H
À N H
T
R A N G
Mỹ Hiệp


H́nh như
có tiếng khóc thút thít của ai đó, lúc rơ mồn một, lúc nghe như tiếng gió
đưa vọng tới. Tấn nhớ đến chuyện ma mà hồi chiều thằng Tị kể, nó kéo vội
tấm chăn đắp kín phủ đầu, co quắp người, hai tay kẹp giữa hai đầu gối. Nó
yên tâm ngủ vùi, không rơ v́ lư do ǵ chiếc mền lại tụt khỏi đầu, tai nghe
tiếng khóc rấm rứt, nó vội ngồi nhỗm dậy. Hay là ma kéo mền, nó lẩm bẩm.
Nhưng không, dưới ánh sáng lờ mờ của ánh đèn ngủ, nó nhận ra con Tí ngồi
dựa tường khóc. Bật dậy, nó hỏi em:
- Sao em khóc,
ngủ đi!
Con bé lắc đầu
nguầy nguậy:
- Má!
- Má nấu cơm,
ngủ đi.
Con bé càng
khóc to, Thằng Tấn hoảng hốt đưa tay bụm miệng em, nó sợ ông bà nội thức
dậy :
- Ông Nội đánh
bây giờ, ngủ đi!
Lúc
này Tấn vừa tỉnh cơn ngủ say, nh́n quanh quất, nó vừa phát hiện mẹ nó và
đứa em út đă biến mất. Nhớ chiều hôm trước mẹ dặn: " Má và em bé về thăm
ngoại một tháng. Lúc nào chơi cũng nhớ trông chừng em Tí nhé!" Nó "dạ" và
vội chạy vụt ra đầu ngơ v́ tụi bạn đang chờ nó đánh bi. Giờ đây nó mới
thấy trách nhiệm mẹ giao thật nặng nề, nó không biết cách nào để dỗ em,
hàng ngày con bé có nhè như thế đâu. Nó sợ quá, ôm đầu em, hai đứa cùng
khóc...
oOo
Chỉ
qua vài giờ, Tấn thấy như ḿnh lớn hẳn ra. Nhiều lo lắng dồn dập đến với
nó mà từ trước chưa bao giờ hiện hữu trong trí óc. Mới hôm qua, thức giấc
thấy mẹ lúi húi trong bếp. Thằng Út vừa tṛn một tuổi lúc nào cũng đeo bên
mẹ như bóng với h́nh, mẹ thức lúc nào là nó dậy lúc đó. Tấn không phải
chăn em, bên cạnh, xung quanh nó lúc nào cũng có mẹ, có em, nó vui chơi.
Sự vắng mặt của Ba nó từ mấy tháng nay, đôi lúc nó cảm thấy nhớ nhung,
thiếu vắng một cái ǵ đó. Nó nghe má nói ba nó đang ở trong một trại ǵ đó
ngoài xứ Bắc lạnh lẽo; nhưng rồi cũng thoáng qua nhanh khi nghe thằng Ân
cạnh nhà réo gọi: " Tấn ơi! ra đây tao cho bong bóng nè!" Những chiếc bong
bóng đủ màu mà Ân thổi bay lơ lửng bằng nước xà-bông qua một cọng đu đủ,
đẹp quá, nó đuổi theo với bắt, thật nhẹ, chiếc bong bóng nằm trên bàn tay
rồi biến mất quá nhanh khi chạm vào da. Nó đuổi bắt măi nhưng đôi tay của
nó luôn trống không.
Bây giờ nó đă đổi khác, một con người lạ hoắc, chính nó
cũng thấy thật lạ lùng. Suốt mấy giờ trong lớp học, nó không nghe không
hiểu những ǵ cô giáo giảng, nó cứ liên tưởng đến em nó. Bé Tí đang làm ǵ?
đă thôi khóc chưa? Em nó chỉ mới ba tuổi, nó muốn dẫn em vào lớp học, song
con bé không bằng ḷng. Nếu biết thế, nó đă không nhận trách nhiệm mà bảo:
" Má dẫn nó đi với má!"...
Tấn bước nhanh ra khỏi cổng trường, nó muốn biết em nó đang làm ǵ? Nhưng
có tiếng gọi từ phía bên kia đường:
- Ê! Tấn....Tấn...!
Đứa nào gọi ḿnh nghe quen quá vậy. Tấn lẩm bẩm, nó ngoáy nh́n sang bên
kia đường. Th́ ra là thằng Phó. Thằng này hôm nay bỏ học lại dám bén mảng
tới gần trường, sao nó không sợ gặp thầy cô nhỉ.
- Ê! Qua đây uống nước mát, tụi tao bao.
Tấn thấy khoái quá,
bụng nó đang đói. Sáng nay phải dỗ bé Tí, con bé cứ khóc măi, nó chưa kịp
ăn cháo, nh́n đồng hồ sắp trễ giờ học. Nó chạy thục mạng đến lớp. Bây giờ
nó đang khát nước. Với cái nắng gay gắt này, vừa đói, vừa khát mà gặp được
bạn mời ly nước mát th́ c̣n ǵ hạnh phúc hơn. Nó cũng hiểu là không nên
hỏi Phó lư do nghỉ học hôm nay, sẽ mếch ḷng bạn. Tấn băng qua đường, nở
nụ cười thật tươi để chào bạn. Thằng Phó nhanh nhẹn kéo chiếc ghế bảo nó:
- Ê! Ngồi đây! Rồi lớn tiếng gọi - Cho một ly nước nữa!
À th́ ra không những chỉ có thằng Phó mà có đủ bộ năm Đỗ, Phùng, Phi, Sơn
nữa. Tụi này chuyên môn ngồi cuối lớp, lúc nào cũng đi học trễ và chuồn
mất hút vào giờ ra chơi. Nhưng chuyện đó không can hệ đến Tấn. Mấy người
này đều to con lớn xác, nếu mếch ḷng tụi nó, chúng sẽ hè nhau xơi tái
ḿnh lắm. Tấn tự hỏi: " Tại sao hôm nay tụi nó tử tế với ḿnh thế này?" Nó
đang phân vân th́ Phó lên tiếng:
- Uống đi Tấn! Ngọt mát lắm, bọn tao bao, mầy yên chí.
Tấn bưng
ly nước đưa lên môi, chất mát tỏa ra làm nó khoan khoái dễ chịu. Nó hớp
một ngụm và ngậm mà chưa nuốt vội. Nó muốn chất mát ngọt này êm ả thấm dần
vào từng tế bào vị giác. Bọn này tuy lười học, song cũng tốt bụng, dầu sao
cũng là đồng môn mà. Tấn suy nghĩ thế.
Qua vài phút,
bốn thằng bạn đứng lên bảo:
- Sơn! Mầy đợi
đây, và thằng Tấn nữa, bọn tao qua kia mua mấy điếu thuốc lá!
Tấn lên tiếng
đáp:
- Không! Tôi
không biết hút thuốc
- À! Không biết
hút th́ tao mua cho mầy kẹo gum. Sau đó bốn đứa nhăy lên xe đạp và biến
vội.
Tấn linh cảm
như có ǵ không ổn sẽ đến với nó, nó nghĩ đến điều mà người lớn thường nói:
" Giác quan thứ sáu". Trong đầu nó hiện ra nghi ngờ, "chắc tụi này chơi
xấu ḿnh rồi. Tụi nó gạt ḿnh ngồi đồng để chúng chuồn chăng?" Tấn tính
toán kế hoạch đối phó với trạng huống sắp xảy ra. Chuẩn bị chạy. Nó chờ
đợi cơ hội nhưng bỗng dưng thằng Sơn đứng bật dậy chạy biến vào đám đông.
Lúc này Tấn run lên bần bật, túi nó không có một xu, nó lảo đảo và hiểu ra
tai họa thật sự đă đến với nó rồi. Nó toan đứng dậy nhưng hai bàn tay cứng
ngắt như gọng kiềm siết lấy vai nó và ấn nó xuống ghế. Ông chủ bán nước
đưa bàn tay to béo tát nó mấy cái nẩy lửa, nó hoa mắt, cảnh vật tối sầm,
nó nghe bên tai tiếng chửi rủa:
- Đồ ăn quịt,
học tṛ mới nứt mắt, hỉ mũi chưa sạch đă gian manh
- Không, tụi nó
gọi cháu và bảo là bao cháu mà
- Mầy phải trả
tiền tổng cộng sáu ly nước, tao không biết tụi đó là ai!
- Cháu không có
tiền, Bác cũng nghe thằng bạn cháu gọi và tụi nó nói bao cho cháu !
- Tao không
biết đứa nào gọi. Không có tiền th́ ngồi đây chờ ba má mầy đem tiền tới
trả rồi mới được về
- Thôi, cháu
thế chiếc áo đang mặc, ngày mai mẹ cháu mang tiền đến chuộc.
Tấn đánh nước
liều nói dối, chứ mẹ nó đang ở xa lắc xa lơ, thế nào hiểu được nó đang
mang họa đây. Nhưng gă chủ quán tiếp:
- Áo mầy c̣n
thua miếng vải chùi tay của tao, lấy làm ǵ. Nếu mẹ mầy không mang tiền
đến chuộc, ai mặc vừa áo mầy.
Tấn không c̣n
lời lẽ nào để thuyết phục ông ta. Nó lo lắng không biết cách nào thông tin
cho gia đ́nh đây! Quá sợ hăi, nó khóc lớn, nhiều người đứng lại ṭ ṃ nh́n,
nhưng khi nghe ông chủ quán kể lể: " Tụi học tṛ bây giờ mới chừng này
tuổi đă có tánh lưu manh!". Mọi người ném vào mặt nó đôi mắt khinh tởm.
Bỗng một người vạch đám đông chen vào gọi:
- Tấn!
Nó giật thót
người, nó xấu hổ v́ gặp người quen, nhưng nó cũng mừng v́ có thể nhờ người
này nhắn tin về gia đ́nh.
- Chuyện ǵ vậy
Tấn?
- Dạ! Tụi bạn
cùng lớp rũ em vào uống nước và bảo là chúng nó bao. Nhưng tụi nó trốn hết
rồi, c̣n ḿnh em không có tiền trả.
Chị
hàng xóm nh́n Tấn thở dài và quay lưng ra đi không nói lời nào. Chị đi vội
vă, Tấn không kịp phân trần hay nhắn nhủ chị điều ǵ. Những phút giây sợ
hăi kéo dài. Một ngày thật buồn phiền, từ sớm mới mở mắt đă thấy khác lạ
với mọi ngày. Nó thầm mong có bà tiên hiền dịu hay con chim đại bàng bay
tới gắp nó đến một hoang đảo nào, hoặc quả đất nổ tung, nó sẽ tan biến
cùng với nỗi lo lắng sợ hăi vào hư vô.
- Tấn! Mầy làm ǵ ở đây.
Tấn giật ḿnh, lưỡi nó líu lại. Tấn cố mở miệng nhưng
hai hàm răng cứ đánh lập cập, nó run lên v́ mừng, nó cũng run v́ sợ khi
nhận ra chú nó. Nó hiểu ngay chị hàng xóm đă chuyển tin cho gia đ́nh nó
rồi.
- Chú! Nó gọi thảng thốt và mừng rỡ.
Ông bán nước độc ác như vớ được của, ông thao thao thêu dệt những tội lỗi
để kể lể:
- Này chú xem, mới mấy tuổi đầu, học không lo học, cha mẹ cho ăn học lại
đi kết bè kết bạn lêu lổng, về đánh chết nó đi.
Sau khi chú nó
trả tiền cho ông chủ quán, Tấn tự động ra về, lẻo đẻo theo chú, Tấn lấm
lét liếc nh́n chú. Tấn mong con đường dài ra, dài thêm ra để nó đi măi và
không bao giờ về đến nhà. Nhưng thật nghiệt ngă, con đường về như ngắn hơn
mọi ngày, nó đă đến trước cửa nhà. Ông nó trong tay với chiếc roi mây đứng
ngay trước mặt nó rồi. Tấn qú xuống, nó rên rỉ van xin:
- Con không có
lỗi, bạn con nó mời con mà. Nó nói nó bao!
Ông lạnh lùng
nghiêm giọng:
- Nằm sấp xuống!
Tấn ngoan ngoăn
y lệnh. Nó hiểu rơ không có vị cứu tinh nào đến cứu nó, nó cũng không có
phép độn thổ để chui hẳn xuống đất trốn. Nó c̣n bắt gặp đôi mắt sợ hăi của
bé Tí sau tấm rèm nh́n nó lo âu. Nó cắn chặt môi, mắt nhắm nghiền, nó cảm
thấy b́nh tĩnh hơn một chút.
Tất cả là bóng đen, thênh thang vô tận, những vật thể
chung quanh không c̣n hiện hữu. Nó không cần phân trần phải trái nữa. Con
người đem sức mạnh áp đặt gán ghép cho kẻ thế cô. Nó thấy như ḿnh nhẹ
nhàng bay bổng đi khắp đó đây, chỉ có bóng đen và nó trên chiếc du thuyền
thênh thang vô tận.
oOo
Hơn
hai mươi năm vết đ̣n không c̣n lưu lại trên thân thể, nhưng nó không thể
nào xóa nḥa trong tâm khảm. Một kỷ niệm đắng cay của t́nh bè bạn và nỗi
oan ức không được ai san sẻ là món hành trang cho Tấn mang vào đời. Có
phải chăng tất cả mọi t́nh cảm trên thế gian đều là một đổi chác có định
hướng. Có ai đó tự nhiên tử tế tốt bụng mà không ngầm có mục đích. Nhưng
trong thiên hạ không phải ai ai cũng đều bi quan như chàng, có người may
mắn sanh ra và sống trong môi trường lành mạnh, cuộc sống biến họ thành
người luôn lạc quan. Thời gian gần đây, thiên hạ xôn xao về tin một thiếu
niên người Nhật, 14 tuổi, giết bạn gái cùng trường rồi chặt đầu treo ngay
cổng và kèm theo mảnh giấy "tôi thích giết người". Mọi người lo lắng t́m
cách đối phó nạn thiếu nhi phạm pháp gia tăng, nghĩ cách trừng trị, giáo
dục sao cho thích hợp. Đi đến đâu Tấn cũng nghe người ta than văn, xă hội
cám dỗ con cái mạnh hơn gia đ́nh hoặc chê trách giáo dục càng ngày càng
lỏng lẻo, con cái họ dễ tiêm nhiễm hư hỏng. Tấn im lặng thở dài. Chàng suy
nghĩ, vấn đề này cũng thật tế nhị khi nh́n về một xă hội đang bùng phát tệ
nạn thất nghiệp triền miên như Pháp đang gặp phải.
Ngày
c̣n bé Tấn vẫn thường nghe mẹ nói: " Dạy con từ thuở c̣n thơ, dạy vợ từ
thuở ban sơ mới về". Đó có phải là lối giáo dục cổ hủ dưới thời phong kiến?
Thời văn minh vợ và chồng, sự hiểu biết ngang nhau làm ǵ có chuyện dạy
với bảo. Tấn nh́n lên bầu trời, một áng mây đen vừa tan biến, hiện ra một
mảng trời xanh, những cành lá trước mặt nhẹ lay động. Tấn như vừa khám phá
ra một điều mới. Phải rồi, câu cách ngôn kia chỉ là nghĩa bóng. Thuở mới
về với nhau, người đàn ông và người đàn bà vẫn c̣n bỡ ngỡ, có một chút xa
lạ lẫn một chút thân thương, họ háo hức muốn khám phá người ḿnh vừa chấp
nhận sống chung, tiếp nhận cái dị biệt của người khác một cách hứng thú.
Do đó người chồng nên bày tỏ cho vợ hiểu ư thích của ḿnh. Người vợ v́ yêu
nên hy sinh cái thích riêng tư mà ḥa đồng với nhau cho nhịp nhàng hay
ngược lại để tạo một mái ấm tuy không phải là hoàn mỹ trăm phần trăm, cũng
tránh được cảnh trống đánh xuôi kèn thổi ngược.
Dạy con từ thuở c̣n thơ th́ thật là chí lư đi chứ! Ngày
xưa bà Cố của chàng có kể, trong làng nọ có người trưởng gia, vợ chết sớm,
chỉ sanh một đứa con trai. Mỗi lần đi ăn giỗ về ông đều mang cho nó một
cái bánh ít. Một hôm ông về không có bánh, nó bảo: " Không có bánh th́ con
sẽ giết cha". Trong lúc nó ra nhà sau lấy dao, ông trưởng giả sợ quá, trốn
nhà đi biệt. Bốn chục năm sau, v́ tuổi già sức yếu, nghĩ ḿnh không c̣n
sống bao lâu nữa nên t́m về lại quê nhà. Ông cất một cḥi tranh, sống bằng
nghề uốn cây kiễng. Ngày nọ, một trưởng giả trẻ tuổi đến nhà để nhờ uốn
một khúc tre già cho thẳng. Ông từ chối không thể nào làm được. Hôm sau
người đó trở lại mời ông đến nhà chỉ khóm trúc tơ muốn uốn thành thân h́nh
con kỳ lân. Ông ta uốn dễ dàng! Ông già hiểu được ư chàng thanh niên. Biết
con ḿnh đă trưởng thành, họ đă nhận ra nhau từ lâu nay ḷng mới thật sự
cởi mở. Người con ôm cha xin được tha thứ. Ông già ngẫm nghĩ chuyện xưa là
lỗi tại ông chứ không phải tại con. Tại v́ ông đă ch́u chuộng đứa con cưng
mà không dạy dỗ nó ngay từ lúc c̣n bé!
Xa
lộ ở xứ Mỹ chiều thứ sáu giống như một con rắn dài vô tận, Tấn vừa lái vừa
đạp thắng, xe chạy như rùa ḅ trên mặt đường... Buổi chiều Cali nắng ấm,
trên đường từ sở làm về, chàng cảm thấy thoải mái và yêu đời. Chàng nhớ
đến những ngày c̣n nhỏ, bà nội thường ngâm nga những đoạn trong Gia Huấn
Ca của Nguyễn Trải: "... Mùa đông tháng hạ thất thường, đừng ôm ấp quá,
đừng suồng sả con...!" Chàng quay qua bên trái nh́n mặt trời đỏ chói,
xuống dần nơi chân trời, trên mặt biển lóng lánh ánh sáng nhiều màu sắc.
Băi cát óng ánh như được lát vàng, bầy hải âu xa xa bay là đà...Buổi chiều
xuống như bức tranh thiên đường tuyệt tác! Cuộc sống quả thật có ư nghĩa
và cũng thật phức tạp để thử thách và định hướng cho người khi đă tự chấp
nhận tṛ chơi đời muôn thuở!


Mỹ
Hiệp -
Ninh Ḥa