Đặc San Xuân

Trong sách Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim có đoạn:

       “Nhà Nguyên nghe tin Trần Thái Tông mới mất (1258), liền sai Lễ bộ Thượng thư Sài Thung sang sứ. Sài Thung đến kinh thành, lên mặt kiêu ngạo, cưỡi ngựa đi thẳng vào cửa Dương Minh, rồi cho người đưa thư trách Nhân Tông……”

       Nhưng có sách lại ghi tên sứ của nhà Nguyên là Sài Xuân, (Việt sử toàn thư của Phạm Văn Sơn), hay viết: sứ giả là Sài Thung hay còn gọi Xuân.

       Sở dĩ cùng 1 người đi sứ, mà có 2 tên khác nhau, là tự dạng của 2 chữ hơi giống nhau. (Chữ xuân 春 , chữ thung 舂 ).Người đời sau chép lại, có nhầm lẫn.

       Theo tôi, tên người sứ ấy phải là Xuân mới đúng, Ông ấy là Thượng thư bộ Lễ, quan văn, nên tên Xuân là mùa xuân rất hợp, còn tên Thung, nghĩa là giã, (giã gạo), không phù hợp với quan văn chút nào. Dù có tên nào đi nữa, ông ấy cũng dẫn đầu đoàn quân Nguyên Mông xâm lược nước ta, kết quả Sài Thung bị bắn mù mắt, cho người khiêng trốn chạy.

       Sẵn đây, tôi xin kể giai thoại vui về 2 chữ Xuân và Thung.
       “ Chồng có tánh hay ghen, có việc đi xa, trước khi đi, bắt vợ vén váy lên viết chữ xuân và chỗ “ấy” của vợ. Khi về chồng kiểm tra lại, chữ xuân sao biến thành chữ thung. Chồng mới hỏi:
       Tích nhật ngã đề xuân diện thượng
       Kim lai hà thử phá thành thung?

Vợ trả lời:
       Phu quân bất thức phu quân hận
       Tọa tắc thung hề, lập tắc xuân.

Tạm dịch:
     Ngày đi chồng viết chữ xuân
     Ngày về ai đổi nét thung hỡi nàng?
     Bởi chồng không biết chồng than
   Ngồi thung, xuân đứng rõ ràng chồng ơi!

       Té ra, khi ngồi thành chữ thung, khi đứng thành chữ xuân. Hú hồn không thì nghi oan cho vợ rồi.

       Đời sau có thơ rằng:
             Sài Thung không biết nên ôm hận
             Tự cổ Đằng Giang máu đỏ hồng.

       (Ông Sài Thung này không biết lịch sử nên ôm hận, bị bắt mù mắt thoát chết, bởi lẽ từ xưa sông Bạch Đằng vốn có màu đỏ, các trận chiến thắng của ta trước quân xâm lược phương Bắc, máu chảy nhuộm đỏ cả dòng sông).

       Nếu ông Lễ bộ Thượng thư Sài Thung còn sống, chắc sẽ tức chết liền khi ai đó trêu đùa đem tên ông ấy viết trên chỗ “ấy” của vợ vậy. ./.

Xuân Nhâm Dần 2022

HIẾU ANH