Sau
khi qua được lớp Sinh Lư Hoá (BCP), tôi mới thực sự bước vào Thế Giới
Trường Thuốc. Năm học này là năm thứ nhất y khoa.
Tất cả sinh viên năm Sinh, Lư, Hóa (BCP) qua được kỳ thi cuối năm được
vào năm thứ nhất y khoa. Niên khóa 1960-1961, số sinh viên năm thứ
nhất y khoa có khoảng 180, một con số quá khiêm nhường so với số sinh
viên ghi danh học lớp BCP ở trường Đại Học Khoa Học Sài G̣n (khoảng
4800). Sinh viên năm thứ nhất y khoa học lư thuyết tại trường Đại Học
Y Dược Sài G̣n, số 28 đường Trần Quư Cáp Sài G̣n. Thời gian sau,
trường Đại Học Dược Khoa tách riêng và dời đến 169 Công Lư, góc đường
Hiền Vương Sài G̣n. Sau biến cố chính trị 01/11/1963, Đại Học Dược
Khoa được dời đến Thành Cộng Ḥa, số 41 Cường Đễ, Sài G̣n. Khoảng năm
1965, trường Đại Học Y Khoa dời đến Trung Tâm Y Khoa, số 271 đường
Hồng Bàng, Chợ Lớn.
Chương tŕnh Y Khoa năm thứ nhất và năm thứ hai có hai phần: lư thuyết
và thực tập. Phần thực hành, sinh viên bắt buộc phải dự lớp. Sinh viên
vắng mặt lớp thực hành 2 buổi, không có lư do chính đáng, không được
phép dự thi môn thực hành ấy vào cuối niên học. Phần lư thuyết gồm các
môn chính như: môn Sinh Lư Học (Physiology), giáo sư Trần Vỹ phụ
trách. Về thực hành, giáo sư Trần Vỹ cùng các trợ giáo dạy tại Pḥng
Sinh Lư Hóa. Môn Tế Bào và Di Truyền Học (Histology and Génétique),
giáo sư Linh Mục Lichtenberger giảng dạy. Môn Cơ Thể Binh Lư
(Pathology), giáo sư Cang phụ trách. Phần thực hành được giảng dạy tại
Pḥng Thí Nghiệm Cơ Thể Bịnh Lư cùng với môn Thực hành môn Tế Bào và
Di Truyền Học. Môn Cơ Thể Học (Anatomy) do Giáo Sư Nguyễn Hữu giảng
dạy (vào buổi chiều sau buổi học Cốt Học hay Mổ Xác Chết ) lúc 6:00
chiều tại Cơ Thể Học Viện, đường Nguyễn Hoàng Quân, Chợ Lớn.
Có một số Giáo Sư người Pháp như Giáo Sư Hautier giảng dạy môn Triệu
Chứng Học ( Sémiology) tại trường Đại Học Y Dược Sài G̣n. Giáo Sư
Hautier c̣n giảng dạy các sinh viên thực tập tại Bệnh Viện Lao Phổi
Hồng Bàng, Chợ Lớn. Giáo Sư Rivoalen dạy môn Trị Liệu Pháp
(Therapeutique) của năm thứ năm y khoa.
Sau những buổi học lư thuyết buổi sáng từ 7:00 tại Y Dược Đại Học Sài
G̣n, các sinh viên phải đi tbực tập các bệnh viện từ 9:00 sáng. Các
lớp học lư thuyết bắt đầu từ 7:00 sáng nhưng chúng tôi đă lục tục đến
lớp sớm hơn. Thường là khoảng 6:30 sáng mỗi ngày có lớp, một số ít
chúng tôi đă đến lớp, dành dăy ghế ngồi hàng đầu tiên. Sở dĩ chúng tôi
dành dăy ghế ngồi hàng đầu, để ngồi gần bục giảng của giáo sư, một
phần là để nghe giáo sư giảng rơ hơn, theo dơi h́nh vẽ trên bảng cũng
dễ dàng. Một phần khá quan trọng hơn nữa là, ngồi hàng ghế đầu, chúng
tôi hy vọng giáo sư quen mặt, để cuối năm việc thi cử được có phần lợi
thế hơn.
Trong năm này, tôi cảm thấy việc học tập tương đối thoải mái hơn đôi
phần. Tôi theo dơi lời giảng của giáo sư, đồng thời hoàn tất các h́nh
vẽ trên bảng cũng có phần nhanh chóng. Tuy nhiên lúc nào tôi cũng cố
gắng chăm chú và thận trọng trong các bài giảng. Tôi ghi chép khá đầy
đủ lời giảng của giáo sư tại lớp. Sau những buổi học lư thuyết, về Cư
Xá, tôi đọc qua những ghi chép lại để nắm vững những nét đại cương của
bài học. Sau khoảng một tháng, bài vở in ronéo được phân phát. Nhận
được bài vở in ronéo, tôi bắt đầu học cẩn thận hơn.
Sinh viện đi thực tập tại các Bệnh viện được chia ra từng toán khoảng
20 người lấy theo thứ tự khi đậu vào năm thứ nhất y khoa. Mỗi toán có
một anh toán trưởng. Mỗi sinh viên có một tấm ảnh căn cước dán vào một
tấm b́a cứng để sinh viên toán trưởng dễ theo dơi những sinh viên
trong toán của ḿnh. Sinh viên toán trưởng có bổn phận đại diện cho
toán liên lạc với khoa pḥng khi toán của ḿnh đến thực tập khu bệnh
lư tại bệnh viện, tại Pḥng Thí Nghiệm, v. v. ...hoặc nhận bài vở từ
ban ấn loát phụ trách in ronéo, để phân phát lại cho sinh viên trong
toán của ḿnh.
Khoảng một tháng trước ngày vào niên học, chúng tôi vài ba đứa cùng
lớp rủ nhau đến một tiệm may để đo may mỗi đứa một cái áo blouse bằng
vải trắng dành cho đi thực tập tại bệnh viện. Trên ngực áo bên trái có
thêu tên và một ngôi sao bằng chỉ thêu màu đỏ. Mỗi ngôi sao tượng
trưng cho một lớp. Lên năm thứ hai, thêu hai ngôi sao trên áo blouse….
Việc thực tập tại các bệnh viện cho sinh viên năm thứ nhất cốt là để
sinh viên làm quen với không khí bệnh viện. Tôi c̣n nhớ ngày đầu tiên
tôi đi thực tập tại trại Nội Khoa, Bệnh Viện Chợ Rẩy, Chợ Lớn Khi tới
Bệnh Viện, anh trưởng toán vào văn pḥng khoa tŕnh diện toán của
ḿnh. Sau đó các sinh viên trong toán kư tên vào sổ thực tập của bệnh
viện. Tất cả sinh viên bắt buộc phải dự các buổi thực tập tại bệnh
viện. Sinh viên vắng mặt hai buổi thực tập một khoa bệnh lư, không có
lư do chính đáng, sẽ không được phép dự thi cuối năm của khoa bệnh lư
ấy.
Ngày đầu tiên xuất hiện trong bệnh viện thật là bỡ ngỡ. Khoác chiếc áo
blouse trắng, tôi có cảm tưởng như chiếc áo blouse rộng thùng th́nh
làm sao ấy. Mọi người chung quanh h́nh như ai cũng chăm chú nh́n vào
ḿnh. Một số sinh viên trong toán chúng tôi cứ đứng loay hoay trước
hành lang của Khoa Pḥng. Không khí bệnh viện c̣n xa lạ đối với chúng
tôi.
Cũng trong những ngày đầu tiên bơ vơ trong bệnh viện, tôi làm quen với
Nguyễn Văn Hiền, cùng trong toán của tôi. Hiền cũng là sinh viên quân
y, nhưng đến giờ phút này, chúng tôi mới chuyện tṛ với nhau. Hiền quê
miền Bắc, cùng gia đ́nh di cư vào miền Nam, sau năm 1954. Hiền người
cao ráo, khá bảnh trai, hiền lành, dễ mến. Hai chúng tôi bắt đầu quen
nhau. Sau khi kư tên vào sổ thực tập bệnh viện, chúng tôi rủ nhau vào
bệnh pḥng, la cà trong khoa pḥng một chốc lác. Không có người hướng
dẫn, chúng tôi cảm thấy lạc lơng trước sinh hoạt của bệnh viện. Không
khí bệnh viện đối với chúng tôi chưa có ǵ hấp dẫn lắm. Hiền thích
thụt bi-da nên hai chúng tôi lại đến thăm pḥng chơi bi-da ngoài phố..
Việc “cúp” thực tập bệnh viện xảy ra vài hôm đầu.
Sau đó, bệnh viện sắp xếp đủ nhân viên giảng huấn. Và từ đó, mỗi buổi
sáng vào thực tập bệnh viện, sinh viên phải dự một lớp Triệu Chứng Học
(Sémiology). Sau lớp học này, sinh viên trong toán chia nhau ra từng
nhóm nhỏ thực tập (một sinh viên làm bệnh nhân, một sinh viên khác tập
đo huyết áp hoặc bắt mạch trên bệnh nhân): tập đo huyết áp, bắt mạch,
tập rửa tay vô trùng trước khi thông tiểu cho bệnh nhân thật sự, tập
rửa vết thương vô trùng, khâu các vết thương nhỏ phần mềm trên bệnh
nhân thật sự,v. v. …Qua năm thứ hai y khoa, sinh viên thực tập, tập mổ
các bướu mỡ lành dưới da, tập cắt da quy đầu trên các em thiếu niên
bệnh nhân bị chit hệp da quy đầu, . ..
Mới
đầu tiếp xúc với bệnh nhân, sinh viên năm thứ nhất y khoa, tập làm
Quan Sát Bệnh Lư (Observation Clinique). Trong những buổi thực tập
bệnh viện, sinh viên y khoa năm thứ nhất và năm thứ hai học những việc
khá đơn giản. Tuy nhiên đó là những bài học thực tập rất căn bản để
ứng dụng vào việc học tập cho các năm sau. Tất cả những điều sơ đẳng
ấy cần phải được nhận thức là sẽ dùng để phục vụ cho NGƯỜI BỆNH.
Bác
sĩ Lê
Ánh