Mục Lục

 

Trang B́a
     
Ban Biên Tập
 Lá TXuân
      Lê Thị Đào
 S Táo Quân
     
Lê Thị MChâu
 Câu Đối Tết
      Tư Nguyên & Vinh H

 

TVi


  TVi Năm Giáp Ngọ 2014
      
Phạm Kế Viêm
 Vận Hạn Năm Giáp Ngọ 2014 Của Những Người Tuổi Ngựa
      
Phạm Kế Viêm

 

Xuân Giáp Ngọ
 


Hoài Tết
     
Ngọc Anh
Giao Thừa Hoài Niệm
     
ĐThị Hương B́nh
Chúc Tết - Được Lời
     
 Liên Khôi Chương
Khai Bút
     
Cù Hà
Xuân Giáp Ngọ 2014
     
THải
Chào Xuân Giáp Ngọ 2014
     
Nguyên Kim
Giáp Ngọ 2014
     
Bạch Liên
Đầu Xuân Khai Bút -
Chúc Xuân

     
Lâm Ngọc
Đón Mừng Xuân
     
Nguyễn Thị T
Chợ Dinh Ninh Ḥa Trong Những Ngày Gần Tết Giáp Ngọ
     
Trần Anh Tuyến
Tân Niên Cung Chúc
T
iểu Vũ Vi

 

Năm Ngọ Nói Chuyện Ngựa
 

Năm Ngọ Nói Chuyện Ngựa
Nguyễn Chức
Tây Sơn NThần Mă
    Quách Giao    
Năm Giáp Ngọ KChuyện Xe Thổ M
   Việt Hải Los Angeles
Năm Ngọ Tản Mạn VNgựa
    Vinh H
Những Huyền Thoại Ngựa
    Vinh H
Con Ngựa Q Tôi
   Nguyễn Xuân Hoàng
Tản Mạn Năm Giáp Ngọ

Nguyễn Văn Thành

 

Tết KChuyện
 

Lịch
     
 Loan Anh
 Cuộc Viếng Thăm Gia Đ́nh Anh Chị Lê Phụng Chữ  -  Nguyễn Thị Lộc
Lê Ánh
Kư c Nơi Góc Bếp
     
 Lê Thị M Châu
Qua Cầu T́nh Xa
     
 Liên Khôi Chương
Lo Tết
     
 Nguyễn Hiền
Tết KChuyện Chơi Chim
     
 Nguyễn Hiền
Buổi Tiệc Cuối Năm
     
 Mai Thị Tuyết Hồng
Mùa Xuân Trong Tim
     
Bạch Liên
Những Mẩu Chuyện Đêm Giao Thừa
     
 Trần N Phươmg
Con CLu
     
 Phạm Thị Thục
Tết Ninh Ḥa
     
 Phạm Thị Thục
Bạn Và Tôi
     
 Hà Thị Thu Thủy
 

 

T Xuân
 


Mơ Một Ngày Mai
     
 Liên Khôi Chương
Viết Cho Năm Nhuần
     
 Nguyễn Hiền
Chúc Mừng Năm Mới
     
 Song H
Chùm THaiku
       Vinh H
Vịnh Chiến Mă
       Vinh H
 Đón Xuân Giáp Ngọ
      Phan Phước Huy
 Miên Man Hồng
Nguyễn Thị Khánh Minh
Nhớ Xuân Nào?
     
 Lê Văn N
 Xuân V B Ngọn Sầu Đông
      Kim Thành


 

XUÂN Ca Hát


  Nhạc Xuân Và Q Hương

     
Lan Đinh, Lan Hương, Lư H
Lương L Huyền Chiêu,
Hà Thị Thu Thủy
 

 

Cắm Hoa Trang T



  Nghệ Thuật Cắm Hoa

 
     Lê Thị Lộc

 

 

Hoa Xuân
N
gày Tết
 

  H́nh nh Hoa Xuân
Hải Lộc


 

Tản Mạn
Hoa Xuân
 


 
Hoa Cúc Trong Đời Sống Của Con Người
    Vơ Hoàng Nam
Mùa Xuân, Hoa Và Con Người
    Vơ Hoàng Nam



 

d_bb
Đ.H.K.H
 


  Cung NTriều Tống
    Đàm Quang Hưng
  Thanh Phong Thi Tập-171
     
 Vũ Tiến Phái
 
 Phật Bà Quan Âm
      
Lê Phụng
 Thanh - Tâm Tài - Nhân Thi - Tập T
      Nguyễn Hữu Quang
  Alice Munro, Giải NOBEL Văn Học 2013
       Nguyễn Đức Tường
 
 TVi Năm Giáp Ngọ 2014
      
Phạm Kế Viêm
 Vận Hạn Năm Giáp Ngọ 2014 Của Những Người Tuổi Ngựa
      
Phạm Kế Viêm



 

Biên Khảo
Kinh Tế
 

Việt Nam

  Tổng Kết T́nh H́nh Kinh Tế
Việt Nam Năm 2013

Nguyễn Văn Thành


H
oa Kỳ/Thế Giới

  Tổng Kết T́nh H́nh Kinh Tế
M Quốc & Thế Giới Năm 2013

Nguyễn Văn Thành

 

 

Sinh Hoạt Với
Câu Lạc B
 
T́nh Nghệ Sĩ

 

 Video Clips / H́nh nh      Sinh Hoạt
Ninh-HoaDOTcom
 Một Chuyến Xuôi Nam Cali Đầu Năm 2014
Trâm Anh
 Nhật Kư Tháng 9/2013
Trâm Anh
 
 Chuyến Đi Orange County, California
Lê Ánh
 
 Gặp GNha Sĩ Cao M. Hưng
Lê Ánh
 Buổi Ra Mắt Sách "Thuở Phiêu Bồng" Tại Nam Cali 5/1/2014
Trần Thị Chất 
 Lời Cảm TSau Ngày Ra Mắt Sách Thuở Phiêu Bồng
Phạm Thanh Khâm
 Tóm Lược Sinh Hoạt Trang Web Ninh-HoaDOTcom
Lê Văn N

 

Văn Hóa
m Thực



Bếp Đô Thị
Loan Anh
Rượu Chuối
Loan Anh
 Tản Mạn Hương VQN
Hoàng Bích Hà 
 Tản Mạn Món QTBàn Tay M
Hoàng Bích Hà
Nước Dừa Dâng Trời
     
Bạch Liên
Cách Làm Dưa G
   Bắp Ḅ Kho Gừng

    Hà Thị Thu Thủy
 

 

Sức Khỏe

      

 Bệnh Suyễn
Bs Lê Ánh
Thuốc Ngừa BCG

      
BS Nguyễn Vĩ Liệt
 

 

Du Lịch

      

 
Las Vegas, Tour Hội Ngộ

      Nguyễn Thị Lộc

 


Viết v
ninh-hoa.com




 Tôi Thương
      Trần Thị Chất
 Mùa Xuân KNiệm
      Phan Phước Huy

 

 KNiệm V
Trường:

 

  Trường Minh Văn Ngày y
      Mai Thị Hưng Hồng
 
 Hành Tŕnh Đi Học Trường Chu Văn An
Phạm Thanh Khâm
Nhớ Xuân Trường Xưa
     
Bạch Liên
Mùa T Ơn Năm 2013

      Trần Hà Thanh
Mùa Xuân Tản Mạn V Đặc San Hội Ngộ 2007

      Người XVạn
 

 

Văn Học
Nghệ Thuật
 


 
Cho Chữ Ngày Xuân - Một Nét Văn Hóa

      
Mục Đồng
Một Chút TVăn Năm Ngựa

      
Trần Việt Hải
  
Bắc Hành Tạp Lục:
      
Bài Số: 38-39

      Dương Anh Sơn
  Họa Bài Thơ: " Sáng Ngời Tâm Bút"

Lư Hoàng Oanh
  Di Lặc Chơn Di Lặc

      
TBửu Nguyễn Thừa
  Đêm Qua Sân Trước - Một Cành Mai

      
TBửu Nguyễn Thừa
Duyên Dáng Mùa Xuân
T
iểu Vũ Vi

 

 

T

 

   Mùa Xuân Này Có Ai VQua Đó
Loan Anh
 TPháp
Thu Bốn
Ninh Ḥa Năm Nào
     
 Liên Khôi Chương
 Tiếng Xuân
Lê Thị Đào
 Trái Tim Tôi
Lê Thị Mộng Điệp
 CThành Oanh Liệt
Thủy Khánh Điền
 Chạm Vào Mùa Xuân
Hoàng Bích Hà 
 Chờ
Lê Thị Ngọc Hà
 VLại Trường Xưa
Lê Thị Ngọc Hà
Mai Tươi
     
Việt Hải LA
 Biển Tím -Qua Biển T́nh Sầu
Nguyễn Thị Phương Hiền
Khúc Miên Trường
    NGH(NH) Nguyễn Văn Ḥa
Xuân Ơi
     
 Lư H
Mùa Xuân Trên Non Cao
     
 Nguyễn Tường Hoài
 Câu Chuyện Đầu Năm
      Phan Phước Huy
 Nha Trang Biển Hẹn
      T Kim Huy
Tặng Ngoại Đóa Mai Vàng
     
 Cao Minh Hưng
 Ngậm Ngùi Kư Văng
      Nam Kha
 Đuốc Chân Lư
      Phạm Văn K
 T́nh Xuân-Xuân Hạnh Phúc
      Hoàng Công Khiêm
Biển Nha Trang, Mùa Xuân Và Nỗi Nhớ
  Nguyễn Thị Lộc
 Thấp Thoáng Xuân
Thạch Lựu
 Mai Trắng
Nhất Chi Mai
 NTrăng Đêm Trừ Tịch
Nguyễn Thị Khánh Minh
Mùa Xuân Và Em
    Vơ Hoàng Nam
Tôi Gặp Anh, Người Lính Địa Phương Quân
    Lê Thị Hoài Niệm
 Mùa Xuân KNiệm
Thụy Nguyên
Xuân Hoa Cảnh
    Trương Khắc Nhượng
Xuân Về - Xa N
Lê Văn Phan
T́nh Cuối
Lương LBích San
Nha Trang Phố Biển
Nguyễn Đông Sanh
Ngóng Chờ Mùa Xuân Mới
Dương Anh Sơn
 Nghe Mưa Nhớ Người
      Kim Thành
 Xuân
      ThiThi
Mừng Xuân Với Nhất Chi Mai

      Huỳnh T́nh
 Đào Thắm
      Hp-TnP
Thành Kính PHẬT Đài
    Nguyễn Thị Thanh T
Tháng Giêng Anh Đă Thấy Xuân V Hay Chưa
    Tiểu Vũ Vi
Biển Hẹn
    Lê Vũ

 

Văn

 

  THăm Ba Đă Nghe Ḷng Nguyên Đán
Loan Anh
 
 Vẫn C̣n Đó Mùa Xuân Trong Tôi
Vân Anh
Cuối Năm Sao Mà Nhớ...
     
 Lê Thị M Châu
Thời Gian Tựa Cánh Chim Bay
Lương LHuyền Chiêu
 Những Con Đom Đóm
Khuất Đẩu
 Đà Nẵng Trong Tôi...
Lê Thị Mộng Điệp
 Khóm Thiết Mộc Lan
Quách Giao
 Con Sông Tuổi T
Hoàng Bích Hà
Chuyện Con Đốm
     
 Nguyễn Hiền
Giọng Khổ
     
 Nguyễn Hiền
 
 Những Sân Ga
Nguyễn Thị Phương Hiền
Hoài Niệm Xót Xa
     
 Nguyễn Tường Hoài
Cái Đẹp Của Xuân
     
 Lư H
Xuân Ḷng
     
Phan Phước Huy
Nó...
     
 Đinh Thị Lan
GXuân
     
Bạch Liên
Xuân VMang Nỗi Nhớ Với Suy Tư
 
 Hải Lộc
Mùa Xuân Và Ḍng TCũ
     
HThoại M
Không KTrước Tết Của NTôi
Lê Văn Phan
Đừng Nên Phóng Đại Nghịch Cảnh
     
Lê Văn Quốc
Hoài Niệm - Kư c Ninh Ḥa
     
Trần Đ́nh Nguyên Soái
 Cưng Chồng
Mai Thái Vân Thanh
 Dă Quỳ Ơi !
Tiểu Thu
 Mưa Chiều KNiệm
Lư Ṭng Tôn
 

 

Tưởng Niệm
 

 Ngậm Ngùi Thương Tiếc
Nguyễn Văn Thành
 Vĩnh Biệt Anh SXương Hải
Nguyễn Thị Thanh T

 

 

 

 

Thư từ, bài vở, h́nh ảnh hoặc
ư kiến xây dựng, xin liên lạc:



diem27thuy@yahoo.com

 



 

 

 

 

 

 


 

 

 

 

                                         

T

ây Sơn ngũ thần mă là 5 con chiến mă có tài năng, có ḷng trung nghĩa với chủ ở thời Tây Sơn mà măi sau khi nhà Tây Sơn mất, người B́nh Định vẫn tưởng nhớ và coi như thú vật linh thiêng. Năm con thần mă ấy đều có tên ghi vào sử Tây Sơn là cuốn TÂY SƠN NHÂN VẬT CHÍ của Đinh Sỹ An, một nhân vật nổi danh về văn học, người B́nh Khê (B́nh Định) đă từng được bổ làm việc ở Nội các vua Quang Trung.

 

Năm con thần mă là: Bạch Long, Xích Kỳ, Ô Du, Ngân Câu, Hồng Lư.

 

1- Ô Long

 

Là ngựa của vua Thái Đức. Vốn là ngựa rừng trên núi Hiển Hách, tục gọi là núi Hảnh Hót ở miền An Khê. Lông trắng như tuyết, bờm và đuôi lông dài, mướt như tơ.. Chạy nhanh như gió và nhẹ nhàng như bay. Trông xa như một làn mây trắng vút trong gió. Người dân tộc thiểu số gọi là ngựa nhà trời. Khi Nguyễn Nhạc lên An Khê cổ động người dân tộc thiểu số theo ḿnh khởi nghĩa, người dân tộc thiểu số giao hẹn nếu ông Nhạc bát được ngựa, th́ sẽ theo và hết ḷng phụng sự.

 

Nhờ những kinh nghiệm tháng ngày học nuôi ngựa ở thôn Bàng Châu và lui tới nơi rừng sâu buôn trầu với người dân tộc thiểu số, nên Nguyễn Nhạc đă dùng mưu lấy ngựa cái dụ ngựa rừng.

 

Ông Nhạc t́m mua một số ngựa cái tơ thật đẹp. Sau khi tập luyện thành thục, hể nghe tiếng hú th́ chạy đến, bầy ngựa cái được đem thả trên núi Hảnh Hót. Được vài hôm, ngựa nhà và ngựa rừng quen nhau. Hễ nghe tiếng hú th́ ngựa nhà chạy về, ngựa rừng cũng chạy theo, nhưng vừa thấy bóng người th́ quay đầu chạy trở lui. Nguyễn Nhạc bỏ cỏ tươi cho ngựa rồi trở về. Ngựa rừng trở lại ăn cỏ chung với ngựa nhà. Hôm sau Nguyễn Nhạc ở lại vuốt ve bầy ngựa nhà. Ngựa rừng đứng xa trông chừng. Dần dần thấy người cùng ngựa quen thân, ngựa rừng một vài con men lại ăn cỏ. Sau đó quen dần, an cỏ chung với ngựa nhà và cho Nguyễn Nhạc vuốt ve. Sau rốt là con ngựa bạch. Rồi từ đó Nguyễn Nhạc thuần dưỡng được ngựa. Người dân tộc thiểu số tại vùng An Khê theo nhà Tây Sơn.

 

Ngựa trắng được mang tên là Bạch Long Câu theo Nguyễn Nhạc chinh chiến khắp nơi.

Năm 1793 Nguyễn Nhạc mất, Bạch Long Câu ban đêm vượt tàu ngựa chạy thẳng một mạch về núi Hảnh Hót. Từ đó rừng núi Hảnh Hót đêm đêm vang tiếng ngựa thần hí lên nhớ người chúa cũ.

 

2- Xích Kỳ

 

Là ngựa của tướng quân Nguyễn Văn Tuyết.

Ngựa lông đỏ tía, kỳ và lông đuôi dài màu đen huyền. Ngựa vốn ḍng Bắc thảo, sức mạnh ngày đi vạn dặm không đổ mồ hôi, chạy nhanh như gió. Xích kỳ vốn của chúa Nguyễn Phúc Khoát được nước Cao Miên (Campuchia) tặng làm cống vật. Chúa Vơ vương rất yêu thích, nhân đi tuần du phương Nam đến Qui Nhơn bị Nguyễn Văn Tuyết vào chuồng cướp đi. Một ḿnh một ngựa, Tuyết đang đêm phi thẳng lên Kiên Mỹ, theo pḥ Nguyễn Nhạc lập được nhiều công lớn.

 

Năm Mậu Thân (1788) Xích Kỳ vượt ngàn dặm từ Thăng Long đưa Nguyễn Văn Tuyết về Phú Xuân cấp báo t́nh h́nh quân Măn Thanh vào Hà Nội.

 

Năm Nhâm Tuất (1802) thành Thăng Long bị tấn công. Đại đô đốc Nguyễn Văn Tuyết cùng phu nhân hộ giá vua Bửu Hưng cùng cung quyến qua sông Nhị Hà lên phương Bắc. Đến Xương giang bị vây. Trong trận này con Xích kỳ cùng với Đô đốc Tuyết xông pha giữa muôn quân và cả hai đều trúng đạn tử trận.

 

3- Ô Du

 

Là ngựa của tướng Đặng Xuân Phong. Sắc lông đen nhánh như mun, bốn chân thon nhỏ như chân nai. Có tài leo núi hay vượt qua các ghềnh núi đá chập chùng. Khi chạy trên núi cao th́ tài nghệ mới phô bày, người cởi như ngồi trên đất bằng. Ngựa mang tên Ô Du v́ sắc lông đen, có h́nh dạng và bộ đi giống như cọp. Nhờ Ô Du mà Đặng Xuân Phong ra trận đầu liền chiếm được Thăng B́nh và Điện Bàn.

 

Sau khi Nguyễn Bảo con vua Thái Đức bị giết, Đặng Xuân Phong liền từ quan trở về nguyên quán rồi bỏ đi nơi khác. Ô Du cũng theo chủ đi biệt tích .

 

4- Ngân Câu

 

Là ngựa của bà Bùi Thị Xuân, tục gọi là ngựa kim. Ngựa có sức mạnh và tài đi trong đêm tối. Dù trên đường đi có hầm hố, trở ngại, ngựa vẫn chạy mau như ban ngày trên đường trường. Người đời bảo rằng dưới chân ngựa có mắt sáng để đi trong đêm tối. Nhờ có tài kỳ diệu này mà Ngân Cau đă phi nhanh như chớp nên trong trận phục kích Rạch Gầm khiến tướng Xiêm là Lục Khôn không kịp phản ứng đă bị nữ tướng Bùi Thị Xuân chém bay đầu một cách dễ dàng như Quan Vân Tường cưởi Xích Thố chém Huê Hùng đời Tam quốc bên Tàu.

 

Trong trận Đâu Mâu cùng nhờ con Ngân Câu mà Bùi Thị Xuân cứu được vua Bửu Hưng.

 

Khi miền bắc lâm nguy, Trần Quang Diệu bỏ Qui Nhơn ra Nghệ An để giải cứu. V́ phải đi đường thượng đạo nên Quang Diệu mang trọng bệnh bị bắt sống tại Hương Sơn. Bùi Thị Xuân ở Diễn Châu hay tin giục Ngân Câu vượt đường dài đến Giáp Sơn th́ gặp quân đang áp giải Trần Quang Diệu và Vơ Văn Dũng. Tả xông hữu đột bà cứu được chồng, cùng cởi  chung trên lưng Ngân Câu chạy về Thanh Hóa. Nhưng đến sông Thành Chương th́ Ngân Câu bị đạn tử thương. Hai vợ chồng Trần, Bù́ bị bắt trở lại và bị giải về Nghệ An.

 

5- Hồng Lư

 

Là ngựa của tướng Lư Văn Bưu. Lông sắc hồng, h́nh dáng giống ngựa thường. Đầu Hồng Lư giống đầu lừa, ḿnh ốm o như đói cỏ, bốn chân cao lỏng khỏng như chân nai. Tánh t́nh hay giở chứng, muốn đi th́ đi, muốn chạy th́ chạy, không ai có thể điều khiển được theo ư muốn. Chỉ riêng có chủ là Lư Văn Bưu mới điều khiển được dễ dàng. Họ Lư cỡi ngựa không bao giờ dùng yên cương, ông chỉ điều khiển bằng đôi chân. Khi th́ bắp vế, khi th́ ống chân, khi th́ gót chân, giống như dân da đỏ ở châu Mỹ vậy.

 

Hồng Lư tuy dị tướng song chạy nhanh, bền bỉ và khôn ngoan. Khi ra trận không cần chủ điều khiển, ngựa tự biết tiến lui theo ư chủ. Chỉ một nhịp nhẹ của đôi chân Hồng Lư đă biết phi như tên bắn, bay theo quân địch đang t́m đường trốn chạy. Hồng Lư biết vượt qua chướng ngại vật để chận đầu ngựa địch, để cho chủ xử lư địch một cách gọn gàng.

 

Trừ các con thần mă như Bạch Long, Xích Kỳ, Ô Du, Ngân Câu th́ các con ngựa khác đều khiếp sợ Hồng Lư. Khi Hồng Lư hí lên một tiếng, các con ngựa chung quanh đều cụp tai, cúp đuôi hoặc lồng lên rồi cắm đầu bỏ chạy. Nhờ Hồng Lư mà Lư Văn Bưu tổ chức được mọt đoàn kỵ mă cho nhà Tây Sơn và cũng nhớ sự có mặt của Hồng Lư trong đ̣an kỵ mă mà đoàn ngựa chiến không những không sợ đoàn tượng binh của bà Bùi Thị Xuân mà c̣n phối hợp ăn ư khi giao tranh với địch.Hồng Lư luôn luôn có mặt với Lư Văn Bưu khắp các nơi trận tuyến. Khi họ Lư theo vua Quang Trung ra bắc tảo trừ quân Măn Thanh th́ Hồng Lư cũng được tham gia các trận đánh ở Nhân Mục, Thanh Tŕ và đồn Khương Thượng.

 

Khi Cảnh Thịnh lên ngôi, Bùi Đắc Tuyên chuyên quyền, triều chính Tây Sơn đổ nát th́ Lư Văn Bưu xin được lui về quê quán. Con Hồng Lư theo chủ trở về với thiên nhiên núi đồi.

 

* * 
 * 

Ngoài 5 con thần mă kể trên thời Tây Sơn c̣n có đàn ngựa thôn Bằng Châu.

 

Tục ngữ thời Tây Sơn có câu:

 

Trường ngựa Bằng Châu

Bến trầu Kiên Mỹ

Đó là hai tên khu vực nổi tiếng đương thời.

 

Bến trầu Kiên Mỹ là nơi tụ hội quần hùng trước khi nhà Tây Sơn khởi nghĩa. Trường ngựa Bằng Châu là địa danh nổi tiếng nuôi ngựa, nơi mà ba anh em Nha Tây Sơn nương náu lúc hàn vi.

 

Thôn  Bằng Châu thuộc huyện Tuy Viễn (nay là An Nhơn) có họ Đinh vốn ḍng dơi Đinh Liệt đời vua Lê Thánh Tôn. Họ Đinh đă từng có công theo vua đi đánh Chiêm Thành. Sau khi chinh phục thành Chà Bàn (1471) họ Đinh đưa con cháu vào lập nghiệp. Đất Bằng Châu được họ Đinh ra công khai phá, hằng trăm mẫu đất được lập nên thôn thuộc họ Đinh. Thôn này có kỷ luật riêng, tổ chức riêng chỉ thuần làm ruộng và chăn nuôi ngựa.

 

Năm 1658, Hồ Phi Long quê Hương Cái huyện Hùng Nguyên tỉnh Nghệ An rời làng vào Nam đến nương náu nơi Bằng Châu sinh ra Hồ Phi Tiển. Phi Tiển rời Bằng Châu lên lập nghiệp tai Kiên Mỹ buôn trầu, sinh ra Hồ Phi Phúc và v́ gia đ́nh bên ngoại không có con trai nên Phi Phúc lấy họ mẹ thành Nguyễn Phi Phúc sinh ra Nhạc, Huệ, Lữ. Do tập tục nên ba anh em Tây Sơn thuở nhỏ thường về Bằng Châu học vơ.

 

Thôn trang Bằng Châu họ Đinh có nuối một bầy ngựa quư. Ngựa được lựa chon và nuôi dưỡng theo cách riêng của họ Đinh. Ngựa được thả đi ăn theo bầy và không có người chăn giữ. Sáng khi cổng chuồng vừa mở, bầy ngựa tự động đi ra đồng cỏ. Buổi chiều khi nghe tù và thổi, bầy ngựa tự động kéo nhau về. Cầm đầu bầy ngựa có con ngựa bạch to cao. Thật là một con tuấn mă. Khi cần luyện tập, người tập ngựa họ Đinh buổi tối tách ngựa ra riêng để sáng sớm dẫn đi  tách biệt riêng một vùng. Trong thời gian tập luyện, ngựa chỉ được ăn cỏ trong chuồng. Sau thời gian luyện tập thuần thục  ngựa không bao giờ trở lại bầy nữa và được ở riêng một chuồng khác. Sau khi được rèn tập ngựa Bằng Châu nổi tiếng về dũng mảnh và thuần thục. Ngựa chạy cả ngày không chồn vó và tuân theo sự điều khiển của chủ một cách tuyệt đối. Gặp nước sâu hay lửa cháy, chủ giục xông vào ngựa vẫn không chùn bước. Khi chủ lâm nạn, ngựa biết đường tháo chạy về nhà hí lên để báo tin. Trại ngựa Bằng Châu có đến vài trăm con. Ngựa nào cũng thuần giống và thuần thục. Đặc biệt có một con ngựa bạch lông trắng như tuyết. Đôi mắt đỏ như hai ḥn than lửa. Chạy ngàn dặm không đổ mồ hôi. Đinh lăo chủ quư như con.Tuần phủ đương thời là Nguyễn Khắc Tuyên biết được sai người đến dạm mua. Không bán. Sau khi t́m hết cách hăm dọa mua chuộc không được Nguyễn Khắc Tuyên đành xuống nước, đích thân đến Bằng Châu hạ ḿnh năng nỉ với lư do: mua ngựa cống hiến cho Vơ Vương Nguyễn Phúc Khoát.

 

Chẳng thể cưởng lại, Đinh lăo chủ phải cắn răng bán ngựa. Tuyên được ngựa bèn giữ luôn cho ḿnh. Một tháng sau ngoại thành Qui Nhơn đêm đêm nghe véo von tiếng sáo. Đến nửa đêm, khi tiếng sáo ngừng th́ ngựa trong chuồng tuần phủ hí lên năo nùng tha thiết. Sáng hôm sau, lính giữ chuồng phát giác có một con ngựa nằm chết trong chuồng. Khám nghiệm không biết chết v́ lư do nào. Cứ như vậy xăy ra hàng đêm. Lính giữ chuồng sợ quá phải bẩm lên quan tuần phủ. Quan cho người điều tra nhưng không t́m ra manh mối. Ngựa trong tàu vơi dần đi. Tuyên hỏi ư kiến kẻ tham mưu. Cho rằng tại con ngựa bạch thành tinh nên sẽ giết lần cả bầy ngựa. Nếu c̣n để lại sau này sẽ hại chết chủ. Bàn nên bán lại cho chủ cũ. Tuyên nghe theo, gọi Đinh lăo Bằng Châu đến thương lượng và cho chuộc ngựa về. Từ đó đêm đêm không c̣n nghe tiếng sáo nữa và ngựa thôi hí lúc nửa khuya.

 

Th́ ra đó là mưu kế của Đinh lăo chủ.. Đêm đêm ông dùng tiếng sáo để gợi lên nỗi nhớ chuồng nhớ chủ của con ngựa. Cho nên ngựa hí lên năo nùng. Đồng thời Đinh lăo dùng thuật dạ hành lẻn vào chuồng ngựa trong phủ dùng “tồi tâm chưởng” là một thế vơ đấm chết ngựa mà không để lại vết tích bên ngoài. Một mặt khác, Đinh lăo sai người đem vàng lo lót cho các kẻ tham mưu dưới trướng tuần phủ họ Nguyễn, bày kế cho chuộc lại ngựa.

 

Tuyên tuy tiếc con ngựa quí song nhờ lấy lại được tiền, cứu bầy ngựa trong phủ nên cho qua sự việc.

 

Nhà Tây Sơn dựng nghiệp, Đinh lăo chủ đem hiến cả bầy ngựa đông đến ba bốn trăm con. Các mă phu cũng hăng hái t́nh nguyện theo chăm sóc bầy ngựa.

 

(Trích trong Vơ Nhân B́nh Định của Quách Tấn và Quách Giao nxb Trẻ )

 

 

 

01/2014

QUÁCH GIAO

 

 

 

 

 

 

 

 

 

       

 

  

 

 

 

 

 

 



 

www.ninh-hoa.com

Trang XUÂN 2014- Văn Học Nghệ Thuật Và Quê Hương