Đặc San Xuân - 2012 www.ninh-hoa.com

Quê tôi không có mùa nước nổi như bà con trong miền tây nam bộ. Nhưng quê tôi có mùa nước lụt. Hằng năm cứ vào đầu tháng 09 ( âm lịch ) là người dân quê tôi lại thấp thỏm lo âu. Đây là lúc mọi người đều lo chống lụt, nhất là những xóm nhà ở vùng thấp. Người người dọn dẹp, nhà nhà kê cóng. Của đáng tội, thật ra nước chỉ ngập trên dưới đầu gối. Những nhà cao, nước ngập trên dưới gang tay. Nhưng ai có gan không kê cao các đồ đạc trong nhà khi mùa bão lụt tới? Những năm trước kia, người dân Ninh Hòa chưa hề biết lũ lụt là gì. (Ngoại trừ những xóm ven sông thì nước ngập hẳn rồi!) . Nhưng từ khi có con đập EAR KRONG KRU, kết hợp với đập SUỐI TRẦU và đập ĐÁ BÀN. Ba con đập chứa một dung lượng nước khổng lồ, mà nếu không khéo điều tiết có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường.

Thế mới có chuyện cách đây khoảng 05 năm, bà con Ninh Hòa lội như cá trong chậu khi mấy ông quản lý công trình thủy lợi cùng một lúc xả ba con đập, vì họ sợ chúng bị vỡ! Bạn hãy tưởng tượng những dòng nước đổ xuống vùng đồng bằng, hạ luu, chúng khủng khiếp như thế nào? Chúng cuốn phăng tất cả mọi thứ trên đường đi, khiến người dân không kịp trở tay, dọn dẹp…

Mới xế trưa, đường phố còn nắng ráo, khô ran, vậy mà tới 05 g chiều, trời bỗng tối xầm. Mưa ào ào như thác đổ, xen lẫn là những cơn gió mạnh. Nước từ đâu không biết dâng lên rất nhanh. Quay đi quay lại nước đã tới sân. Lát sau nước đã tràn vào nhà. Những con đường trong thôn xóm bị bao phủ bởi một màn nước trắng xóa. Người dân không dám đi đâu. Nếu có việc, họ sẽ thuê ghe. Đó là những người trẻ. Còn những người già thì ru rú trong nhà.

Vậy mà trong cơn bão lụt, bốc đồng, tôi đã xách máy ảnh, lội nước khắp các con đường chính của thị xã, để ghi lại những hình ảnh lụt lội quê tôi, gửi lên trang www.ninh-hoa.com cho bạn bè gần xa cùng thưởng thức!

Nhà tôi ở thôn 05, gần hạt Kiểm Lâm. Là một trong những vùng trũng của thị xã. Ngay từ sau Tết Trung Thu, tôi đã lo kê cóng, dọn dẹp đồ đạc trong nhà. Còn những nhà xung quanh, do chủ quan, khi nước xuống, đồ đạc dọn không kịp. Những vật quí giá như:TV, tủ lạnh, máy giặt, máy vi tính, dàn karaoke, dù đã kê cao, nhưng do vội vàng trong lúc cuống quít, rối loạn, họ đã quên không buộc dây chặt. Thế là khi lũ xuống, nước dâng lên rất nhanh. Tất cả đồ đạc đã kê cao đều đổ ùm xuống nước. Toàn bộ hư hỏng. Xóm tôi có gần chục nhà như vậy.

Đang dọn dẹp nhà cửa bỗng nghe hàng xóm kháo nhau: Năm nay chắc lụt lớn lắm. Nghe nói đập Đá Bàn tràn rồi. Có thể vỡ bất cứ lúc nào! Bà con ngoài chợ đang lo chuyển đồ về nhà hoặc kê cao hơn. Lý trí tôi mách bảo: Nước không thể nào dâng lên ngập chợ. Vì so với mặt đường TQC, nền chợ Dinh cũng cao hơn khoảng từ 1m50 đến 1m80. Nếu chợ Dinh mà ngập, thì đúng là thiên tai đại hồng thủy. Vì lúc đó nhà cửa hai bên đường TQC sẽ ngập tới hơn nửa! Dù vậy tôi và bà xã cũng vội lội ra chợ (lúc này ngoài đường nước đã ngập tới thắt lưng). Tới chợ, tôi thấy các bạn hàng xung quanh đang kê cao đồ đạc, hàng hóa. Dù không tin là nước có thể tràn lên tới chợ, tôi vẫn phải kê cóng lại mọi thứ cho cao hơn khoảng 05 tấc. Làm xong tôi mệt bở hơi tai! Hú vía, đúng là nước không ngập tới. Nhưng chỉ cần mưa thêm một hai ngày nữa, là nước có thể tràn vào lòng chợ. Vì lúc đó, mực nước chỉ cách nền chợ chưa tới một gang tay. Đó là cơn lụt lớn nhất trong vòng mười mấy năm trở lại. Cơn lụt năm 2008.

Lụt lội, người dân không buôn bán làm ăn gì được. Mọi sinh hoạt chợ búa, hàng quán đều nghỉ, đóng cửa. Mỗi lần xả đập cả NH chìm trong biển nước.. Ngay như con đường chính của thị xã là đường TQC xưa nay nước có ngập vô nhà bao giờ ? Vậy mà mấy mùa lụt sau, năm nào nước cũng tràn vô không chừa một nhà nào.

Trong cái khó ló cái khôn. Người dân nghĩ ra cách chống lụt bằng việc đặt làm những tấm tôn ngăn nước cao khoảng bốn, năm tấc. Dài tùy theo chiều ngang của nhà. Họ đặt làm ở những tiệm cửa sắt, cửa nhôm. Khi nước ngập ngoài đường, chủ nhà chỉ cần lấy tấm tôn đặt ngay cửa. Bắt vít vào hai bên tường và xuống nền nhà. Xong xịt keo silicon vào xung quanh mấy mép tôn, thế là xong. Tất cả chỉ làm trong vòng chưa tới 15 phút. Nước không thể nào tràn qua. Giản dị nhưng rất an toàn. Có điều muốn vậy bạn phải bỏ ra số tiền gần một triệu đồng. Hóa ra lụt lội là mối họa cho người này nhưng lại là cái may cho người khác. Nghĩ cũng hay!

Nước xuống cảnh tượng lạ mắt hiện ra: ngoài đường sóng nước bập bềnh, dâng cao tới thắt lưng. Trong khi trong nhà, nền khô ráo. Đã quá! Nhìn thật sướng mắt! Nhà nào làm cẩu thả, vội vàng (do chưa có kinh nghiệm, như bắt vít không chặt, xịt keo ít, không đều…) nước sẽ thấm qua. Nhưng ít và chậm. Đặc biệt là nước rất trong. Cao lắm nước cũng chỉ ngập khoảng gang tay. Đồ đạc trong nhà nhờ đó cũng không hư hao.

Trong khi người lớn lo dọn dẹp thì bọn con nít lo đi vọc nước.

Bạn có bao giờ đi vọc nước mùa lụt chưa?. “ vọc nước” ? Là đi lội nước thăm phố xá bị lụt trong mùa mưa bão ấy mà.! Với người lớn, lụt lội là mối lo lớn, ám ảnh hằng năm. Nhưng với bọn trẻ, nhất là tuổi Teen, mùa lụt có một thú vui không thể nào quên. Đó là đi vọc nước.

Sau mấy ngày đêm mưa tầm tã, cộng với việc xả mấy con đập cùng một lúc, cả thị xã chìm trong biển nước. Đến khi mưa dứt, trời hửng nắng, nước bắt đầu rút cũng là lúc bọn trẻ đổ xô ra đường như đi trẩy hội. Chúng đi từng nhóm. Chúng nắm tay nhau dàn hàng ngang ( chắc có lẽ chúng sợ trượt chân, té, sẽ có bạn bè đỡ chăng?) .Nhóm ít thì hai, ba người. Nhóm đông thì chín, mười người. Trai gái lớn nhỏ có cả. Đặc biệt là mấy cậu thanh niên, thấy có con gái, nổi máu yên hùng bắt đầu trổ tài biểu diễn những màn chạy xe máy, nẹt pô, rú ga, vượt qua những dòng nước đang chảy xiết. Có cậu chạy qua được. Bọn con gái vỗ tay ào ào. Nhưng cũng có những cậu xe vừa chạy một quãng đã té nhào. Đầu tóc áo quần ướt hết. Bọn con gái cũng vỗ tay nhưng cười như nắc nẻ, chế diễu.. Chạy xe chán trai gái quay ra tạt nước lẫn nhau. Trong khi các cậu nhỏ lấy ruột xe hơi làm phao. Các cậu khác lấy mấy thùng nhựa ( loại 10 l, 20 l ) nằm lên trên, hoặc đu vào rồi thả trôi theo dòng nước bập bềnh. Cảnh tượng thật lạ mắt. Vui đáo để. Những con đường ngày thường nắng bụi. Bây giờ trở thành những dòng sông nước chảy cuồn cuộn. Bọn trẻ vô cùng thích thú. Chúng nô đùa thỏa thích. Một năm mới có một ngày, không tận hưởng cũng uổng! Thành ra ai lo mặc ai. Bọn trẻ vẫn cười giỡn vô tư. Không những thế chúng còn cầu mong lụt lớn hơn. Lâu hơn, để chúng có những trò chơi thú vị hơn !

Mùa lụt cũng là mùa làm ăn của một số người. Họ là những thanh niên trong những xóm ven sông. Họ mang cần câu, lưới, ghe, xuồng. Bắt đầu thả lưới, giăng câu dọc theo bờ sông Dinh, theo các gầm cầu, khe rạch. Ngoặc đi ngược lên, tới đập Sông Cái, Suối Trầu…Kết quả là những giỏ cá, giỏ lươn từ thượng nguồn đổ về…Giữa lòng phố thị mà có những người đứng buông câu, giăng lưới, có những chiếc xuồng, chiếc ghe len lỏi qua những con đường của thị xã, quả là những hình ảnh rất lạ, rất đặc biệt.

Sau khi nước rút là lúc mọi người, mọi nhà đều ra sức quét dọn, lau chùi, kỳ cọ các vật dụng. Mọi nhà đều tống tất cả rác rưởi ra ngoài ngõ, ngoài đường. Thôi thì đủ thứ đồ ô uế phơi bày trên các con đường. Phải mất mấy ngày đội Vệ Sinh Đô thị mới dọn dẹp xong . Cuộc sống mới trở lại bình thường.

Lúc này nhà nào cũng sạch sẽ tinh tươm, sáng sủa. Tôi thường nói đùa với các bạn: Có lẽ Ninh Hòa là một trong những nơi sạch sẽ nhất ở VN. Vì năm nào người dân cũng làm vệ sinh nhà cửa, dội nước lau chùi sạch sẽ… như vậy không được tuyên dương là thành phố xanh, sạch, đẹp kể cũng uổng !

Ở đây cũng xin mở ngoặc nói rõ là không phải cả thị xã Ninh Hòa đều chìm trong nước mỗi khi mùa lụt tới. Thật ra vẫn còn có những thôn không bị lụt như thôn 1 (đoạn từ Dốc Ga ra tới Ngã Ba Trong) hoặc đường Ngọc Oanh hay Ngã Ba Ngoài. Đó là những nơi cao ráo, người dân chưa bao giờ nếm mùi lụt lội.

Cả tuần nay Ninh Hòa nắng gắt. Buổi sáng trời se lạnh dân đi tắm biển sớm và dân đi tập thể dục cũng thưa dần. Hình như cái lạnh làm họ không muốn rời khỏi chăn êm, nệm ấm. Không khí lạnh tràn về. Buổi sáng đã có những người mặc áo len. Dấu hiệu chấm dứt mùa mưa rồi chăng? Và như thế năm nay Ninh Hòa sẽ không bị lụt?

Ngay cả ngày 23-10, hằng năm thường lụt lớn vậy mà trời cũng không có một giọt mưa . Suốt cả tháng 09 và tháng 10 chỉ có mấy ngày mưa. Đây là điều bất thường từ mười mấy năm nay.

Không lụt lội nhà cửa không phải dọn dẹp. Người dân đỡ vất vả. Sinh hoạt không bị đình trệ. Nhưng ngược lại là những ngày gian khó đang chờ đón. Chắc chắn sang năm, trời sẽ nắng hạn. Kéo theo hậu quả là những ngày tháng nước sinh hoạt sẽ bị cúp, điện sẽ bị cắt. Lụt cũng khổ mà không lụt cũng khổ. Nghĩ cho cùng thà lụt (đúng qui luật tự nhiên) để sang năm người nông dân có nước cho ruộng đồng xanh tươi, cho các nhà máy có điện sản xuất trường kỳ và người dân có nước xài thoải mái. Còn như kiểu này sang năm bà con lấy gì mà trồng trọt, sản xuất?

Thế mới biết, lụt lội cũng có cái lợi của nó phải không các bạn?

Trần Như Phương

Ninh Hòa

01-12-2011