Trang Thơ & Truyện: Trần Thị Nết          |                  www.ninh-hoa.com


 Trần Thị Nết
 Cựu học sinh trường
 Trung học Ninh Ḥa,
    Trần B́nh Trọng
 Niên khóa:  1962-1969



Hiện cư ngụ tại Hoa Kỳ

   

 

 

 

 

 

 

Tôi xa quê hương từ lần ấy!

Từ một lần đất nước đi vào đêm đen. Con tàu bồng bềnh đă đưa tôi và gia đ́nh rời quê hương xa quê mẹ, để rồi tôi từ đó canh cánh bên ḷng với niềm nhớ khôn nguôi! Những ngày xa xứ, tôi hay t́m về biển vắng đơi mắt nh́n cuối trời xa. Quê hương tôi nước Việt bên kia biển rộng...

 

"Quê hương là ǵ hở mẹ, mà cô giáo dạy phải yêu ?

quê hương là ǵ hở mẹ, ai đi xa cũng nhớ nhiều...!" *

 

Và tôi cũng thế. Người chắc như tôi chừng nhớ lắm quê ḿnh! Tôi nhớ quê tôi, nhớ da diết nhất là những độ Xuân về Tết đến, hay...khi đọc một bài văn, một đoạn thơ, nghe một bản nhạc, khi t́nh cờ bắt gặp những h́nh ảnh thân quen về quê hương.

 

Ngày xưa ấy...

Một giây dừng lại, ừ nhỉ...tôi lại mở đầu bằng hai chữ ngày xưa. Tôi nhớ bà tôi bao giờ cũng nói như thế khi kể chuyện xưa tích cũ cho cháu nghe, ngày lớn nhắc về kỷ niệm tôi cũng bắt đầu với hai tiếng ngày xưa bởi tôi bây giờ không c̣n bé bơng như ngày đó..., bởi ngày ấy đă chừng xa xa lắm. Nói đến hai chữ ngày xưa là nhắc về một dĩ văng dễ thương êm đềm, có bóng dáng của những người thân, có một chút ngây thơ một chút mơ mộng, có khung trời với kỷ niệm ngọt ngào khó quên, bởi...có như vậy th́ "người ta" mới măi rưng rưng nhớ về.

 

Đến miền trung qua Nha Trang một quận lỵ nhỏ hiền ḥa, một miền quê có hoa thơm trái ngọt, một miền quê có cái tên gọi thật thân quen NINH H̉A. Tôi lớn lên từ miền quê ấy, ngày xưa ...tuổi nhỏ bên ba mẹ, bên các em tôi đuổi bướm hái hoa. Tuổi đi học dễ thương áo trắng, bên bạn bên thầy với kỷ niệm khó quên. Tất cả ngần ấy ngọt ngào ngoan hiền chừng ngủ ngon trong kư ức, ngàn ấy...hành trang theo tôi trên đường rời quê mẹ một chiều xưa.

 


Bồn Binh trước năm 1975

 

 

Chợ Ninh Ḥa

 

Ninh Ḥa quê tôi!

Một miền quê bé bé, có con đường Trần quư Cáp chạy dài. Ngă ba Quận có đường lên ga, đường lên cầu bến Gành, Dục Mỹ, trường Bán Công và Đức Linh trên con lộ này. Trường tôi Trần B́nh Trọng th́ trên lộ tuyến đường vào Nha Trang. Đường rẽ xuống là phố chợ nhộn nhịp. Buổi sáng phiên chợ nhóm có ngựa xe tấp nập, có cô hàng nước, cô hàng hoa xinh xinh nhoẽn cười chào mời khách. Hàng bún, hàng chè xôi ngon lạ, quán hàng chả hàng nem tấp nập người vào ra. Đường phố chợ vào buổi sáng có lẽ là thời khắc sinh hoạt linh động nhất của cái quận lỵ nhỏ này. Vâng, buổi sáng bắt đầu một ngày mới, kẻ đi buôn bán, người đi làm, người đi học. Tiếng động cơ của máy xe cùng tiếng bấm c̣i inh ỏi. Xe lam, xe đ̣, xe gắn máy đưa đón hành khách xuyên tỉnh, xuyên quê. Với tôi th́...bức tranh đẹp dịu dàng của phố Ninh trong ḷng những cô cậu học tṛ thời ấy (giờ xứ người sống đời tha hương) có lẽ là h́nh ảnh những cô nàng nữ sinh áo trắng buổi sáng xe đạp đến trường nón lá nghiêng che...

 

Nhắc về Ninh Ḥa, th́...mỗi người có những kỷ niệm những khúc nhớ riêng tư. Con đường của khúc phố ngang chợ mà ngày nhỏ tôi hay đến, xưa hay đi qua...th́ chừng thân quen và rơ nét nhất trong tôi. Quê tôi ấy có cầu Dinh cầu Sắt, cầu sừng sững phơi ḿnh dưới nắng Hạ, ḍng sông Dinh đẹp hoa tím Lục B́nh. Những ngày xa xứ buồn nhớ quê xưa, tôi nghe thèm lạ một lần về lại, thèm hỏi ai ai đó - "Hỏi ai về xứ Ninh xưa, cho tôi thăm hỏi đôi câu vắn dài. Thăm quê có ghé chiếc cầu, bắc ngang gịng nước bốn muà rêu phong. Cầu Dinh cầu Sắt quê hương, cầu t́nh nối nhịp cho chàng thương em. Và...hỏi quê c̣n đẹp bến sông êm đềm gịng nước dễ thương câu ḥ. Hỏi rằng con đường của xưa, c̣n lá me đỗ những chiều gió lay "

 


Cầu Sắt

 

Khí hậu ở đây hiền ḥa bốn mùa mưa nắng. Quê tôi đẹp như bức hoạ đồng quê với chiều nghiêng nghiêng nắng, chú mục đồng thong thả dắt trâu về, khói cơm chiều toả nhẹ mái tranh xiêu. Quê tôi không...biệt thự nguy nga tráng lệ, không những toà nhà cao trọc ngất trời. Quê tôi đẹp đep hàng me xoài mận, chiều quê tôi thoảng hương bưởi hương cau. Quê tôi ấy có những cánh đồng xanh lúa, ngọt hương thơm vào những ngày mùa. Người dân ở đây hiền hoà chất phát, yêu ruộng đồng thương giàn bí giàn bầu, có bác nông phu có em nhỏ thả diều, có tiêng chuông chuà vọng lại chiều nhạt nắng. Qua khỏi cầu Dinh, cạnh rạp hát Vĩnh Hiệp quẹo trái, đường vào nhà tôi thôn Vĩnh Phú. Con đường đất đường vào thôn xóm ẩn hiện những căn nhà nhỏ sau hàng cây nghiêng bóng mát, có lũy tre xanh kẽo kẹt những trưa hè. Nhà tôi đấy ở gần cầu Sắt với gịng sông êm đềm...đ..ê..m...khua tiếng nước. Những mùa mưa có nước lụt ngập sân nhà. Ngày xưa bé chị em tôi vô tư xếp thuyền giấy thả trôi theo nước. Đêm ểnh ương kêu...xưa c̣n nhỏ sợ qúa chừng chừng! Mẹ bảo đứa nào hư, biếng học không nghe lời, ểnh ương sẽ gọi tên đấy. Thuở ấy chị em tôi sợ lắm cứ ngờ ngợ chừng như ểnh ương đang gọi tên ḿnh với cái âm thanh dài nhừa nhựa hoà lẫn tiếng mưa rơi...! 

 

Đường vào thôn xóm....

 

 Không hiểu xưa lâu rồi, em tôi có c̣n nhớ. Chuyện ba ở Nha Trang về mỗi cuối tuần, tôi th́ tôi c̣n nhớ...Nhớ chị em thuở ấy chiều thứ sáu là đứng đón ba trước cổng nhà. Vừa thấy ba nơi đầu xóm là đứa nào cũng nhốn nháo ba về! ba về! Em thấy trước, em thấy trước cơ!...Rồi chị chị em em chạy xuống đường đón ba. Mọi người bảo ba chúng nó về là cả xóm ai cũng biết. Ngày xưa xưa ấy sao mà ngây thơ mà hồn nhiên thế nhỉ!

 

Chuyện chị em tôi th́ chừng có nhiều lắm...để kể lại để nhớ về. Thuở đó, gần nhà tôi có đường xe lửa chạy, chiều nào xe lửa cũng về ngang qua xóm nhỏ. Như thói quen chị em tôi tay bế tay bồng dắt nhau ra đường nh́n xe lửa x́nh xịch, xe lửa "vét" hụ c̣i...Trên khuôn mặt ngây thơ của mấy chị em thuở ấy như chừng thật tươi nh́n doàn xe lửa chầm chầm đi qua nhă lại làn khói đen ng̣m. Xe lửa đă đi xa rồi ấy thế mà đàn chị em c̣n đứng đó ngẫn ngơ, không hiểu sao chỉ có vậy mà ngày đó chị em tôi lại nghe vui, con nít là vậy ư ? Là vậy đó mà...Tôi nhớ có lần, bận ǵ đó các chị lớn không kịp bồng em ra xem xe lửa, thế là em tôi nó khóc thật lớn như thể bị đánh đ̣n. Buồn cười nhỉ....

 

Ngày xưa ấy, tôi có một gia đ́nh với ngọt ngào t́nh ba, ấm áp t́nh mẹ. Ba Mẹ tôi hiền lành một đời sống cho con v́ con. Ngày đó tôi có các em tôi bé bé dễ thương với bao kỷ niệm ấu thơ êm đềm để rồi...tôi - ngày xa xứ chừng nghe thương nghe nhớ măi không thôi. Tôi nhớ những bửa cơm chiều với gia đ́nh, nhớ nồi cá kho mẹ nấu, nhớ cả bát canh bầu em húp chị chan. Đêm êm đềm bên ngọn đèn dầu chị chị em em làm tính học bài. Tôi lại không quên đêm trăng quê, những đêm trăng quê đẹp trời hiu hiu mát, trước sân nhà chị em tôi cùng những cô bạn nhỏ hàng xóm chơi cút bắt u mọi, cùng múa ca dưới trăng vàng...,hay đêm quanh bà nghe kể chuyện đời xưa. Chuyện Tấm Cám, chuyện Cây đèn thần...v..v..., rồi chuyện bà chuyện cháu, chuyện ngày nào dưới ánh trăng khuya. 

 

Nh́n trăng...

bà kể chuyện Hằng Nga

em thích làm sao đ̣i lên xem

Dỗ dành chị bảo lên không được

tháng tám trăng rằm chú cuội xuống chơi!

 

Em à! quê ḿnh ấy trăng quê chắc c̣n đẹp, các em giờ thế nào chắc lớn rồi đâu đ̣i nữa lên xem trăng. Chị ở đây mùa trăng sáng lại nhớ nhiều nhiều lắm trăng quê hương!

 

Ngày tôi lớn khôn thôi không bé nữa...

Đêm trăng tôi không c̣n cùng bạn chơi u mọi, nhảy c̣ c̣, cô gái nhỏ ngày ấy có lẽ bắt đầu biết mơ biết mộng, tôi hay một ḿnh ngồi lan can hiên nhà ngắm trăng khuya và những trưa hè, tôi thôi trốn ngủ theo mấy bạn nhỏ đi hái trái keo, trái mắt cá chín đỏ nhỏ nhỏ xíu xiu. Trưa hè dưới giàn thiên lư hoa nở đẹp những cánh hoa trắng chuyển sang hồng thắm thoang thoảng hương thơm. Những ngày dễ thương, tôi nhớ ḿnh hay ngồi dưới giàn hoa nở, thương dáng hoa cười rồi vẻ mộng kết mơ. Không hiểu giàn hoa thiên lư ấy nay có c̣n không và có c̣n ai ngồi dưới giàn hoa như tôi ngày đó.

 

Nhớ về kỷ niệm cũ xưa, tôi nhớ thuở tuổi hồn nhiên bên sách vở dễ thương. "Thuở áo trắng em nghiêng che nón lá, thuở anh theo nàng ṃn lối cỏ quen...". Nhắc lại thời đi học, tôi nghe nhớ qúa! nhớ bạn bè, thầy cô, nhớ trường nhớ lớp, nhớ phấn trắng bảng đen, nhớ hàng dương trước trường, phượng hồng trươc lớp. Nhớ nhùng ngày lễ hội Tết về Xuân đến, dịp cuối năm phát phần thưởng..., trường tổ chức du ngoạn, cắm trại, văn nghệ. Tôi bạn chúng ḿnh vui đàn hát múa ca.

 

Ôi! Ngần ấy kỷ niệm...

Ôi! Ngần ấy trong tôi thương và nhớ.

 

Những ngày xa quê...

Mặc dù bận bon chen học hỏi vun xới một đời sống mới, nhưng trong tôi kỷ niệm xưa đă như chừng măi măi ngọt ngào, măi măi không quên. Tôi nghe nhớ nhà lắm. Tôi thèm gặp lại ba mẹ các em tôi, thèm về lại quê hương tôi nước Việt.

 

" Chiều chiều ra đứng ngơ sau

trông về quê mẹ ruột đau chín chiều " **

 

Và rồi tôi đă về!

Vâng, tôi đă về, lần ấy sau hơn mười mấy năm xa cách, tôi cùng ông xă và hai con về thăm lại quê hương. Từ lúc mua vé máy bay, sắp xếp hành lư tôi chừng nghe ḷng ḿnh hăm hở xôn xao lạ thường, đêm không ngủ được...Ba tôi ra sao ? mẹ thế nào ? C̣n các em tôi nữa tụi nó giờ sao nhỉ, có vui không khi nghe người chị đă ra đi từ lâu lắm sắp về lại.. Mua qùa ǵ cho ba mẹ cho em đây và Ninh Ḥa ấy ấy giờ có như ngày tôi ra đi...

 

Khi máy bay về đến không phận Việt Nam. Tôi đă không giữ được niềm cảm xúc dâng tràn. Qua khung cửa sổ máy bay nh́n xuống quê hương xưa, tôi nghe bồi hồi nghe thân quen và thương yêu làm sao ấy. Tôi không đủ tài văn chương để diễn tả cái trong tôi lần ấy. Những con đường quê, những đồng lúa xanh, những tàn cây với những căn nhà nhỏ ẩn hiện xa xa bé bé, rồi cảnh vật chừng rơ dần...rơ dần...Mắt tôi ươn ướt tôi khóc rồi sao ? Quê hương tôi đây mà, quê hương mà tôi đă một lần ra đi sau lưng bỏ lại. Chừng như hiểu được nổi bồi hồi xúc động trong tôi, ông xă tôi bóp nhè nhẹ vai vợ. Tôi liếc nh́n sang, anh cũng thế nào khác ǵ tôi, anh cũng đang với cảm giác rưng rưng khi nh́n lại h́nh ảnh quê nhà và hai con tôi nữa...Tôi chắc chúng đang hồi họp lắm v́ là lần đầu được ba mẹ dẫn về thăm quê hương nơi chúng chào đời. Một quê hương mà ba mẹ hay nhắc đến hay nói thật nhiều trong sinh hoạt hàng ngày và...và nhất là được thăm ông bà ngoại mấy d́ mấy cậu mà ngày ra đi hai đứa hăy c̣n bế c̣n bồng.

 

ôi! quê hương thân yêu lâu lắm tôi về lại

ơi quê hương của ngàn nhớ trăm thương...!

 

Đến phi trường VN...!

Lấy xong hành ly, chúng tôi đẩy xe ra ṿng ngoài. Tôi đưa mắt nh́n quanh ṿng rào nơi dành cho thân nhân đến đón người thân... Lố nhố người là người! đông qúa! Những bàn tay vẫy gọi, tiếng ồn ào nói chuyện, tiếng gọi nhau ơi ới. Tôi chợt hồi họp lạ thường, nỗi vui sắp gặp lại người thân làm tim tôi chừng đập mạnh hơn, má tôi bừng bừng nóng.

 

Và rồi...Gia đ́nh chúng tôi đă gặp lại nhau, những người thân yêu qúi của tôi đây mà. Ôi bao nhung nhớ bây giờ là đây...! Qua ngấn lệ tôi nh́n lại những khuôn mặt thân quen mà tôi đă hằng mơ hằng nhớ trong những tháng năm qua. Ba má tôi ǵa hơn trước, các em tôi lớn hơn - lớn hẳn đến nổi tôi ngờ ngợ gọi lộn tên các em v́ ngày tôi ra đi, em tôi có đứa c̣n nhỏ lắm. Hai bé con tôi tươi cười ngọng nghịu tiếng Việt chào hỏi ông bà, d́, cậu theo lời mẹ. Một thoáng bỡ ngỡ, ṿng tay thân t́nh thương yêu, tay bắt mặt mừng, các con tôi không c̣n nghe xa lạ nữa mà như chừng đă thật thân quen. (T́nh gia tộc có khác, bao giờ cũng là nơi ấm áp nhất ngọt ngào nhất là thế mà...)

 

Vài ngày sau đó chúng tôi về Ninh Ḥa, về lại căn nhà thời thơ ấu nơi tôi đă chào đời, đă sống những ngày tuổi dại. Bao kỷ niệm dễ thương ngày nào ngoan ngủ trong tôi một thoáng về lại ngọt ngào. Ôi! thương ơi thương qúa, ba mẹ tôi đây, em tôi đó...Bữa cơm gia đ́nh ấm áp! tôi ăn thật ngon miệng, lâu lắm tôi mới có lại được không khí gia đ́nh của xưa... Căn nhà nhỏ những ngày đó đông người vui thật! Nhà thêm rể dâu thêm đàn cháu nhỏ bi bô xí xào, ba mẹ tôi cười cười có lẽ người đang thật vui...

 

Nhà tôi theo thời gian có chút sữa sang đỗi mới nhưng vẫn c̣n những cái của xưa. Cái bàn học cũ kỹ phai màu theo năm tháng mà ngày nhỏ buổi tối chị em ngồi học bài, lan can nơi thềm nhà mà xưa tôi vẫn ngồi đây mà. Và c̣n nữa...cây mận đỏ c̣n đó trước nhà, bụi chuối sau hè, hàng dâm bụt đỏ tất cả đều gợi tôi bao kỷ niệm thuở nào...

 

Những ngày ở đó, chị em tôi bên nhau nói chuyện đủ thứ hết. Nhắc lại kỷ niệm ngày c̣n bé, chuyện bây giờ gia đ́nh chồng con mỗi đứa...Chuyện những ngày tôi xa quê, mẹ tựa cửa ngóng trông, ba đếm ngày cháu con về thăm lại. Chuyện quê nhà thay đổi và chuyện tôi ấy bên trời xứ lạ. Đêm nào chị em tôi cũng thức khuya thật khuya, đêm nào chị chị em em cũng bên nhau tâm sự thế mà vẫn như chừng chưa đủ, chừng mong sao đêm dài hơn và ngày nhé xin vô tận...

 

Rồi tôi cùng em tôi đi qua phố chợ, chơ. Ninh Ḥa ngày tôi về lại đă được kiến trúc mới không c̣n giống xưa, không giống cái ngày tôi c̣n nhỏ (thuở buổi sáng nghĩ học xách giỏ đi chợ mua thức ăn mẹ dặn cho bửa cơm chiều). Tôi đi bên em nghe nó kể chuyện quê ḿnh giờ nhiều nhiều lắm thay đổi từ độ chị đi xa. Là thế là vậy...Cầu Dinh cầu Sắt không c̣n giống như trước đó!  

 


Cầu Sắt ngày tôi về

 

Trường xưa Trần b́nh Trọng nay cũng đă thay tên. Tôi đă dừng lại bên kia đường trước trường cũ, tần ngần với bao đổi mới, ngắm lại trường xưa với bao kỷ niệm chắt chiu. Thuở ấy tôi tóc dài, thuở đó tôi cô học tṛ áo trắng. Cây phượng đỏ trong sân trường c̣n đó, những dăy lớp học c̣n kia...mà thây cô bạn bè tôi nay đâu - nay đâu rồi...

 

Ôi ! kỷ niệm nào tôi từng nâng niu

kỷ niệm nào giờ vàng vơ lá úa

...t..ô..i...quay đi với nỗi buồn nhè nhẹ

con đường trươc mắt chợt dài lê thê

 

Nếu bên tôi có một người bạn, tôi sẽ kể bạn tôi nghe. Bạn ơi! "Có một lần ngày cuối Thu, có con chim nhỏ bay về trường cũ, lạc lơng...ngỡ ngàng...chim cất cánh bay, bỏ lại sau lưng bỏ lại một khung trời". Lần ấy tôi nghe buồn buồn và tôi đă lầm lũi bước đi những bước đi chuyện choạng. Thời gian có đứng đợi bao giờ, tất cả rồi thay dổi, bạn bè tôi rồi đứa mỗi nơi.

 


Trần b́nh Trọng nay đă thay tên...

 

Hai tuần lễ bên gia đ́nh trôi qua nhanh, tôi rồi về lại Hoa Kỳ. Buổi sáng phi trường đông người kẻ tiển người đi. Những ṿng tay xiết chặt như không muốn rời xa, trong bùi ngùi lưu luyến tôi nghẹn ngào hẹn ngày về lại. Trời hôm ấy phi trường trời đâu mưa ! sao trong tôi như vũ băo ! Trời hôm ấy có mưa đâu sao mắt em tôi ướt và sao tôi buồn...?

 

Sau lần ấy, tôi có về lại thăm nhà, thăm ba má các em tôi vài lần nữa, nhưng...có lẽ cái cảm xúc lần đầu về lại quê hương sau bao năm xa cách chừng như đậm nét, chừng làm tôi nhớ nhiều nhất. Thời gian... ba rồi mẹ rồi em tôi có đứa đă không c̣n, bên trời xứ xa tôi khóc...tôi bàng hoàng với tin sét dữ. Cuộc đời là vậy, có sum họp có chia ly! Chị em ngày nhỏ cùng ba cùng mẹ,lớn lên mỗi đứa có một hoàn cảnh. Cuộc sống gia đ́nh trói buộc mỗi đứa vào những riêng tư. Chị em tôi rồi lớn...đứa mỗi nơi, đứa Sài G̣n, đứa vẫn Ninh Ḥa quê cũ và tôi ấy nơi trời xa xứ lạ với bao nỗi nhớ chùng chùng. Những lần chị em điện thoại cho nhau, tôi bảo em tôi rằng tôi sẽ lại, tôi sẽ về ngắm ánh trăng quê và cùng em nói chuyện cả khuya bởi em ạ, chuyện chị em ḿnh dài lắm dài lê thê có phải thế. Nhưng đă hơi lâu tôi đă chưa về lại, bận rộn với gia đ́nh, với kế sinh nhai tôi đă lần lừa hẹn măi, chắc các em tôi buồn tôi lắm! 

Tôi vẫn mơ mơ một ngày về

thăm vườn xưa thăm căn nhà nhỏ

ngắm lại phố Ninh nhiều kỷ niệm

đi lại con đường có dấu tuổi thơ...

Chiều nay cũng như bao chiều của lần trước, tôi đi bên anh bên phố Việt Santa Ana. Vào Phước Lộc Thọ, dạo chơi trên đường Bolsa, Westminter...ngắm những hàng quán, chợ búa, tiệm ăn, tiệm video ca nhạc, nh́n người người đi lại nói nói cười cười tôi nghe ḷng ḿnh ấm áp vui vui bởi như có cái ǵ đó thân quen với chút h́nh bóng quê nhà. Phố nhộn nhịp, người người vui vẻ, tôi chừng ngờ ngợ như ḿnh đang đi trên đường phố quê xưa. Những người Việt có chung màu da, chung tiếng nói, cùng thích ăn phở, ăn bánh cuốn, bánh xèo...và họ cũng như tôi thích nghe những bản nhạc Việt êm đềm dễ thương.

 

Thời gian rồi trôi...

 

Kỷ niệm rồi đi qua !đi qua! Một chút gió se lạnh, tôi kéo cao cổ áo, tôi nói nhỏ như chừng đủ ḿnh tôi nghe. Giờ xứ người, có c̣n chăng Ninh Ḥa ơi giờ c̣n lại trong "ta" những khúc nhớ ngọt ngào!

 

 

 

 Trn th Nết & Nguyn phước Sơn

San Diego - CALIFORNIA, USA.

(Mt ngày ca tháng 4/ 2009)

 

 

GHI CHÚ:

 

*.........Ca dao VN

**........Lời một bản nhạc

 

 


  
 

Trang Thơ & Truyện: Trần Thị Nết             |                 www.ninh-hoa.com