Mục
Lục
Trang
B́a
Ban
Biên Tập
Lá
Thư Xuân
Lê Văn
Ngô
Đọc
Lá Thư Xuân
Cô Hà
Sớ
Táo Xứ Ninh
Phan Song
Câu
Đối Mừng Xuân
Tư
Nguyên
& Lê Văn Ngô
Chúc
TẾT
NINH-H̉A.COM
Thi Thi
Thơ
Xuân
"Xuân
Hợp
Quần"
Lương
Lệ Huyền Chiêu
"Xuân
Hợp
Quần"
Lê
Thị Đào
Ḷng
Người Rộng Mở
Như Xuân
Vinh
Hồ
Mừng
Xuân Con Rồng
Rồng
Vinh
Hồ
Chúc
Xuân
Xuân
Đă
Về
Lư
Hổ
Đón
Xuân
Nguyên
Kim
Xuân
Quê
Hương
Kiều
Lam
Đường
Tu
Nguyên
Ngộ
(Lê
Văn
Ngô)
Xuân
Nhâm
Th́n
Hy
Vọng
Tư Nguyên
(Bùi
Ngoạn
Lạc)
'Xuân
Hợp
Quần"
Nguyên
Phong
(TN
Chánh)
"Xuân
Hợp
Quần"
Thi
Thi
Xuân
Cảm
Lê
Bá
Thiên
"Xuân
Hợp
Quần"
Nguyễn
Thị Thanh
Trí
T́nh
Khúc
Mùa
Xuân
Tiểu
Vũ Vi
Xuân Qua
Hồi Ức Mùa
Xuân
Vân
Anh
Tết Của Người
Lớn
Lữ
Kiến
Đồng
Hoài
Niệm
Xuân
Và
Tết
Trương
Khắc
Nhượng
Tết Đầu Tiên
Tại Cao
Nguyên Pleiku
Lê
Phú
Thọ
Năm
Mới
Kể
Chuyện
Cũ
Có
Một Mùa Xuân
Như Thế
Đỗ
Thị
Hương
B́nh
Chuyện
Nhà
Chuyện
Nước
Lan
Đinh
Chuyện
Kể Đầu Năm
Phạm
Thanh
Khâm
Chuyện Cũ Năm
Qua...
Phi-Ṛm
Những
Chuyến
Đi
Vô
Vọng
Lê
Phú
Thọ
Chuyện
T́nh
Cuối Năm
Bùi
Thanh
Xuân
Hội
Quán
Quảng
Đông
Chúc
Tết 2012
Huỳnh
Hớn Trang
Hoa
Mai
Ngày
Tết
Hoa
Mai
Linh Hồn Của
Mùa Xuân
Hoàng
Bích
Hà
Hoa
Ngày Tết
Nguyễn
Tường
Hoài
Chợ
Hoa
Ngày Tết
Vơ
Hoàng
Nam
Ba
Mươi
Ba
Đóa
Hoa
Mai
Phan
Song
Chuyện
Vui
Xem/Đọc
3
Ngày
Tết
Xóm
Sợ Vợ
Nguyễn
Hiền
Vạn
Vật Đều Có
Số - T́m
Người Bảo
Vệ
Lư
Hổ
Nụ
Hôn Đầu
Thanh
Mai
Ḿnh
Ơi !
Lê
Thị
Hoài
Niệm
Chuyện
Vui
Ngày
Tết
Hà
Thị
Thu
Thủy
Cắm Hoa Trang Trí
Nghệ
Thuật
Cắm
Hoa
Lê
Thị
Lộc
Tranh
Nghệ Thuật
Tranh
Ảnh
Nghệ
Thuật
Phi
-
Ṛm
Thơ
Vui
Năm
Con Rồng
Rồng
Đến
Tú
Trinh
XUÂN Ca Hát
Nhạc Xuân Và Quê
Hương
HT Thu
Thủy,
Lan
Đinh
LL
Huyền
Chiêu,
Lư
Hổ,
LT Hoài
Niệm,
LL Minh
Trí
Slide
Show/YouTube
Phạm
Thúc
Tâm
Mai Hữu
Thọ
Phương
Ngữ
Ninh
Ḥa
Một
Số
Từ
Biến
Âm:
DẢNH
Nguyễn
Văn
Thành
Tôn Giáo
Câu
Chuyện Đầu Năm
Lê
Thị
Mỹ Châu
Di-
Lặc Mang Xuân
Đến
Với Người
!
Mục
Đồng
Chúng
Con
Về Đây
Đinh
Thị
Lan
Christchurch
Vẫn Măi Trong
Tim !
Bạch
Liên
Tử
Vi
Vài
Mẩu Chuyện Về
Tiên Tri
Liên
Khôi
Chương
Tử
Vi Năm Nhâm
Th́n 2012
Phạm
Kế
Viêm
Du Lịch
Vương
Quốc Thái Lan:
Một
Chuyến Đi
Kỳ Thú
Nguyễn
Thị
Thanh
Trí
Năm
Th́n
Nói
Chuyện
Rồng
Tản
Mạn Về
Tết
Nhâm
Th́n
Nguyễn
Văn Thành
d_bb
Đ.H.K.H
Vài
Phát Biểu Ở
Một Thời
Điểm Qua
Tô
Đồng
Liêu Trai Chí
Dị-468
Đàm
Quang
Hưng
Thanh
Phong
Thi
Tập-105
Vũ
Tiến Phái
Tôn Giả Mục-Kiền-Liên
Nguyễn
Văn Phú
Tư
Duy Trong Thơ
Nguyễn
Khuyến
Lê
Phụng
Đường
Vào KINH DỊCH
Nguyễn
Hữu
Quang
Con
Đường
Chứng
Ngộ-34
Trần Cao
Tần
Lời
Mẹ
Hỏi -
Trở
Về
Trần Cao
Tần
Ngắm Sao
Nguyễn
Đức Tường
Tử
Vi Năm Nhâm
Th́n 2012
Phạm
Kế
Viêm
Sưu
Tầm
Các
Bộ Tranh Dân
Gian
Nổi Tiếng
Vinh
Hồ
Tết
Xứ Người Xem
H́nh
Ảnh Cũ
Vinh
Hồ
Sinh
Mệnh Con Người
Hà
Thị
Thu
Thủy
Chuyện
Vượt
Biên
Chuyện
Người
Tị
Nạn-19
Lư Hổ
Pulau
Bidong,
Một Trời Kỷ
Niệm
Bạch
Liên
Phép
Nhiệm
Mầu
Lê
Phú
Thọ
Văn
Hóa
Ẩm
Thực
Gị
Thủ
Sườn
Heo Sốt Me
Chua
Mẹo
Vặt Vào Bếp
Lan
Diệp
Rơm
Rạ Quê Nhà
Kem
Flan (Bánh Flan)
Lê Thị
Đào
Món
Canh Légume
Việt
Hải
Mùi
Củ Kiệu
Cao Minh
Hưng
Tôm
Rang Muối Tiêu:
Video
Tôm Sốt
Sữa: Video
Lư Hổ
Chuẩn
Bị Nấu Bánh
Bạch Liên
Những
Đặc Sản Hồn
Quê
ViệtNam
Vào Tết Nhâm
Th́n
Nguyên
Phong
Sức Khỏe
Bệnh
Viêm
Kết
Mạc
BS
Lê
Ánh
Bệnh
Tay
Chân
Miệng
BS Nguyễn
Vĩ
Liệt
Biên
Khảo
Kinh
Tế
Việt Nam
Tổng
Kết T́nh
H́nh
Kinh
Tế
Của
Việt
Nam
Năm 2011
Nguyễn
Văn Thành
Hoa
Kỳ/Thế
Giới
Tổng
Kết T́nh
H́nh
Kinh
Tế
Của
Mỹ
Quốc Năm 2011
Nguyễn
Văn Thành
Kinh Nghiệm Sống
Món
Mới
Kiều
Lam
Biển
Có
Linh
Hồn
Không?
Bạch
Liên
Vạn
Vật
Bạch
Liên
Đạo
Nghĩa
Vợ
Chồng
Vơ
Hoàng
Nam
Phân
Biệt
Lê
Văn
Ngô
Viết
về
Ninh
Ḥa
Những
Điều
Lư Thú Về
Ninh-Ḥa
Trần
Minh
Hiền
Đám
Cưới
Đầu
Xuân
Phan
Nho
Những
Ngày
Ở
Đồng
Quê
Lê
Phú
Thọ
Viết
về
ninh-hoa.com
Duyên
Nào Tôi Đến
Với
Ninh-ḤaDOTCom
Trâm
Anh
Đầu
Năm...Khai
Máy
Topa
Panning
Kỷ
Niệm
Về
Trường:
Trần
B́nh Trọng
Ninh Ḥa
Hạ
Trong
Thơ
Mới
Nguyễn Thị
Đào
Năm
Học
1974-1975
Trần
Hà Thanh
Lời
Ngỏ
Bùi Thanh
Xuân
Bán Công
Hồi
Tưởng
Lương
Lệ Huyền Chiêu
Vạn Ninh
Lời
Chúc
Xuân
Ngọc Ánh
Nắng
Xuân
Tuyết
Xuân
Huỳnh Thị
Hà
Miên Trường Xuân
Thịnh
Vượng
Lam Kha
Xuân
Mới
Nguyên Kim
Vọng
Cổ:
Mừng
TẾT
Nguyễn Thị Kính
Dọc
Đường
Hồ Thoại
Mỹ
Chúc
Tết
Vui
Xuân -
Đón
Tết
Lâm Ngọc
Xuân
Tuổi
Thơ
Thanh Nhàn
Tâm
Sự
Đầu
Xuân
Hồ Thị
Thanh Nhàn
Lời
Chúc
Đầu
Xuân
Tưởng
Mùa
Xuân
Hà Tấn
Sỹ
Chúc
Mừng
Năm
Mới
Nguyễn
Thị
Thí
C̣n
Lại
Trong
Em...
Thúy
Vũ
VT/NTH
Chuyện
Các
Anh
Và
Tôi
Người Xứ
Vạn
Các Trường Khác
Họp
Mặt
Đầu
Xuân
Lê Thị
Ngọc Hà
Lụt
Trong
Văn
Chương
Mùa
Lụt
Quê
Tôi
Trần
Như
Phương
Vè Băo Lụt
Năm Nhâm
Th́n 1904
Nguyễn
Văn
Sâm
Văn
Học
Nghệ
Thuật
Đời Sao Buồn
Chi Mấy
Cố Nhân
Ơi
Lương
Lệ
Huyền
Chiêu
Rượu Trong Ca
Dao
Tục Ngữ
Hoàng
Bích
Hà
Thơ
Tứ Tuyệtt
Vinh
Hồ
T́nh Sử Lạc
Long Quân Và
Âu Cơ
Vinh
Hồ
Truyền Thuyết Trọng
Thủy-
Mỹ Châu
Và Bài Thơ
UTLâm
Vinh
Hồ
Nhớ Sao Là
Nhớ Xuân Xưa
Nhất
Chi Mai
Dịch
Thơ
Lư
Bạch: Nghĩ
Cổ
Dương
Anh
Sơn
Thanh Hiên Thi
Tập:
Bài Số:
45-46
Dương
Anh
Sơn
Một Lần Gặp
Lại
Mùa Yêu Thương
Kim
Thành
Chùm Thơ Đường
Luật
Người
Xứ
Vạn
Duyên
Dáng Mùa Xuân
Tiểu
Vũ
Vi
Thơ
Mùa
Xuân
Quê
Cũ
Vân
Anh
Nỗi
Niềm
Xuân
Dương
Công
Khánh
Hương
Xuân
Nguyễn
Thị
Bảy
Chúc
Xuân
Trần
Thị
Chất
Như
Mây
Bay
Đi
Lương
Lệ Huyền Chiêu
Xuân
Cao
Nguyên
Du
Xuân
Nguyễn
Thị
Cúc
Hoa
Xuân
Cười
Ta
Vẫn
Hẹn
Hương
Đài
Mưa
Nguồn
An
Lạc
Mục
Đồng
Bài
Thơ
Con
Cóc
Nguyễn
Hiền
Mùa
Xuân
Quê
Hương
Tường
Hoài
Em
Về Cùng Xuân
Mời
Xuân Lên Ngôi
Nguyễn
Văn
Hóa
Chùm
Thơ Họa
Vinh
Hồ
Màu
Xuân
Trà
Kim
Huy
Nói
Sao Vừa
Quỳnh
Hương
Ngày
Xuân
T́nh
Xuân
Hoàng
Công
Khiêm
Rực
Rỡ
Sắc Xuân
Lê
Thị
Lộc
Ngô
Đồng
Nhất
Chi
Mai
Sang
Mùa
Mùa
Xuân Mưa
Nguyễn
Thị
Khánh
Minh
Nhớ
Khúc
Ninh
Ḥa
NGH(NH)
Chùm
Thơ
Xuân
Nguyễn
Hoàng
Phi
Nḥa-Quê
MẸ
Ngàn
Thương
Mh
HoaiLinhphuong
Hương
Sắc
Mùa
Xuân
Bích
Phượng
Hẹn
Xuân
Đón
Xuân
Nguyễn
Quân
Mơ
Và Nhớ
Lê
Văn
Quốc
Gom
Nhặt
Những
Mùi
Hương
Quốc
Sinh
Dấu
Xưa
Sương
Khói
Dương
Anh
Sơn
Xuân
T́nh
Kim
Thành
Bâng Khuâng Chiều
Cuối
Năm
Vơ
Ngọc
Thành
Nhớ
Tết
Quê Tôi
Lê
Hùng
Thân
Xuân
T́nh Thương
Thi
Thi
Dáng
Xuân
Lời
Xuân
Hoài
Thu
Mùa
Xuân
Xa
Xứ
Ngô
Trưởng
Tiến
Xuân
Nguyện
Nguyễn
Tính
Văn
Một
Chiều
Cuối
Năm
Nhớ
Về
Các
Bạn
Nguyễn
Vũ
Trâm
Anh
Cát
Tiên
Khuất
Đẩu
Xuân
Này
Chị
Không
Về
Lê
Thị
Ngọc
Hà
Mùa
Xuân
Anh
Yêu
Em
Việt
Hải
Con
Dốc
Nguyễn
Hiền
Thầy
Bói
Trần
Minh
Hiền
Bếp
Lửa
Gia
Đ́nh
Lư
Hổ
Xuân
Vắng
Mẹ...
Hoàng
Lan
Bên
Dốc
Đời
Nh́n
Lại
Những
Xuân
Qua
Hải
Lộc
Gởi
Cô Bạn Nhỏ
Xóm
Rượu
Phan
Kiều
Oanh
Làm
Con Th́ Phải
Là Con
Phan
Song
Bóng
Dáng Một Mùa
Xuân
Lâm
Minh
Tài
Người
Trễ
Hẹn Mùa
Xuân
Nguyễn
Hữu
Tài
Ḍng
Đời
Thi
Thi
Ba
Má
Tôi
Phạm
Thị
Thục
Đầu
Năm
Đón
Giao
Thừa,
Đi
Lễ
Chùa
Hái
Lộc
Đầu
Xuân
Trí
Bửu
Nguyễn
Thừa
Một
Chút Ưu Tư
Nguyễn
Tính
Một Mùa Xuân
An B́nh
Đang Về...
Nguyễn
Đôn
Huế
Trang
Thư từ,
bài vở, h́nh ảnh hoặc
ư kiến xây dựng, xin liên lạc:
diem27thuy@yahoo.com
ĐƯỜNG VÀO KINH DỊCH
Từ Vật-Lư Hạch-Tâm
Đến Dịch-Lư Đạo-Tâm
'Panta Rei.' Everything flows. (Nothing stands still.)
Heraclitos.
Đức Khổng-tử đứng trên bờ sông Vấn nói rằng: ”Nước chẩy hoài hoài như thế kia, chẳng ngừng một ngày, một đêm nào” (LUẬN-NGỮ, IX/16).
Dịch-lư biến đổi không ngừng. Vật-lư tiến-triển không ngừng.
Câu chuyện bắt rễ từ Định-lư CPT.
Định-lư CPT
Năm 1951, Định-lư CPT (C= charge = điện-lượng, P = Parity = đối-tiến, T = Time = thời-gian), xuất hiện lần đầu trong công-tŕnh nghiên-cứu cuả Julian Schwinger để chứng-thực liên-hệ giữa spin và Thống-kê. Ba năm sau, Gerhart Lüders và Wolgang Pauli đề ra chứng-minh ngoại-tại (explicit), nên định-lư này đôi khi cũng được gọi là Định-lư Lüders-Pauli. Khoảng cùng thời-gian, John Stuart Bell cũng chứng-minh định-lư này, dựa vào Nguyên-lư điạ-phương (Principle of locality) trong hỗ-tác nguyên-lượng-trường (interaction quantum fields). Sau đó, Res Jost có đề ra một chúng-minh tổng-quát hơn trong khung cảnh Lư-thuyết định-đề cuả nguyên-lượng-trường.
Thời điểm: Thứ hai 26.01.1957. Điạ-điểm: Long Island’s Brookhaven National Laboratory. Tuần trước vũ-trụ vẫn chắc nịch như bao giờ. Nhưng với các vật-lư-gia đang kiếm t́m bí-mật nội-tại cuả vật-chất, một kỷ-nguyên sóng gió mới mở màn: một định-luật thiên-nhiên không c̣n là định-luật nữa.
Giới vật-lư ĐH Columbia đang bàn-tán sôi nổi về hai thí-nghiệm chứng tỏ rằng luật "Đối-tiến" (Parity law) đă chết và chỉ đúng trong vài trường-hợp đặc-biệt. Theo định-luật này hai đối-vật tức thị hai vật là đối ảnh cuả nhau, sẽ tuân theo cùng một định-luật vật-lư.
Vấn-đề hóc buá tau-thêta
Muà hè 1956, hai vật-lư-gia Mỹ gốc Trung-hoa là Lư Chính-Đạo
李正道của ĐH Columbia và Dương Chấn-Ninh 揚振寧cuả Viện Nghiên-cứu Tiên-tiến ở Princeton (The Institute for Advanced Study at Princeton), cùng viếng Long Island’s Brookhaven National Laboratory. Trong một cuộc hội-thảo bất thường về vấn-đề nan-giải tau-thêta mà rất nhiều vật-lư-gia đang cố gắng giải-quyết từ năm 1953, được đưa ra.Vấn-đề do cosmotron ở Brookhaven và bevatron ở Berkeley gây ra là chúng sản-xuất k mesons, vi-tử phù-du phát ra từ hạt nhân nguyên-tử. Trên lư-thuyết mọi k mesons phải giống hệt nhau. Trên thực-tế, 'theta k mesons' phân-hủy thành hai pi mesons theo phản-ứng vi-tử:
C̣n 'tau k mesons' lại phân-hủy thành ba pi mesons theo phản-ứng vi-tử:
Đối-tính nội-tại cuả một meson là: P = -1. Do đó, hai trạng thái cuả hai vi-tử có đối-tính trái dấu nhau (lần lượt, P= +1 và P = -1). Đại-đa-số các vật-lư-gia muốn giải quyết vấn-đề bằng cách giữ lại bảo toàn luật đối-tiến . Song le, hè năm trước, hai GS Lư-Chính-Đạo và Dương-Chấn-Ninh lại gợi ư tại Brookhaven, là rất có thể vấn-đề không nằm tại tác-động kỳ-dị cuả K mesons mà do luật đối-tiến. Nếu đôi khi luật đối-tiến có thể bị vi-phạm, th́ sẽ có thể cắt nghiă các thí-nghiệm dễ dàng hơn nhiều. Họ lư-luận là có thể tạm-thời gạt luật đối-tiến sang một bên và thử nghiệm xem luật này có thực sư là một luật cuả thiên-nhiên không. Họ đưa ra một đề-án táo bạo rằng thiên nhiên không có đối-xứng tả-hữu: nói một cách chính xác hơn, neutrino là một vi-tử luôn luôn tả-triền.
Nữ khoa-học gia Ngô Kiện-Hùng 吳健雄 cuả ĐH Columbia lên National Bureau of Standards ở Washington để điều-khiển một nhóm thực-nghiệm-gia. Bà sửa soạn dụng-cụ để hạ nhiệt-độ xuống rất thấp, chỉ c̣n trên 00 tuyệt-đối có 0.010 (-273.10C). Nhân cobalt 60 ở nhiệt-độ rất thắp này, ngưng mọi nhiệt-động. Bà Ngô Kiện-Hùng và các cộng-sự-viên áp dụng một từ-trường rất mạnh sao cho tất cả các hạt nhân cobalt đều đồng phương và xử-sự như những nam-châm tí hon.
Nhiệt-độ vô-quan với phóng-xạ. Do đó, nhân nguyên-tử cobalt phân-hủy và phát ra âm-điện-tử. Theo nguyên-lư đối-tiến, âm-điện-tử phóng ra cả hai phiá cuả trục từ hạt nhân. Nếu chỉ phóng ra một phiá, có nghiă là luật đối-tiến không phải là một luật thiên-nhiên.
Sau sáu tháng thực-nghiệm cam go, họ kiểm nghiệm được là quả đối-xứng tả-hữu đă bị bẻ gẫy: âm-điện-tử ở một phiá đông gấp đôi âm-điện-tử phát ra phía kia.
GS Lư Chính-Đạo mời các nhà bác-học ăn "t́m sấm" để bàn về kết-quả ngoạn-mục mới t́m được. Ông hỏi GS Leon M. Lederman, lúc đó đang điều-khiển Cyclotron 385 Mev ở Irving, NY, rằng: sao không thử-nghiệm với mu mesons tức muons? Ta biết rằng muon
m- và antimuon m+ lần lượt phân-hủy theo phản-ứng vi-tử:
Thế là TS Lederman, cộng-sự-viên Richard L. Garvin và nghiên-cứu-viên Marcel Weinrich sắp đặt một thí-nghiêm cực kỳ giản-dị: trên quỹ-đạo cuả muons, họ đặt một một khối carbon 6-in-vuông và dầy 1-in, có quấn dây điện xung quanh. Quả nhiên. âm-điện-tử phóng ra từ một phiá đông gấp đôi âm-điện-tử phát ra phía kia.
Hồi 1956 TS Kerson Huang đang làm Postdoc với GS Dương-Chấn-Ninh về một toán-đề trong Cơ-học Thống-kê. Khi nhận được tin đối-xứng tả-hữu đă bị bẻ gẫy, GS Ninh mới nói với TS Huang: Hay là ta thử gieo một quẻ xem sao? Ông gieo ba đồng tiền và được quẻ phong-sơn Tiệm mà quái-từ là:
Tiệm, nữ quy cát, lợi trinh = Tiến từ từ, con gái về nhà chồng tốt, chính th́ lợi.
Con gái ở đây là chỉ Nữ GS Ngô Kiện-Hùng. GS Ninh hơi thất-vọng. Nhưng sự thật là thế biết làm sao được.
Tạp-chí Time, số ra ngày 28.01.1957, loan tin là hai GS Lư Chính-Đạo và Dương Chấn-Ninh mới được Giải-thưởng Nobel về Vật-lư nhờ khám phá ra là luật "Đối-tiến" đă bị vi-phạm. Chỉ tiếc một điều là Bà Ngô Kiện-Hùng không được dự vào Giải-thưởng chỉ v́ kỳ-thị nam-nữ.
DƯ-ÂM
Trong bài phát-biểu ngày 03.09.2004 tại Diễn-đàn Cao-đỉnh Văn-hoá tại Bắc-kinh, GS Dương Chấn-Ninh cho rằng KIinh Dịch ảnh-hưổng sâu xa đến suy-tư Văn-hoá Trung-quốc và đây chính là một trong những nguyên-nhân quan-yếu không cho phép khoa-học cận-đại nẩy sinh được tại Trung-quốc, v́ truyền-thống văn-hoá Trung-quốc mắc phải năm lỗi lầm:
Nhập-thế chứ không phải xuất-thế. Nói khác đi, là tương-đối chú trọng thực-tại mà xem thường lư-luận trừu-tượng.
Chế-độ khoa-cử làm cho người Tầu ưa chuộng từ-chương mà không lư ǵ đến khoa-học kỹ-thuật.
Cho rằng Khoa-học, Kỹ-thuật chỉ là kỹ-xảo.
Không có phương-pháp diễn-dịch (deductive method) và quy-nạp (inductive method).
Quan-niêm Thiên Nhân Hợp Nhất.
Điều 3 chỉ đúng phần nào: có quy-nạp mà diễn-dịch cũng được áp dụng triệt-để trong Toán-kinh Thập Thư (
Chu Bễ Toán Kinh 周髀算經, Cửu Chương Toán Thuật 九章算術, Hải Đảo Toán Kinh 海島算經, Tôn-tử Toán Kinh 常孫子算, Hạ-hầu Dương Toán Kinh 夏侯陽算經, Trương Khâu Kiến Toán Kinh 張丘建算經, Chuế Thuật綴術, , Ngũ Tào Toán Kinh 五曹算經, Ngũ Kinh Toán-thuật 五經算術, và Tập Cổ Toán Kinh 緝古算經. Hai sách Chuế-thuật và Hạ-hầu Dương Toán Kinh đă thất-truyền. Giữa Đời Thanh có người thay thế hai sách này bằng Số-thuật Kư-di 數術記遺 của Từ Nhạc 徐岳) và tác-phẩm cuả các toán-học-gia khác như Dương Huy 楊輝 (1239?-98). Ngoài ra cũng c̣n có các phương-thức cá-nhân như Cách-trúc-tử 格竹子 (biến cách cây tre) cuả Vương Dương Minh 王阳明, dùng lư cuả nhân-gian để t́m ra lư cuả thiên nhiên.C̣n điều cuối cùng cần xét lại kỹ hơn.
Thiệu-tử nói: "Tiên-thiên-học là một tâm-pháp, nên tiên-thiên khởi từ tâm. Vạn-hoá, vạn-sự đều sinh nơi tâm." Lại nói: "
圖 雖 无 文，吾 終 日 言 而 未 嘗 離 乎 是，蓋 天 地 萬 物 之 理 盡 在 其 中 矣。 Đồ tuy vô văn, ngô chung nhật ngôn nhi vị thường ly hồ thị, cái Thiên Điạ Vạn Vật chi lư tận tại kỳ trung hỹ = Đồ tuy không có văn-tự, suốt ngày ta không bao giờ dời nó, bởi chưng lư cuả vạn-vật đều ở trong đó" (Hoàng-cực Kinh Thế, Quan Vật Ngoại-thiên). Nói khác đi, vạn-vật đều sinh nơi tâm, có tâm tự khắc có vạn-sự, vạn-vật; vạn-vật trong trời đất đều sáng-tạo từ tâm. Có thể nói đó là một vô-tự thiên-thư.Trong thiên cuối cùng sách Hoàng-cực Kinh Thế Thư Số, Thiệu-tử đề-xuất mệnh-đề 'Đạo là Thái-cực'. Ông nói: "
天 由 道 而 生，地 由 道 而 成，物 由 道 而 形，人 由 道 而 行，天 地 人 物 則 異 矣，其 于 道 一 也。 Thiên do Đao nhi sinh, điạ do Đạo nhi thành, vật do Đạo nhi h́nh, nhân do Đạo nhi hành, thiên điạ nhân vật tắc dị hĩ, kỳ vu Đạo nhất dă = Trời do đạo sinh, đất nhờ đạo mà thành, vật do đạo mà hoá h́nh, người dựa vào đạo mà thi-hành. Thiên điạ nhân vật hẳn khác nhau, c̣n đạo luôn luôn duy nhất". Lại nói: "語 其 本，則 天 分 而 為 地，地 分 而 為 萬 物，而 道 不 可 分 也。 其 終，則 萬 物 歸 地，地 歸 天，天 歸 道。Ngữ kỳ bản, tắc thiên phân nhi vi điạ, điạ phân nhi vi vạn-vật, nhi Đạo bất khản phân dă. Kỳ chung, tắc vạn-vật quy điạ, điạ quy thiên, thiên quy Đạo = Về mặt gốc, ắt trời phân ra thành đất, đất phân ra thành muôn vật, nhưng đạo bất khả phân: rút cuộc, ắt vạn-vật quy điạ, điạ quy thiên, thiên quy Đạo" (Hoàng-cực Kinh Thế, Quan Vật Nội-thiên).Thiệu-tử lại đề-xuất mệnh-đề 'Tâm là Thái-cực'. Ông nói: "
物 莫 大 于 天 地，天 地 生 于 太 極。太 極 即 是 吾 心，太 極 所 生 之 萬 化 萬 事，即 吾 心 之 萬 化 萬 事 也。Vật mạc đại vu thiên-điạ, thiên-điạ sinh vu Thái-cực. Thái-cực tức thị ngô tâm, Thái-cực sở sinh chi vạn-hoá vạn-sự, ức thị ngô tâm chi vạn-hoá vạn-sự dă = Vật không ǵ lớn bằng trời đất. Trời đất sinh từ Thái-cực. Thái-cực tức thị tâm ta. Thái-cực sinh ra vạn-hoá, vạn-vật, vạn-sự, đó chính là vạn-hoá, vạn-sự, vạn-vật cuả tâm ta" (Tống Nguyên Học Án, Ngư Tiều Vấn Đối 魚 樵 問 對). Lại nói: "Thái-cực là MỘT, bất-động, sinh ra NHỊ, NHỊ là thần. Thấn sinh số, số sinh tượng, tượng sinh vật-dụng. Thái-cực bất-động là tính. Phát ra thần. Thần là số, số là tượng, tượng là vật-dụng, vật-dụng là biến, lại quay về thần" (Hoàng-cực Kinh Thế, Quan Vật Ngoại-thiên).Tư-tưởng này thể-hiện trong bài thơ 'Vũ Trụ Ngâm 宇 宙 吟' trrong 'Kích-nhưỡng-tập 擊 壤 集':
宇 宙 在 乎 手
Vũ-trụ tại hốthủ,
Vũ-trụ nơi tay kết,萬
化 生 乎 身 Vạn hoá sinh hố thân.
Vạn-hoá sinh nơi thân.綿 綿 而 若 存 Miên miên nhi nhược tồn,
Dằng dặc hoài không hết,用 之 豈 有 勤 Dụng chi khởi hữu cần.
Dùng luôn khá chuyên cần.Sức mạnh cuá nguyên-tử quy tụ nơi hạt nhân. Hùng lưc cuả Dịch-lư nằm trọn trong Đạo-tâm. Thế mới biết:
Thiện-căn ở tại ḷng ta,
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài.
Chủ đề:
Đường Vào Kinh Dịch:
Nguyễn Hữu Quang
Trang XUÂN 2012- Văn Học Nghệ Thuật Và Quê Hương