

( Viết ngắn – nhân xem trực tiếp truyền h́nh
Lê Uyên hát ở Việt Nam)
Trong
lịch sử loài người các cuộc chiến xẩy ra triền miên. Kẻ
thắng giết chết, cầm tù kẻ bại trận cũng đă nhiều. Nhưng bên
thắng cuộc cấm dân chúng hát những bài hát được sáng tác từ
những nhạc sĩ sống ở phần đất của bên thua cuộc th́ chắc chỉ
có ở đất nước tôi trong cuộc chiến gọi là “giải phóng miền
Nam”.
Sau năm 1975, tất cả các đĩa hát, băng nhạc phát hành trước
1975 bị cấm lưu hành. Nhạc trước 1975 bị gọi là nhạc Vàng.
Ngay cả nhạc ḥa tấu cổ điển, bán cổ điển cũng bị cho là sản
phẩm của tư bản, cấm nghe.
Để bù lại, trong nhà trường, trên nông trường, trong các buổi biểu diễn
văn nghệ các bài hát “cách mạng “ được gọi là nhạc đỏ được hát vang một
cách say sưa.
Các em bé hồi đó rất ưa bài hát Tiếng Chày Trên Sóc Bom Bo:
“cắc cụp cum, cắc cum cum cụp cum
Đuốc lồ ô bập bùng lên ánh lửa
Sóc Bom Bo rộn ră tiếng chày khua…”
Mặc cho cái đói kéo đến kèm theo cái rách là bạn đồng hành, các đội văn
nghệ xung kích được các thanh niên trong phường khóm, thôn làng hưởng ứng
nhiệt t́nh.
Cũng vui vẻ, mới lạ đấy chứ.
Đề tài lao động được ưa chuộng nhất.
“Tay anh phá đá, tay em đào sỏi
Ngồi trong xe ủi em nhớ những ngày hè…”
.(Người Đi Xây Hồ Kẻ Gỗ- Nguyễn Văn Tư)
Không được phép nghe, không được phép hát, không được phép sáng tác, ḍng
nhạc vàng lặng lẽ bị chôn vùi trong huyệt mộ thời gian.
Những ca sĩ hát nhạc vàng, các nhạc sĩ sáng tác nhạc vàng bị hất hủi, xa
lánh như tội đồ. Nhạc sĩ Trúc Phương tác giả những câu ca đau buốt tim gan
:
“Đường thương đau đầy ải nhân gian
Ai chưa qua chưa phải là người
Trong thói đời cười ra nước mắt…”
đă nằm chết c̣ng queo trên manh chiếu rách trong một nhà trọ tồi tàn không
một người thân bên cạnh.Những người yêu nhạc của ông đă phải quên ông,
quên những ca khúc nói lên nỗi đau khổ, bất hạnh trong cuộc đời này.
Unhappy trong xă Hội Chủ Nghĩa là điều cấm kỵ.
Hai chữ “tự hào” được nhắc đến rất nhiều trong nhạc đỏ.
Cái không khí âm nhạc hừng hực tinh thần” cách mạng” được bùng cháy mạnh
mẽ trong một thời gian dài.
Một hôm, bất ngờ như những cây bồ đề mỏng manh, bé xíu mọc ra từ những
vách nứt của ngôi nhà cũ kỹ , một vài ca khúc t́nh cảm nhẹ nhàng len lén
ra đời và được mọi người ngấm ngầm ủng hộ.
“Này cô bé có chiếc răng khểnh
Sao thừa một cái chắc để làm duyên
Làm ḷng anh từng đêm ngơ ngẩn
Để mộng mơ sao nhớ quá nụ cười..”
(Nguyễn Thiết Hùng)
Thật là động trời. Cái răng khểnh th́ có ích chi cho Xă Hội Chủ Nghĩa?
Nhưng dường như bài hát đó đă lọt lưới kiểm duyệt .Có lẽ nhà nước đang lo
làm kinh tế và nhu cầu vót chông giết “Mỹ cọp beo” không c̣n bức thiết.
Nh́n trước nh́n sau không thấy Cô Bé Có Chiếc Răng Khểnh bị phê b́nh, Thế
Hiển cho ra đời ca khúc “ Cô Bé Có Mái Tóc Đuôi Gà”
“Này cô bé có mái tóc đuôi gà
Đạp xe trên phố, phố đông người qua
……………………………………
Tóc em…đuôi gà… la là la”
(Tóc Em Đuôi Gà)
Một hôm, như trời nắng hạn đổ xuống cơn mưa rào mát rợi, một ḍng
nhạc Boléro xuất hiện làm thổn thức những trái tim cằn cỗi. Ḍng nhạc ấy
có cái tên rất lạ “Nhạc G̣ Công”. Và khi Bảo Yến với chất giọng trầm rất
riêng, cất tiếng hát “Chiều Hạ Vàng” người ta lập tức hiểu ngầm rằng nhạc
“Cắc cụp cum” đă phai mờ trong tâm hồn trữ t́nh của người miền Nam chưa
bao giờ hiếu chiến.
Sau 1975 nhạc Trịnh Công Sơn bị xếp vào đội ngũ Nhạc Vàng. Nhạc của ông
không được chính thức hát trên truyền h́nh cho đến khi ông mất năm 2001.
Tội nghiệp cho ông. Sau khi ông qua đời , bỗng dưng những đêm nhạc Trịnh
Công Sơn được các bầu sô ưu ái “tưởng nhớ” . Rồi các ca khúc của Văn Cao
được phép hát. Phần lớn dân chúng không được nghe những Suối Mơ, Bến Xuân,
Cung Đàn Xưa …của ông từ lâu lắm rồi, có người tưởng ông là nhạc sĩ trẻ.
Một MC đă giới thiệu : “Nhờ ca sĩ Ánh Tuyết, các ca khúc của Văn Cao được
mọi người biết đến”.
Phạm Duy được cho phép về biểu diễn ở Việt Nam là một thông tin chấn động.
Như nước vỡ bờ, người dân miền Nam lại được tắm gội trong ḍng âm thanh
thân quen ngày nào
Làm sao không rơi nước mắt khi hơn ba mươi năm rồi mới được nghe câu hát :
Tôi yêu tiếng nước tôi
Từ khi mới ra đời người ơi”
Đối với riêng tôi, Phạm Duy là ông Hoàng của tiếng Việt.
Nếu các ca khúc của Phạm Duy biến mất như tro bụi trên cơi đời này th́ đó
là điều tôi tiếc nuối khôn nguôi.
Rồi Lệ Thu, Khánh Ly, Bạch Yến , Lê Uyên lần lượt xuất hiện trên sân khấu
của đất nước tưởng chừng ngh́n trùng xa cách. Các cô bị phê phán nhưng tôi
thích câu trả lời của Lệ Thu “Tôi muốn hát ở nơi nào có người muốn nghe
tôi hát”
Những đêm nhạc của các ca sĩ đă gần 70 lúc nào cũng đông khán giả.
Người miền Nam không phải đi nghe nhạc.Họ muốn đến để sống lại xôn xao một
thời kỷ niệm, để “Chạnh nhớ câu thề tim tái tê.”
Dù phục trang rất đẹp, trang điểm khéo , các giọng ca dĩ văng không dấu
được nét phai phôi trong tia nh́n, trong giọng hát .Dầu sao, ḷng bao dung
và yêu mến các cô của người miền Nam vẫn như ngày nào. Khán giả, hầu hết
là những mái đầu bạc trắng, những người ngồi đó, đă từng sống với các cô
chỉ vài năm trong bầu trời được hát ca rất tự do của miền Nam , và đă xa
các cô đến gần 40 năm, nhưng gặp lại nhau mắt vẫn c̣n có đuôi. Những đuôi
mắt ấy không phải là đuôi mắt t́nh tứ của ông già Phan Khôi.Những đuôi mắt
ấy là những vết chân chim đă hằn lên v́ những giây phút tuyệt vọng, v́
những tháng ngày gian nan đau đớn, tủi cực. Những đuôi mắt ấy bây giờ đă
nhấp nhem nhưng nh́n ngắm lại người xưa đang đứng kia, trên sân khấu, đuôi
mắt cũng đă nhập nḥa, chẳng cần cô hát hay hay dở, họ cũng vẫn bồi hồi
thương nhớ lắm những tháng ngày xưa cũ, những tháng ngày tự do rung động,
yêu thương những ǵ trái tim mách bảo.
“Giờ này c̣n gần nhau
Gần thắm thiết trong môi sầu
Gần bối rối biên giới từ niềm đau
………………………………….
Ngày mai ta không c̣n thấy nhau”(*)
Tội nghiệp cho người dân miền Nam. Để một lần “thấy nhau” để một lần nghe
lại một Lệ Thu say đắm mà trầm tĩnh, một Khánh Ly bạt mạng nhưng cô đơn,
một Bạch yến tiếng hát như “Mây xám về ngang lưng trời”, một Lê Uyên nồng
nàn thắm thiết họ đă phải chờ đợi từ thuở tóc c̣n xanh.
(*) Cho Lần Cuối, ca khúc của Lê Uyên Phương.
LƯƠNG LỆ HUYỀN
CHIÊU
2/2015

