Mục
Lục
Trang
Bìa
Ban
Biên Tập
Lá
Thư
Xuân
Nguyễn
Thị Thanh
Trí
Đọc
Lá
Thư
Xuân
Nguyễn
Đôn
Huế
Trang
Táo
Quân Xứ
Ninh
Chầu
Ngọc
Đế
Lê
Thị Lộc
Câu
Đối
Mừng
XUÂN
Mục
Đồng
Câu Đối
Tết
Vinh
Hồ
Thơ
Xuân
Xuân
Về Trên Phố
Ninh Hòa
Tường
Hoài
Xuân
Chớm
Vinh
Hồ
Chúc
Xuân Đầu Năm
Lý
Hổ
Mừng
Xuân
Nguyên
Kim
Mừng
Xuân Tân Mão
Mừng Xuân
Mới
Nguyễn
Liệp
Xuân
Đi
Chùa
Lễ Phật
Xuân Viễn
Xứ
Lê
Văn
Ngô
Xuân
Nhớ
Thi
Thi
Đón
Xuân
Hoài
Thu
Xuân
Về
Hai
Phương
Ngô
Trưởng
Tiến
Còn
Nợ Mùa Xuân
Lương
Mỹ
Trang
Mùa
Xuân
Đi
Lễ
Chùa
Nguyễn
Thị Thanh
Trí
Chúc Mừng
Tết Tân
Mão
Năm 2010
Du
Sơn Lãng
Tử
Những Sắc
Hoa Mùa
Xuân
Tiểu
Vũ Vi
Tết Quê
Nhà
Gói
Bánh
Lan
Đinh
Có Một
Mùa
Xuân
Như
Thế
Lê
Thị Ngọc
Hà
Bữa Cơm Chiêu
30 Tết
Của
Má
Nguyễn
YLang
Xuân
Quê
Hương
Phạm
Thanh Phong
Tân - Mão...
Phi
-
Ròm
Tết Và
Tuổi
Thơ
Lương
Lệ Bích San
Tết Hải Ngoại
Đón Tết Việt
Nam Tại
Toronto Và
San Jose
Trần
Ngọc
Chánh
Tâm
Xuân
Nguyên
Kim
Văn
Hóa
Dân
Gian
Tục
Lệ
Tết
Trần
Ngọc
Chánh
Phỉnh
Nguyễn
Thị
Tuyết
Mai
Ấp
Ngoài
Nguyễn
Thục
Hội
Ngộ
Ninh
Hòa-Dục Mỹ
Hội Đồng Hương
NH-DM,
Nơi Nhìn
Lại Một Thời...
Nguyễn Hồ
Bảo
Đại
Hội -
Tiểu
Hội
Topa Panning
Cắm Hoa Trang Trí
Nghệ
Thuật
Cắm
Hoa
Hải
Lộc
Tranh
Nghệ Thuật
Tranh
Ảnh
Nghệ
Thuật
Phi
-
Ròm
Hoa Xuân
Ngày
Tết
Hình
Ảnh
Xuân
Sử
Xương
Hải
Thơ
Vui
Con
Mèo
Trèo Cây
Cau
Nam
Kha
Nhậu
Một
Mình
Phạm
Thanh
Phong
Chung
Vợ
Chung
Chồng
Mai
Thái
Vân
Thanh
Chất
Vấn
Ngọc
Hoàng
Dương
Công
Thi
Đốt Tràng Pháo
Chuột
Mừng Nhà
Mẹo
Tú
Trinh
Mèo Ngao Lật
Đổ Loài
Cọp Dữ
Tú
Trinh
Ca
Hát/Nhạc
Nhạc Xuân Và Quê
Hương
Thu
Thủy,
Lan
Đinh
Thanh
Nhàn,
Lý
Hổ
Tân Cổ: Không Tên
Nguyễn
Hương
Phương
Ngữ
Ninh
Hòa
Một
Số
Từ
Biến
Âm:
PHỈNH
Nguyễn
Văn
Thành
Tôn Giáo
Kỷ Niệm Chuyến
Du Xuân
Đà Lạt
Đinh
Hữu
Ân
Năm
Tân
Mão
Nói
Chuyện
Mèo
Ba
Chị
EmTuổi
Mão
Lữ
Thanh
Cư
Tán Ngẫu Về
Loài Mèo Cho
Năm Mới
Trần
Việt
Hải
Năm
Mèo Tản Mạn
Về Mèo
Vinh
Hồ
Ngũ Phụng Thư
Trần
Thị
Phong
Hương
Nỗi
Niềm Năm Con
Thỏ
Thục
Minh
Tản
Mạn
Về
Tết
Tân
Mão
Nguyễn
Văn Thành
d_bb
Đ.H.K.H
Mùa
Xuân
Nào
Trên
Quê
Hương
Tô
Đồng
Liêu Trai Chí
Dị-415
Đàm
Quang
Hưng
Thanh
Phong
Thi
Tập-57
Vũ
Tiến Phái
Hạnh Xả
Nguyễn
Văn Phú
Ngũ Phúc
Lê
Phụng
Tết
Nhất
Nguyễn
Hữu Quang
Kinh Nghiệm Sống
Đi
Tìm
Sự
Thật
Tâm
Đoan
Chăm
Sóc
Người
Cao
Tuổi
BS Đỗ
Hồng
Ngọc
Ngày
Tết
Tôi
Đi
Nằm
Viện
Phan
Nho
Tâm
Bình
Thế
Giới
Bình
Trí Bửu
Nguyễn
Thừa
Số
Mạng
Nguyễn
Tính
Văn
Hóa
Ẩm
Thực
Món
Chay
Ngày
Tết
Lê
Thị Đào
Đừng
Quên
Xà
Lách
Xoong
Việt
Hải
Lucky
Money
Đinh
Thị
Lan
Kim
Chi
Hàn
Quốc
Hoàng
Lan
Rau
Muống
Ngâm
Chua
Hoàng
Lan
Thịt
Quay
Kho
Dưa Cải
Chua
Hoàng
Lan
Đậu
Hủ
Trứng
Nguyễn
Y
Lang
Bánh
Tét
Tôi
Gói...
Phi
-
Ròm
Sức
Khỏe
Viêm
Gan
Siêu
Vi
B
BS Nguyễn
Vĩ
Liệt
Biên
Khảo
Kinh
Tế
Việt Nam
Tổng
Kết Tình
Hình
Kinh
Tế
Của
Việt
Nam
Năm 2010
Nguyễn
Văn Thành
Hoa
Kỳ/Thế
Giới
Tổng
Kết Tình
Hình
Kinh
Tế
Của
Mỹ
Quốc Năm 2010
Nguyễn
Văn Thành
Tài Nguyên
Nghề
Dệt
Lá
Buồm
Dương
Công
Thi
Ruộng
Muối
Hòn
Khói
Lê
Phú
Thọ
Viết
về
Ninh
Hòa
Con
Mèo
Mun
Nơi
Lăng
Bà
Vú
Quách
Giao
Hòn Vọng Phu
Lê
Văn
Ngô
Phủ
Ninh Hòa
Lê
Văn
Ngô
Bưởi Trái Mùa
Dương
Công
Thi
Viết
về
ninh-hoa.com
Thư
Xuân
Lương
Lệ Huyền Chiêu
Ninh
Hòa
Xa
Mà
Gần
Phan
Trang
Hy
Kỷ
Niệm
Về
Trường:
Trần
Bình Trọng
Ninh Hòa
Một
Mùa Xuân Vắng
Cành Mai
Trần
Hà Thanh
Ký
Ức
Liên
Trạch
Các Trường Khác
Tôi
Đi
Giữa
Trời
Bồi
Hồi
Lương
Lệ Huyền Chiêu
Bến
Sông
Xưa
Nguyễn
Thị
Tuyết
Hoa
Thi
Nhạc
Giao
Duyên
Ninh
Hòa,
Ninh
Hòa
LMST-Thơ:
LL
Huyền Chiêu
Văn
Học
Nghệ
Thuật
Ngày
Xuân Nói Chuyện
Trầu Cau
Nguyễn
Tấn Ka
Sự
Cô Đơn Và
Khát Vọng
Đợi Chờ...Trong
Thi Phẩm
BẾN ĐỢI
Lê
Miên
Khương
Đọc
BẾN ĐỢI 2 Của
Kim Thành
Và TT Phú Sĩ
Trần
Bình Nam
Tát
Nước
Đầu
Đình
Phạm
Thị
Nhung
Mộ
Xuân
Mạn
Hứng
Dương
Anh
Sơn
Xuân
Tiêu
Lữ
Thứ
Dương
Anh
Sơn
Giai
Thoại
Bài
Thơ
Phong
Kiều
Dạ
Bạc
Trí Bửu
Nguyễn
Thừa
Ý
Của Thơ
Nguyễn
Tính
Mùa
Xuân
Và
Thi
Ca
Người
Xứ
Vạn
Dạ Khúc Tình
Xuân
Tiểu
Vũ
Vi
Tưởng
Niệm
Anh
Ơi,
Đừng
Đi
Nguyễn
Thị
Thu
Thơ
Giao
Thừa
Đinh
Hữu
Ân
Gởi
Bạn
Thân
Dương
Công
Bản
Giông
Tố
Khắc
Họa
Nguyễn
Thị
Bảy
Tình
Biển
Thanh Bình
Viết
Cho Anh
Lê
Tấn
Cam
Hai
Chiếc
Áo
Nguyên
Chất
Tình
Yêu Buổi Sáng
Trần
Thị
Chất
Đổi
Thay
Hương
Đài
Cuối
Trời
Hương
Đài
Sầu
Đông
Lê
Thị
Đào
Thơ
Chờ
Xuân
Trần
Minh
Hiền
Tiễn
Con
Nguyễn
Thị
Tuyết
Hoa
Bềnh
Bồng Đón Xuân
Tường
Hoài
The
Poem Of NumBer
5
And Number
6
Vinh
Hồ
Nem
Chua
Ninh
Hòa
Nguyễn
Thế
Huy
Về
!
Nguyễn
Hương
Xuân
Gõ
Cửa
Quỳnh
Hương
Ninh
Hòa
Tôi
Mơ
Phan
Trang
Hy
Thị
Trấn
Bằng Lăng Tím
Nguyễn
Tấn Ka
Xuân
Trở
Về
Nam Kha
Ta
Muốn
Hỏi
Nguyễn
Y Lang
Chúa
Xuân
Có
Biết?
Hồn
Nhiên
Nguyễn
Liệp
Xuân
Nồng
Đàm
Thị
Ngọc
Lý
Sáu
Bài
Thơ
Xuân
Nguyễn
Thị
Khánh
Minh
Tình Thơ
Lê
Văn
Ngô
Cây
Cỏ Cũng Vui
Lây
Như
Nguyệt
Chùm
Thơ
Như
Nguyệt
Xuân
Nhớ
Mẹ
Phan
Nho
Ta
Về
Đêm
30
Phan
Tưởng
Niệm
Thư
Xuân
Cho
Con
Phan
Tưởng
Niệm
Núi
Cô Tiên
Nguyễn
Hoàng
Phi
Điệp
Khúc
Mùa
Xuân
Bích
Phượng
Dĩ
Vãng
Mùa
Xuân
Nguyễn
Quân
Hạnh
Phúc
Mùa
Xuân
Nguyễn
Quân
Tranh Cố Hương
NhàQuê
Đá Vàng
Cô
Kim
Thành
Thuở Ấy Học
Trò
Cô
Kim
Thành
Xuân Phai
Võ
Ngọc
Thành
Mùa Xuân Nhớ
Mẹ
Trần
Đình
Thọ
Anh
Là
Mùa
Xuân
Hoài
Thu
Em
Không
Về
Nguyễn
Thị
Thu (VN)
Nhớ
Quê
Ngô
Trưởng
Tiến
Sầu
Tha Hương
Nguyễn
Tính
Nỗi
Nhớ...Mùa
Xuân
Hoàng
Trang
Xuân
Chưa
Trọn
Vẹn
Nguyễn
Thị Tri
Thềm
Xuân
Luyến
Mộng
Du
Sơn
Lãng
Tử
Xuân
Viễn
Vọng
Du
Sơn
Lãng
Tử
Mộ Xuân
Hoài
Cảm
Tiểu
Vũ Vi
Văn
Đi
Qua
Ngày
Giông
Bão
Lê
Thị
Mỹ
Châu
Những
Ý
Nghĩ
Vụn
Cuối
Năm
Việt
Hải
Giữ
Lấy
Mùa
Xuân
Cao
Minh
Hưng
Người
Thầy
Dạy
Búp
Bê
Phan
Trang
Hy
Nẻo
Về
Đinh
Thị
Lan
Nhanh
Quá
Những
Mùa
Xuân
Lê
Thị
Lộc
Chuyện
Kể Trong Ngày
Xuân
Thục
Minh
Bạch
Miu
Topa
Panning
Khúc
Loanh
Quanh
Lê
Văn
Quốc
Bếp
Lửa
Chiều
Đông
Trương
Thanh
Sơn
Chuyện
Đầu
Năm
Lâm
Minh
Tài
Đi
Qua Những Bình
Yên
Hoa Cúc
Nguyễn
Hữu
Tài
Mỗi
Độ
Xuân
Về
Thi
Thi
Hạt
Bụi
Trong
Tim
Tiểu
Thu
Một Bông Hồng
Cho Đại Hội
Thụ Nhân
2010 Tại Úc
Người
Xứ
Vạn
Chuyện Xóm Cầu
Gỗ
Nguyễn
Thị
Cẩm
Vân
Thư từ,
bài vở, hình ảnh hoặc
ý kiến xây dựng, xin liên lạc:
BẾP LỬA CHIỀU ĐÔNG
Tùy bút của Trương Thanh Sơn
C
ho dù đang là mùa mưa sụt sùi ở xứ Huế, hay đang là mùa đông tuyết trắng ở xứ người, cũng không ở đâu mà cái rét mướt, cái thê lương lại da diết đến nhức buốt như ở những làng quê miền trung. Cha tôi đi cày bùn ngập đến tận gối, mẹ tôi đi cấy mong manh một chiếc áo rách trên lưng, tôi đi học chân không dầm nước bạc…ai cũng mong được sớm về nhà để chui vào bếp.
Không có một lò sưởi sơn trắng với ly rượu mạnh trong tay, không có chăn bông nệm mút bên cạnh những ô cửa kính đóng kín, chỉ có mồ hóng đen xỉn, chỉ có rơm rạ và tro trấu, nhưng bếp nhà tôi lúc này ấm nóng như một trái tim, ở đó cái rét mướt, cái thê lương như những guốc dép bị bỏ lại bên ngoài thềm nhà.
Lửa ủ mình trong trấu được rơm rạ đánh thức cháy bùng lên. Những bàn tay tê cóng, những đôi chân nứt nẻ, được hơi nóng của lửa vuốt ve, chỉ trong chốc lát đã trở lại với công việc bình thường. Cha tôi đem một vài con cá bắt được trong ruộng cày ra giếng, mẹ tôi đi đong gạo nấu cơm, tôi đi bẻ măng hái rau.
Rồi đó, bên ngoài trời mưa thì mặc trời mưa, gió rét thì mặc gió rét, cơm nóng canh sốt vẫn cứ được bày ra ngay trong bếp, bên cạnh ngọn lửa vẫn đang cháy không thôi do mẹ thỉnh thoảng vẫn tiếp thêm rơm vào. Bữa cơm nhà nghèo, xin được để dành cho Tản Đà mô tả
Cơm dưa muối khó khăn mới có
Của không ngon nhà khó cũng ngon
Khi vui câu chuyện thêm dòn
Chồng chồng vợ vợ con con một nhà
Không phải lúc nào đi cày cũng bắt được cá, nhưng bữa cơm không vì thiếu cá mà trở nên nhạt nhẽo. Bởi vì, gần như suốt mùa đông, lúc nào bên cạnh bếp cũng có một hũ mắm cua chua và mặc dâu bị chế nhạo là húp mắm cua nhọn mỏ, nhưng với tôi cái món mắm quê mùa này, vẫn cứ là một thứ nước chan tuyệt hảo, nhất là khi bụng đói với một chén cơm nguội..
Dĩ nhiên mắm cua phải làm bằng cua, một thứ cua đồng mỏng vỏ nhiều thịt mà bà tôi bảo là được sinh ra từ rạ mục. Cua do mẹ tôi bắt ở các bờ ruộng sau khi cấy xong và cũng có lúc do cha con tôi đi xúc trong những ngày trời lụt. Cua bám đầy các bờ cỏ, chỉ cần vục cái rổ có hình một nửa mặt trăng xuống nước, rồi giậm chân bạch bạch là cua chui tuột vào rổ. Chưa tới nửa buổi đã có cả một đụt đầy.
Những con cua cái màu vàng gạch, cua đực màu tím bồ quân, sau khi rửa sạch bằng cách xóc xóc như sàng sảy, được lần lượt cho vào cối. Cha tôi giã, mẹ tôi trộn, chỉ vài mươi chày là cả lũ cua tội nghiệp đã nát nghếu như tương. Cha tôi ngưng chày để mẹ tôi thêm nước vào cối. Bà lại trộn rồi dùng chén múc đổ trên sàng bên dưới có một cái thau đang hả họng ra, chờ cái thứ nước sền sệt màu cà phê sữa tong tong chảy xuống. Cối cạn nước, bà dùng khăn vải tóm hết xác cua vắt lại một lần nữa, thêm muối. Vậy là xong cái việc mà người ta cầu kỳ gọi là công đoạn chế biến..
Cái thứ nước giống như màu đất sét pha loãng ấy được mẹ cẩn thận rót vào hũ, lấy là chuối khô bịt lại trước khi dùng một viên gạch đè lên để mèo chuột khỏi cắn phá. Hũ mắm được “dần” bên cạnh ông táo bằng đất, để hơi nóng của tro làm cho mau chua. Mẹ không sợ tanh, chỉ sau ba bữa đã húp thử ngon lành, nhưng cha con tôi thì nhất định phải đun chín và thêm thật nhiều ớt, càng làm cho cái chất thịt của lũ cua đồng trở nên thơm ngon, cay nồng đến chảy nước mắt.
Nhưng kìa, sau khi giã xong, cha tôi lại ra vườn chặt sát gốc một cây chuối non đem vào. Mẹ tôi hiểu ý đã chừa sẵn một trã nước cua tươi. Bà đun lên, còn cha thì thái chuối thật mỏng, tôi đi cắt lá gừng. Nước cua đun sôi kết lại thành dề được nêm lá gừng non thơm phức. Cơm được mẹ xới lưng chén, chuối chát thái mỏng gắp bỏ lên, chan nước cua đầy gạch vào rồi cứ thế mà lua. Lua là cách ăn bị chê thô tục nhưng với một món ăn dân dã như thế thì không thể ăn nhỏ nhẻ kiểu cách mà ngon được.
Bây giờ, bao nhiêu thuốc trừ sâu đã làm cho họ hàng nhà cua ở đồng ruộng gần như bị tận diệt. Tôi mơ màng nhớ lại cái mùi hương mộc mạc của mắm cua, có vẻ như đó là mùi của đất ruộng, của bông lúa và có cả mùi khói bếp đun bằng rơm rạ.
Cơm nấu bằng lửa rơm rất dể sống sít hay khê cháy nhất là những cô dâu được cưới về từ thành thị. Bà tôi là người nấu cơm ngon nhất vì một lẽ dễ hiểu, bà đã có những bảy mươi năm kinh nghiệm. Miếng cơm cháy từ nồi đất của bà không một nhà hàng năm sao nào có thể bắt chước được. Nó vàng rộm, dòn tan và thơm như khoai lùi, bắp nướng. Nó sẽ tan trong miệng sau khi đã nhảy múa rào rạo giữa hai hàm răng chắc khỏe. Nó luôn luôn là phần thưởng cho đứa cháu yêu.
Trong cái bếp chiều đông ấy mà có một con cá lóc nướng trui ăn với mắm me còn tuyệt hơn nữa. Hay một vài con cá rô xé nhỏ đâm với é quế, chuối chát và me non, thêm một chút rượu trong khi trời mưa thì không còn gì bằng.
Giờ, đang là buổi chiều của cuộc đời, tiếc là không còn cái bếp lửa ấy nữa.
Trương Thanh Sơn
8/2010
Trang XUÂN 2011- Văn Học Nghệ Thuật Và Quê Hương