
7 Kỳ
8
Kỳ 9
Kỳ 10
Kỳ
9:
Gặp người xa xứ...
===
......
Nếu nói đến
một người chồng hết ḷng tha thiết yêu thương vợ ngay cả khi nàng
không c̣n trên dương thế th́ nxvạn có thể kể tên Anh Vũ vào trong
số những người này. Có lẽ anh là người quê Ḥn Khói v́ anh đă viết
về Dốc Lết thân thương. Anh có người vợ hiền tuy không là nhà thơ
nhưng lại có một bài thơ lục bát vỏn vẹn chỉ có 12 câu mà đă ghi
hết cả nỗi ḷng về t́nh gia đ́nh và quê hương đất nước, gửi gắm
lại cho chồng như một bảo vật phải kể là một điều lạ. Mời quư anh
chị đọc lại bài thơ
T́nh Quê của chị
Vơ Thị
Thanh Tâm để thấy cái t́nh yêu ngút ngàn của chị về xứ
Ninh Ḥa mà Anh Vũ rất trân trọng:
"Quê tôi ở tận Ninh Ḥa
Dân làng chân thật hiền ḥa dễ thương
Hương cau gió nhẹ vương vương
Sông Dinh tiền định cuối đường bôn ba
Chiều rồi chuông vọng xa xa
G̣ bồi bến lỡ cũng là hư không
Ngàn năm cùng một cha ông
Máu tuôn lệ đổ vun trồng mạch con
Men nồng quay tít núi non
Đói ḷng bánh tráng vàng son với ḿnh
Đời người lắm nỗi nhục vinh
Hồn quê đầy ắp trọn t́nh nhớ thương"
Một người đàn ông nhớ thương người vợ hiền đă khuất núi như thế
này phải kể là da diết. Hăy đọc những lời tâm sự của
Anh Vũ
qua bài T́nh quê Ninh Ḥa như sau:
"... Em! Có lăng văng đâu đây hăy cùng anh, cùng các con vui đùa
trên sông nước. Hàng dừa nghiêng nghiêng, soi ḿnh rũ lá như tóc
em hong trong mùa hoa cau nở rộ. Hương bay ngào ngạt thơm ngát rợp
cả bông lúa trổ đồng đồng. Lời ru của lá, tiếng sóng vỗ dịu mềm
triền miên cửa biển, chợt thôi thúc, gợi đến bao nỗi nhớ nhung
thương tiếc vô cùng...". Viết về bài thơ của hiền thê Anh Vũ nói
..."Bài thơ
em viết năm nào, tưởng đă ch́m vào quên lăng. Không đâu em! Dù xác
thân em tan ră, nhưng ư tưởng, thần thức em vẫn tái sinh truyền
lưu chuyển tiếp đến đời đời, đến các con, cho đến măi ngàn sau....
Em! Từ đâu đến? Hiển hiện trong thế gian này là cả một cơ duyên
giao truyền tiền định, là cả sự nối kết từ không đến có, từ có đến
không".
Anh như một nhà hiền triết thấu đáo lư lẽ nhà Phật. Anh ca tụng
những gịng thơ của người vợ hiền....
"Em TT! Viết, đọc đến đây, anh thấy choáng váng cả người. Dù anh hay
những thi sĩ thành danh trên cơi đời này, đă từng tung ra hàng
trăm bài thơ dài hàng chục trang giấy, với lời hay ư đẹp, cũng chỉ
hàm chứa ư nghĩa, h́nh ảnh cao đẹp đến thế là cùng... Bài thơ em
viết ngắn lắm, nhưng ư nghĩa cao xa, siêu thực, ẩn dụ điệp điệp
trùng trùng. Phải chăng em đă giác ngộ, biết trước viết ra báo
hiệu cho anh.... Em TT! Gia tài anh và em tạo dựng: Ba đứa con
xinh, ngoan. Căn nhà nho nhỏ. Một bài thơ T́nh Quê, dù chỉ một bài
lục bát vỏn vẹn có 12 câu. Nhưng đối với anh là cả một kho tàng
văn chương vô giá, là cả một chân lư phải thấu nghiệm đời đời.
Người ta thường nói trong hàng ngàn bài thơ được viết, chỉ có vài
bài hay. Riêng Thanh Tâm, vợ hiền yêu quư của anh, người từ Xóm
Rượu, chỉ viết một bài, cũng đủ cho anh thấu rơ Càn Khôn.". Ơi cái t́nh mặn nồng của cảnh gà trống nuôi con cảm động bút nào
tả xiết!
Vừa rồi là cảnh
biệt ly miên viễn của người chồng đối với người vợ, kế đến là cảnh
biệt ly của người cháu đối với người D́. Anh
Nguyễn Thục
trong bài Dù một lời Từ biệt đă diễn tả hết ư cái
ray rứt của người cháu vừa t́m lại được người D́ thân yêu nơi đất
khách quê người để rồi ngàn trùng cách biệt. Ôi c̣n nỗi đau đớn
nào hơn!
* ) *
Bây giờ xin dành phần c̣n lại để nói về người con gái có tên
Thùy Trang (TT) qua bài viết Ninh Ḥa trong Nỗi
nhớ - bài viết đă cho tôi nhiều xúc động đáng kể. Đó là
câu chuyện của một cô bé lọ lem nay đă trở thành công chúa! Chuyện
khó tin nhưng có thật!
Thùy Trang sinh quán ở Nha Trang và là nơi TT đă sống trong thời
thơ ấu, nhưng sau ngày vận nước nổi trôi, TT lớn lên và sống ở
Ninh Ḥa. Những tháng ngày mà TT diễn tả
"cả một quăng đời niên thiếu và thanh xuân trôi qua trong lam lũ và
buồn bă... Ḷng tôi luôn nhớ về làng quê nhỏ bé, con đường đất gập
ghềnh, với hàng tre bến sông, ánh trăng quê. Nhắc đến NH tôi
thường không ngăn được những gịng nước mắt, nhớ đến những tháng
ngày đắng cay buồn nhiều hơn vui mà tôi đă trăi qua...".
Hồi kư của TT có 5 tiểu đoạn:
Tuổi thần tiên, Thời học sinh, Cô Thôn nữ, Ḍng sông và nỗi nhớ, và cuối cùng là
Xứ Thiên đường (cái tựa
Xứ Thiên đường là do người viết).
Tuổi thần tiên
đầy mơ mộng. Hăy nghe TT kể về những bản nhạc mà TT ưa thích, như
bài Tuổi mộng mơ của PDuy...
"Em ước mơ mơ
ǵ tuổi 12, tuổi 13. Em ước mơ em làm em được làm tiên nữ...". Và nhất là bản nhạc Tuổi thần tiên của PDuy:
"Tuổi thần tiên nép trong tay mẹ hiền,
Một gịng sữa thơm xa xôi c̣n truyền....
.........................................
Tuổi thần tiên sống theo hoa học tṛ
Phượng về thắm tươi trên sân trường nhà
...........................................
Tuổi thần tiên có quê hương ḥa b́nh
Một làn khói lam bay ngang đầu đ́nh
....................................................."
Vào cái tuổi ô mai ấy, với cuộc đời trong thời buổi tối tăm quỷ ám,
TT không nghĩ bài hát này đă dành cho ḿnh, hay các lũ trẻ như
ḿnh. Ban đêm phải đi 'sinh hoạt thiếu nhi tiền phong'...
TT tâm sự
"Lũ trẻ chúng tôi chạy xúm xít bên nhau khi ngang qua g̣ mă làng,
tiếng chó sủa dội trong đêm... Để rồi thức dậy sớm vào sáng hôm
sau, cũng đám trẻ ấy, bưng rỗ đi hái lá rau dền dại, là bát, lá
chùm bao, lá nút áo, những thứ rau dại có thể nấu ăn được quanh
bụi tre để nấu canh ăn... Lúc ấy tôi cũng mơ nhưng không phải mơ
thành tiên nữ...."
. TT mơ muốn thay đổi một kiếp người (cho chính ḿnh và cho mọi
người) để khỏi phải thấy cảnh
..."Thân phận của những đứa bé nhà quê suốt ngày chi lang thang
ngoài đồng, chăn ḅ hay ṃ cua bắt cá, hái rau cho gia đ́nh...".
Lớn lên một chút, TT lại phải cùng với bạn bè đi lao động vất vả...
đi nhổ cỏ chấm công, có ông đội trưởng bám sát bắt làm bở hơi tai,
với
"đôi bàn tay
lấm lem bùn để găi ngứa".... Ôi!
"Đôi bàn tay
xinh xinh trắng trẻo ngày nào học âm nhạc chỉ xử dụng lướt trên
phím đàn dương cầm, bấm dây đàn guitar, nay v́ thọc tay dưới bùn
từ ngày này sang ngày nọ đă đen thui bám đầy phèn..."
Lớn lên chút nữa là
Thời học sinh cũng chẳng ǵ hơn...."Tuổi học tṛ ngậm ngùi trôi qua với h́nh ảnh quần vải ta đen,
áo trắng, dép lê, nón lá xơ vành đến trường....Thỉnh thoảng chúng
tôi phải vác cuốc xẻng hay xách câu liềm lủ khủ đi cắt lúa cho hợp
tác xă Ninh Hưng hay gánh muối cho công ty muối Ḥn khói. Mỗi lần
dăm ba ngày, ngủ lê lết ở thềm nhà dân...". Nhưng dù có
"ăn bo bo, muối ớt, dù có lao động vất vả, dù không có tà áo trắng
thơ mộng, chúng tôi vẫn có những rung cảm của một thời mới lớn.
Ngày ấy tôi và một số bạn bè chuyền tay nhau những bài thơ t́nh
lăng mạn, những bản nhạc để đêm đêm thắp đèn dầu tù mù cắm cúi
chép vào trang vở, để rồi mơ mộng thèm thuồng, ao ước phải chi
chúng ḿnh được sống ở thời đó..." Thời
"Em tan trường về... Anh theo Ngọ về..." trong bản nhạc Ngày xưa Hoàng Thị của PDuy. Với cảnh thật ngoài
đời có những chàng trai (bạn nam) mỗi chiều về lang thang đạp xe
đạp lọc cọc đuổi theo người đẹp (để tránh về nhà sớm bị cha mẹ bắt
làm lụng vất vả) c̣n TT th́ cũng đạp chiếc xe đạp cũ có tiếng kêu
"cót két"
vui tai nhưng bị bạn bè chọc ghẹo cho rằng tiếng kêu đă làm mất đi
tính lăng mạn của việc (các anh theo Ngọ về)...
Đến thời trở thành
Cô thôn nữ, sau khi tốt nghiệp lớp 12
"Tôi trở
thành con gái nhà quê với bao công việc đồng áng. Không dám hy
vọng cao xa vào giảng đường đại học hay trung cấp, ngay cả mộng
làm một công nhân quèn tôi cũng không dám mơ tưởng tới...".
Sau có tin
bị đưa đi Đá bàn lao động, TT sợ hăi quá v́ biết không thể làm nỗi
công việc lao động cực nhọc này... TT viết
"Tôi thấy ḿnh ngày một ngu si, đần độn khi cuộc sống quanh ḿnh
chỉ là đồng ruộng. Tôi khao khát trí thức, khao khát được mở rộng
kiến thức của ḿnh. Dù tuyệt vọng không cùng, tôi vẫn nuôi hy vọng,
tin rằng rồi đây tôi sẽ có cơ hội để mở mang cái đầu u tối của tôi,
để cho tôi thoát ra khỏi cuộc sống không một chút tương lai... Tôi
vẫn làm ruộng, vẫn hái ớt, trồng rau, nhưng bên cạnh đó là một
niềm ước vọng của một tương lai tốt đẹp. Và chính niềm ước vọng
này đă giúp tôi sống sót quá từng ngày tháng lam lũ của cuộc đời,
của cuộc sống không một niềm vui...".
Đến giai đoạn
Ḍng sông và
Nỗi nhớ, TT nhớ về con sông Lốt xuôi chạy xuống gịng sông Dinh Ninh Ḥa.
Nhà gần bến sông, cái thú đội áo tơi vào những ngày mưa ra bến
sông để nh́n mực nước sông dâng lên... ngắm nh́n
"bọt bèo đục ngầu, củi rác lềnh bềnh, những chiếc ghe chất đầy bắp
hoặc củi xuôi gịng từ những vùng rẫy rừng trên miệt Đá bàn... để
nhận được vài chục trái bắp ăn lấy thảo...".
TT nhớ đến những buổi tối khi màn đêm buông xuống...
"chúng tôi thắp leo lét ngọn đèn dầu, ngồi co ro cạnh bếp lửa nướng
bắp, phe phẩy chiếc quạt mo cho bắp mau chín... chờ cho bắp cháy
vàng, đập phanh phách vào tường để cho vơi bớt tro bụi, vừa thổi
phù phù vừa ăn...".
Rồi những mùa nước cạn
đi bắt hến, phải bắt thật nhiều mới đủ bữa ăn, mới đủ nấu một nồi
canh chua hến, phải mất cả một buổi chiều... Đi bắt hến thật cực
nhưng TT lại thích
"gia nhập vào
đội ngủ này để được khám phá ra những cảnh đẹp thiên nhiên, những
vịnh sông rất đẹp, những cồn cát trắng chạy dọc theo bờ sông, cây
súng oằn ḿnh trên mặt nước, hàng tre lung lay trong làn gió và
những tảng đá chất chồng lên nhau tạo nên một cảnh (ḥn chồng) nho
nhỏ...".
Con sông gợi TT nhớ lại
“những cô thôn nữ (có cả TT nữa) khả ái xơa tóc gội đầu trên sông và
hong làn tóc mềm mại trên bên nước với chùm kết nướng thơm nấu sôi
với lá dứa hay lá đinh lăng, gội với chanh và xả tóc bằng nước
sông th́ ngay cả những loại dầu gội đầu sang trọng nhất bây giờ
cũng không sánh bằng..."...
Sau này những cảnh đời lăng mạn ấy đă trôi đi, quên hết, không
c̣n ǵ nữa, bây giờ chỉ c̣n lại những hoài niệm xa xôi...
Phần kế cuộc đời nhờ ư chí mănh liệt, cô bé lọ lem có tên TT đă
trở thành công chúa ở
Xứ Thiên
Đường. Bằng sự vượt thắng của ư chí, TTrang đă có dịp qua Úc học hỏi,
và chính nơi đây đă ẵm TT ra khỏi chốn bùn lầy nước đọng của quê
hương, đă biến cải cuộc đời của TT thành một nàng tiên có thật.
Nơi đầu tiên TT theo học và sinh sống là thành phố Townsville (ở
mạn Bắc Úc), nơi có con sông Ross mênh mông, TT tâm sự
"Thỉnh thoảng đi dạo trên ḍng sông Ross, nước trong xanh với
những tảng lục b́nh lơ lửng trôi tím trên ḍng nước, làm tôi nhớ
về con sông Lốt quê tôi. Nhớ quay quắt hàng tre ven bờ, cây súng
nằm oằn trên mặt nước. Những ngày tháng mơ mộng hong tóc bên ḍng
sông. Và bây giờ với mái tóc quyến rũ mùi nước hoa sang trọng,
trong trái tim đă tưởng chừng cằn cỗi, tôi mơ mộng lại h́nh ảnh cô
thôn nữ ngày nào, và thảng thốt nhận ra nỗi nhớ mùi hương bồ kết".
Bây giờ hơn 10 năm sống ngắn ngủi trên đất Úc so với thời gian hơn
30 năm trôi qua, chỉ 1/3 cuộc đời TT
"đă đạt được những điều ḿnh mong muốn, đạt được cái khao khát được
học, khao khát trí thức. Tôi tự do được học... Tôi đă có cơ hội để
chứng tỏ khả năng ḿnh rằng sự u tối, ngu muội, dốt nát một thời
không phải là do tôi ngu, tôi dốt, tôi không có khả năng... mà là....
Tôi có một việc làm tương đối tốt mà trước đây cả đời cắm mặt dưới
bùn cho những đám ruộng hợp tác xă tôi không bao giờ dám tơ tưởng
tới."
Nhưng cùng lúc TT
"ngậm ngùi thương cho bản thân, cho những người có cùng cảnh ngộ với
tôi trước đây, những người không bao giờ biết đến tà áo dài trắng
tha thướt trong cuộc đời nữ sinh, những người đă không bao giờ có
được tuổi thần tiên mơ mộng hay tuổi thanh xuân... "
TT nói thêm
"Không có ǵ vẹn toàn trong cuộc sống, không có một quyết định nào
mà không có khổ đau và nước mắt. Tôi nghĩ đến những người kém may
mắn hơn tôi ở quê nhà, và dặn ḷng phải cứng rắn, mạnh mẽ hơn để
tiếp tục cuộc sống xa xứ. Tôi trân trọng giá trị sống và giá trị
làm việc từng ngày... Tôi trân trọng trí thức mà tôi đă và đang
gặt hái...Tôi phải tiếp tục vào cuộc hành tŕnh trí thức mới,
không phải chi cho riêng tôi hay gia đ́nh tôi, mà cả những người
tại quê nhà không có cuộc sống như tôi". Thật là
những lời nói chân thành xuất phát từ đáy trái tim của một người
con gái đầy ắp t́nh yêu quê hương và dân tộc và muốn có cơ hội để
xây dựng và làm đẹp cho đất nước!
* ) *
Chúng tôi đến thăm
Thùy Trang ở một 'unit' nhỏ nhưng khang
trang thuộc vùng Woollongaba vào một buổi chạng vạng tối. TT vừa
dọn về làm việc ở gần nơi chúng tôi ở. Vùng này nằm sát cạnh thành
phố Brisbane chừng một cuốc xe buưt 5 phút. Lần đầu tiên chúng tôi
gặp TT - người con gái từ xứ rượu Ninh Ḥa xa xôi diệu vợi, từ một
cô gái quê ruộng làng nương rẫy đă trở thành một Giáo sư Đại học
(James Cook University) nổi tiếng ở thành phố Townsville chuyên
ngành giáo dục và là "supervisor" cho nhiều sinh viên hậu
đại học (post graduates) theo đuổi các luận án tốt nghiệp về ngành
này.
Tôi biết được TT hiện diện ở Úc qua trang webNH, sau này qua quyển
Đặc san kỷ niệm 5 năm với bài viết mà tôi vừa giới thiệu đến quư
bạn. Hóa ra nơi chúng tôi ở cũng có một cánh én NH lưu lạc. Thùy
Trang tên thật là Nguyễn Thùy Trang - là cựu nữ sinh Trần B́nh
Trọng NH niên khóa 1976-81. Với nhiều bài viết trên webNH như
Cảm xúc khi
đọc Trang WebNH,
Nhật kư một buổi chiều,
Trăng Quê, T́m Thấy quê hương Ninh Ḥa trên đất Úc, hay
Một ngày hái cà chua trên Đất Úc
v.v... Bây giờ th́ chúng tôi đă gặp mặt cô gái ấy rồi. TT là cô
gái (xin gọi là cô gái bởi v́ c̣n độc thân quư bạn ạ!) có vóc dáng
nhỏ bé, xinh xắn, dễ thương, tuổi đời c̣n trẻ nhưng ư chí học hành
và vươn lên th́ thật là mănh liệt đáng nể! Hiện giờ Thùy Trang có
công việc làm toàn thời với Hội đồng Thành phố Brisbane (Brisbane
City Council) với công tác soạn thảo các dự án giáo dục cho toàn
thể nhân viên của Council (ước lượng có đến 8,000 staff, một con
số khổng lồ!). Đây không phải là một cái job tầm thường dễ làm mà
rất cần đến một người có tŕnh độ giáo sư đại học như TT mới đảm
đương nổi. Ngoài công việc chính này ra, TT đang dự tính đi dạy
bán thời ở một vài trường Đại học nơi đây.
Chúng tôi đến thăm TT vào lúc TT vừa mới chân ướt chân ráo dọn về
đây. Ngay cả mọi thứ đồ dùng trong nhà vẫn c̣n thiếu thốn (v́ xe
tải từ thành phố Townsville chưa kịp chở đến, chẳng biết nó chạy
hướng nào!?). Chúng tôi ba người ngồi chia nhau 2 chiếc ghế ở căn
pḥng khách nhỏ bé và kể chuyện râm ran về quê hương xứ Vạn xứ
Ninh, về Nha Trang Khánh Ḥa với tính đồng hương thắm thiết.
Càng gặp người con gái ấy, tôi càng cảm phục ư chí và sự ham học
của TT. Bây giờ biết được chuyến xe chở đồ đạc của TT đă đến bến
an toàn và mọi vật dụng trong nhà đă có đủ, chúng tôi mừng cho TT.
Hy vọng một ngày đẹp trời nào đó chúng tôi sẽ đến thăm TT lần nữa
và cùng nhau nâng ly chúc mừng là hiện giờ chúng tôi có được đồng
hương xứ Vạn xứ Ninh ngay trong cùng thành phố Brisbane xinh đẹp
này./-
