Đặc San Xuân - 2012 www.ninh-hoa.com

Ba và Má tôi có những điểm thật là cách biệt. Ba tôi học giỏi, nói tiếng tây thông thạo, áo quần công chức chỉnh chu giày, vớ, cravate…Má tôi chữ nghĩa rất ít, chỉ biết tính nợ, viết một lá thư cho con cái chữ nào chữ nấy bự thật bự mà đầy lỗi chính tả - Quanh năm Má tôi quần Mỹ-A, ở nhà buôn bán thì áo trắng tay lỡ, ra đường thì thêm một áo bà ba nâu tay dài – Má tôi ăn trầu, Ba tôi hút thuốc.

Ba tôi là một thầy giáo chuyên cần, yêu nghề và được mọi người quí trọng. Lúc tôi khoảng 4, 5 tuổi chưa đủ tuổi để vào lớp Năm, tôi thường theo Ba tôi đến ngôi trường làng Phước Đa. Ở đó ba tôi vừa dạy học, vừa là Hiệu Trưởng. Ba tôi dạy lớp Ba, gồm nhiều học trò nam và nữ. Nam sinh ngồi một dãy, nữ sinh ngồi một dãy. Học trò của ba tôi đa số là dân quê, áo vá, quần đen, đi học thường mang cơm theo, chắc là nhà xa không về được, ngày học 2 buổi. Khi ba tôi chở tôi đến trường, vừa dắt xe qua cổng trường đã thấy có 2 anh học sinh chạy đến vòng tay cuối đầu chào, rồi một anh cầm cái mũ nĩ của ba tôi, một anh cầm cặp của ba tôi vào lớp. Ba tôi dắt chiếc xe đạp cất lên hè lớp và dẫn tôi theo những bậc thang nhìn thấy một cái cột cờ trước khi bước chân vào lớp học. Trong sân trường học trò lớn nhỏ chơi đùa vui nhộn. Đủ thứ trò chơi bé thơ : nhảy cò cò, chơi u mọi, chơi năm mười …Tôi nhỏ xíu, thơ ngây như một con gà con – Mắt mở lớn nhìn chung quanh – và nhìn thấy cũng có nhiều đôi mắt mở lớn nhìn tôi. Có nhiều tiếng rì rào : “Con của thầy đó…”

Tuổi thơ của tôi đượm nhiều hạnh phúc. Khi ở nhà, má tôi cưng chìu, có nhiều anh chị em tắm rửa, đút cơm. Khi đi học cũng được các bạn thương yêu. Tôi chẳng có gì đáng yêu nhưng bởi vì tôi là con út của ông thầy Đào.

Độ bảy giờ sáng, sau khi quan sát cả lớp đầy đủ phấn viết, lọ hoa trên bàn, giẻ lau bảng, bàn ghế ngay ngắn, sạch sẽ ba tôi cho hiệu một anh học sinh đi đánh trống vào lớp.

Trước đó độ 6:30 sáng đã có 1 hồi trống rồi. Đó là trống chuẩn bị đi học. Ở nhà quê nhà cửa cách xa nhau nhưng tiếng trống vang dội hết cả làng. Học trò ai đang ngũ thì vùng thức dậy, ai đang dậy sớm phụ công việc đồng án với cha mẹ thì vội dừng tay. Chuẩn bị đi học đi! Đi học vui lắm! Đi học quan trọng lắm ! Cha mẹ dù nghèo đến đâu chân lấm tay bùn cũng ráng cho con đi học cho có chữ nghĩa với người ta. Chẳng tốn kém gì nhiều vì không có đóng tiền học phí. Kế bên trường là một ngôi đình. Cây cỏ rậm rịt. Trước cửa là hai bức tượng lớn, một ông tươi cười dễ thương, một ông phùng mang trợn má thật là dễ sợ. Đó là ông Ác và ông Thiện. Có những lúc ngồi trong lớp nhìn các anh chị học, tôi buồn đi thơ thẩn sang đình, nhìn thấy ông Ác tôi sợ lắm, lật đật quay về lớp.

Tuổi thơ của tôi trôi qua không gian học đường nhiều. Trước mặt nhà tôi là Trường Tiểu Học Ninh Hòa. Bây giờ là trường Đảng. Ba tôi và anh tôi đi dạy học. Tôi lại thường theo ba đến trường, nên tôi rất yêu thích không khí của một ngôi trường. Có những lớp học ê a tiếng học trò, tiếng cây thước đập khẻ lên bảng. Im lặng – Tiếng hô : Học sinh, đứng dậy. Học Sinh, ra về. Chào cờ - Nghiêm. Hai hàng dọc, thẳng – bắt tay lên vai đi vào lớp.

Mãi đến bây giờ vào những buổi tối khó ngũ, tôi vẫn hay ru mình bằng những âm thanh thời thơ ấu thương yêu đó. Và tôi thường chìm vào giấc ngũ trong tiếng gọi trưa hè có những chiếc lá bàng bay lả tả trong gió mùa thu, hay lá keo rơi ngập trờ những chiều trở gió.

Tôi thi rớt Đế Thất, Má tôi cằn nhằn ba tôi : Ông làm Hiệu Trưởng mà để con thi rớt – Ba tôi nhìn tôi :” Để cho nó học cho cứng.” Ba tôi là vậy. Vừa là cha, vừa là thầy, vừa là hình ảnh lý tưởng trong tôi về những chuẩn mực đạo đức. Khi ăn cơm, ba tôi dạy phải gắp cá ra sao, chan canh vào chén như thế nào, phải ăn cho hết chén cơm không được bỏ sót hột nào, vì bỏ 1 hột xuống Âm Phủ ăn 1 con dòi. Khi tôi học viết ba tôi dạy phải viết chữ “ h “ cái lưng cho thẳng, viết dấu sắc dấu huyền cho rõ ràng. Khi ba tôi kể chuyện cho anh em tôi nghe, chuyện Con Cọp mọc cái mụt, chuyện 24 người con có hiếu…ba tôi thường răn dạy chúng tôi về lòng biết ơn, sự hiếu thảo, dù câu chuyện được kể đi kể lại nhiều lần nhưng lần nào tôi thấy cũng mới lạ, cũng thích nghe, mắt mở lớn đón chờ từng lời ba tôi khi trầm khi bỗng.

Mãi đến khi tôi lớn, đi Sài Gòn học, lá thư đầu tiên ba tôi gởi cho tôi dặn tôi phải giữ gìn cái ngàn vàng của người con gái. Tôi yêu mến sự dạy dỗ đó cho đến bây giờ để làm giống như vậy với các con tôi, nhưng có lẽ đã lỗi thời, tôi nhìn thấy các con tôi có hơi mĩm cười vì cho là lạc hậu – Dù sao tôi vẫn cương quyết giữ lập trường của mình : Ai sao thì sao, mình cương quyết sống tốt như lời ba dặn khi con nhỏ - Dù tôi không cúng giỗ nhưng hình ảnh ba má trong tôi luôn hiện hữu trong vách ngăn tim thật đậm nét đầy thương yêu và trân trọng.

Ngày tôi lập gia đình ba tôi gởi gởi gắm tôi cho ga đình chồng : “Con tôi, từ nhỏ tới lớn chỉ biết đi học….” Tôi hãnh diện vì có một người cha là thầy giáo, dạy dỗ cho nhiều người và dạy dỗ cho các con của mình một cách thấu đào, chân tình.

Ngày ba bệnh nặng năm ba gần 80 tuổi ba vào nhà tôi ở một thời gian ngắn. Một lần tôi đỡ ba dậy để đút cháo, ba thường dùng bàn tay còn cử động được để vuốt vào má tôi mà rằng” Con phải sống như má con, buôn bán thật thà…”. Ba tôi mất năm 1994, sau má tôi 10 năm. Mười năm đó ba sống cô quạnh, thường lui tới nhà anh ba và chị Năm của tôi. Ba tôi sống mẫu mực cho đến khi qua đời, lúc mê thì thôi, khi tỉnh thường ngồi vuốt tấm ra giường ra thẳng thớm, đôi mắt đã hết thần nhìn ra trước cổng nhà, nơi đó có cây bàng, từng chiếc là khô rụng xuống như dấu hiệu chấm dứt của một người già.

Ba mến yêu của con,

Những giòng chữ của con vào cuối năm 2011 như một lời tri ân với ba. Hình ảnh ba dù đã bao năm qua vẫn còn sống động trong lòng các anh em con mãi mãi, chúng con chỉ còn 3 trong 5 đứa con của ba má – Nhưng như những chồi Ôlive nứt từ một thân cây to lớn đầy thương yêu chúng con nguyện nói về ba mỗi khi có dịp để được hãnh diện làm con cái của Ba.

CHUYỆN CỦA MÁ (chuyện)

Ba tôi và nhiều người chung quanh thường tấm tắc khen rằng khi má tôi còn trẻ má tôi vừa đẹp vừa giỏi dắn – Má tôi có một gia đình trước khi gặp ba tôi – Năm đó má tôi là bà góa có 2 con nhỏ - Nhà chồng má tôi đối diện chợ Bến Đò. Má tôi qua chợ buôn bán, ba tôi từ Ninh Hòa xuống Bến Đò dạy học, thấy má tôi xinh đẹp, giỏi giang, dù đã qua một đời chồng nhưng ba tôi thuyết phục ông bà Nội tôi để xin cưới. Má tôi về ở với ba tôi một thời gian ngắn thì ba tôi lên Ninh Hòa sinh sống, lúc đó mà chỉ còn 1 đứa con gái lớn là chị hai tôi, còn người con trai nhỏ bị bệnh đã mất.

Má tôi về ở với ba tôi được gọi là cô giáo vì là vợ của thầy giáo. Ba tôi mẫu mực nghiêm trang. Má tôi xuề xòa, thương yêu và hay giúp đỡ người nghèo khó – Năm anh em chúng tôi ra đời, phần lý trí do ba vun bồi, còn phần thể xác lớn lên nhờ những đồng tiền buôn bán của má. Vì lương dạy học của ba tôi, đa số ba đưa vào mua sắm vật dụng trong nhà và thực ra so với lợi nhuận buôn bán của má chẳng đáng là bao. Anh em tôi lớn lên có cơm ngon, áo đẹp nhờ công má, có trí óc khôn ngoan đạo đức nhờ ơn ba, gia đình chúng tôi cũng được liệt vào hàng khá giả ở Ninh Hòa. Má tôi thường khắc nghiệt với chị Thành tôi nhưng lại cưng chìu tôi hơn, tôi không hiểu tại sao nhưng có lẽ vì tôi là út và má tôi cứ lo sợ chị Thành là con gái lớn lỡ dại …lỡ có việc gì. Tôi được ăn học tới nơi tới chốn, chị tôi học nửa chừng phải ở nhà phụ buôn bán với má. Ba tôi thấy điều đó cũng biết nên có ý thương chị Thành nhiều hơn để bù đắp lại. Về sau những ngày ba sắp mất thì chính chị hai tôi là người gần gũi, chăm sóc ba tôi nhiều hơn, vì tôi có gia đình ở xa. Má tôi thì ra đi nhanh chóng không ai ngờ vì đột quị. Khi tôi nhận tin thì sửng sờ không ngờ được nên nước mắt khô ráo, đau đớn đến nỗi lịm cả người đi.

Tuổi thơ tôi thường ngủ với má. Thường nửa đêm thức giấc tôi thấy có ba bên cạnh thì xô ba ra không cho sờ đến má của tôi. Má tôi thường ăn trầu và thường ăn chay. Tôi nhớ hồi nhỏ má tôi thường mua nhiều thức ăn ngon cho ba và anh em tôi, nhưng bản thân má dù buôn bán vất vả, trưa lại chỉ một tô cơm vài trái chuối chấm với chao. Má tôi được mọi người chung quanh thương yêu vì tính bà rộng rãi, thương người và bình dân.

Sau “giải phóng” má tôi cạo trọc đầu vì buồn, vì các anh tôi đi học tập cải tạo. Tôi có gia đình xa nhưng hể có dịp tiện là má lại vào, má nướng thịt cho tôi ăn thơm ngào ngạt nhưng khi tôi hỏi má có thèm không thì má lắc đầu. Cả cuộc đời má tôi làm tròn bổn phận với chồng với con, chịu thương chịu khó, gặp ai cũng tỏ lòng thương tiếc, má tôi dù bà qua đời ở tuổi 72 cũng tương đối là thọ. Tôi học được ở má tôi một cung cách thương yêu tuyệt vời. Con cái đứa nào càng khổ, càng nghèo, làm việc sai trái nhưng má vẫn luôn chăm nom nhiều hơn đứa giỏi, hiếu thảo. Má tôi sống bình dân, chan hòa, buôn bán thật thà. Tôi nhớ hồi nhỏ cứ tầm 6,7 giờ chiều tôi lại theo má đi lên chợ Dinh để mua hàng về bán. Má ghé tiệm Xuân Lợi, tiệm ông cà Lăm, tiệm ông Chướng, tiệm ông Quốc xóm rượu… và tôi thấy má tôi buôn bán phát đạt lắm.

Phạm Thị Thục

Xuân Nhâm Thìn 2012