TÂM
B̀NH THẾ GIỚI B̀NH
Trí Bửu Nguyễn Thừa
hiện căn là ở ḷng
ta
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”. (Nguyễn Du)
Hoặc miêu tả một cách cụ thể và sinh động chữ Tâm:
“Tam điểm như tinh tượng. Hoành câu tự nguyệt tà.
Phi mao ṭng thủ đắc. Tố Phật dă do tha.”
(Vũ Tiềm)
(Ba điểm như sao sáng,
Móc ngang vầng trăng tà.
Sa đoạ hay thành Phật,
Cũng Tâm ấy mà ra.)
Cái vành trăng khuyết mà Nguyễn Du nói là một cái âu thật to nhưng không
thể đủ để đựng ba ngôi sao bé nhỏ, tuyệt vời. Chỉ có một hạt nước mắt
(chính tâm) rơi thẳng vào cái âu đó. C̣n hai giọt nước mắt kia (tà tâm và
muội tâm) th́ văng ra ngoài, bởi v́ chúng là những hạt nước mắt vương văi
khắp nơi. Nước mắt là câu chuyện của muôn đời. Ta có thể khóc ngay khi ta
đang mỉm cười, vui cũng khóc mà buồn cũng khóc.
Chữ Tâm quả thật khó định vị. Không thể xác định được đó là nước mắt đang
rơi hay ngọn lửa đang cháy. Đa số cho rằng Tâm là biết thông cảm với tất
cả mọi người dù có thể là sai (?)
Thật ra, bản chất của Tâm là thanh tịnh, tự nhiên. “Tâm Năng” của chúng ta
có thể toả sáng giống như ánh sáng mặt trời (Phật tánh), mỗi người đều có
Phật tánh (Tâm làm chủ không bị ngoại cảnh tác động, không phân biệt, tâm
luôn sáng suốt…) nhưng v́ do vô minh che lấp, do ham muốn, do phiền năo
nên chúng ta măi trôi lăn trong ṿng sinh tử luân hồi.
Tâm vận động chạy nhảy, rất khó đứng yên. Để nhiếp Tâm, thu phục Tâm là
một việc làm rất khó, đ̣i hỏi một quá tŕnh rèn luyện, tu tập nhưng không
có nghĩa là chúng ta sẽ không bao giờ làm được. Nếu quyết tâm (luôn kiên
định) th́ không có ǵ ngăn cản được chúng ta. “Tâm tức Phật ḷng thành có
Phật, Phật tức Tâm Phật ở trong ḷng”.
Sự thật th́, Tâm là căn bản của vạn năng và cũng là nguồn gốc của vạn ác,
có thể đưa chúng ta đến con đường chánh cũng có thể dẫn con người đi theo
con đường tà. Thánh nhân hay ma quỷ đều do Tâm mà ra “Nhứt thiết do tâm
tạo”.
“Tâm sanh các pháp thảy đều sanh
Tâm diệt các pháp thảy đều diệt
Muôn ngàn nghiệp chướng thảy do Tâm
Rồi cũng do Tâm mà diệt nghiệp”.
Từ xưa khi Phật c̣n tại thế th́ Phật đă từng nói:thế giới mà chúng ta đang
sống có 5 thứ ác trược, đó là:
(1) Kiếp trược (kiếp bệnh, dịch, đói kém, đao binh),
(2) Kiến trược (chê bai không tin chánh pháp),
(3) Phiền năo trược (không được an vui, luôn lo lắng, phiền năo),
(4) Chúng sanh trược (con người không có đức hạnh).
(5) Mạng trược (thọ mạng ngắn ngủi),
Trong nhịp sống hối hả ở thời đại kinh tế thị trường hiện nay, việc giữ
Tâm luôn tĩnh lặng, sáng suốt, an lạc là một việc làm rất khó. Bởi v́, ta
đang sống, đang tương tác với xă hội, mà xă hội th́ luôn luôn vận động và
lôi cuốn con người vào guồng máy vật chất. Mọi chuyện dù lớn hay nhỏ đều
có tác động ít nhiều đến mỗi người. Có đôi lúc ta cảm thấy mệt mỏi và khi
hoàn cảnh đưa đẩy ta bàng hoàng nhận ra, h́nh như ḿnh đă không c̣n là
ḿnh và mọi chuyện đang không nằm trong tầm kiểm soát của ḿnh. Những lúc
ấy nếu không vững Tâm th́ thật là tai hại. Ta sẽ có những sai lầm, mà thời
gian th́ không bao giờ trở lại để sửa những sai lầm ấy. Vậy cần phải làm
ǵ để giữ cho Tâm ḿnh trở về với Phật tánh?
Con đường chấm dứt khồ đau không xa. Đó chính là t́m về với Phật tánh.
Đó là con đường tu “giới, định, tuệ”. Con đường tu tập theo chánh pháp,
chọn pháp môn phù hợp và :
“ Dứt ác làm lành giữ tâm hồn cho trong sạch đó chính là Phật Pháp”.
Trước những khó khăn, thử thách của cuộc đời, mỗi người hăy luôn giữ cho
Tâm ḿnh an lạc, thanh tịnh, dứt trừ phiền năo. Và hăy luôn bao dung, độ
lượng sẵn sàng tha thứ, sẻ chia cho người khác để chúng ta luôn cảm thấy
được chia sẻ, thanh thản và an lạc.
“C̣n gặp nhau th́ hăy cứ vui
Chuyện đời như nước chảy hoa trôi
Lợi danh như bóng mây ch́m nổi
Chỉ có t́nh thương để lại đời”.
Nhân loại cho rằng con người được h́nh thành do tinh cha huyết mẹ, khác
biệt về h́nh tướng, đời sống, tánh t́nh của con người, th́ không ai dám
quả quyết là nguyên nhân nguồn gốc từ đâu mà có? Thế giới văn minh, khoa
học tiến bộ, cũng không giải thích được tại sao có sự khác biệt này, nên
con người chấp nhận như một định mệnh đă được an bài, sắp đặt sẵn bởi đấng
tối cao vô h́nh. Thật ra đấng tối cao này chính là “ Ta “ , v́ “ ta ” hôm
nay là nhân vun trồng từ tiền kiếp. “ Ta “ tương lai tức nhân vun trồng
của đời nay. Trong kinh Pháp Cú Phật dạy rằng: “Dục tri tiền thế nhân, kim
sinh thọ giả thị. Dục tri lai sinh quả, kim sinh tác giả thị.” Muốn biết “
Ta “ trong tiền kiếp đă gieo nhân ǵ, th́ hăy nh́n cái quả hiện tại, và
muốn biết “ Ta “ đời sau như thế nào cũng nh́n vào cái ḿnh đang vun trồng
ngày hôm nay. Lời nói hơn hai ngàn năm trăm năm nhưng vẫn có giá trị,
không bị mai một bởi thời gian, không gian. Suy gẫm điều này chúng ta
không c̣n ǵ để thắc mắc về sự không công bằng của đời sống ḿnh và nhân
loại. “Thiện hữu thiện báo, ác hữu ác báo. Nhược hoàn bất báo, thời thần
vị đáo” Cội nguồn sinh tử hay nguồn gốc của vạn pháp do bởi tâm niệm của
chúng sinh mà kết cấu, bởi thế kẻ làm người ắt phải biết ḿnh đă vun
trồng hạnh nhân thừa trong tiền kiếp.
Nhưng cuộc sống hằng ngày không phải luôn luôn như thế. Luôn luôn có điều
làm chúng ta lo lắng, căng thẳng và những điều đó không để chúng ta cảm
thấy an b́nh tĩnh lặng. Tuy thế, chúng ta có thể hưởng thụ ḥa b́nh, bất
chấp t́nh trạng của những hoàn cảnh bên ngoài. Tâm tự ḥa b́nh là một thể
trạng nội tại, nó độc lập với những hoàn cảnh ngoại tại. Tại sao phải chờ
đợi đến khi nào có những hoàn cảnh thuận lợi? Tại sao lại để những hoàn
cảnh bên ngoài quyết định cho t́nh trạng tâm thức của chúng ta?
Khi phải suy nghĩ, chúng ta hăy chọn những tư tưởng tích cực, vui
vẻ, thăng hoa tâm hồn. Hăy suy nghĩ và tưởng tượng những ǵ chúng
ta thật sự chân thành mong muốn và chúng sẽ đến để qua đi. Luôn luôn
nhớ rằng đời sống được định h́nh tùy theo tư tưởng. Khi tâm tư b́nh
lặng là có hạnh phúc nội tại và ngoại tại. Nó là một vốn quư để có thể
làm tĩnh lặng tâm hồn.
Như thế, việc đạt đến sự thanh thản của tâm hồn, “Tâm b́nh”, niềm tự do
thật sự khỏi sự cưỡng bức của suy tư, là rộng mở tâm hồn với tất cả mọi
người, nó cung cấp một sự rèn luyện thích đáng được bảo đảm. Nếu chỉ nói
thôi chúng ta sẽ không thể mang đến sự ḥa b́nh của tâm hồn, mà cần phải
hành động. Khi bị những đám mây che, mặt trời vẫn ở đấy phía sau những đám
mây. Bản chất của chúng ta, chân tính, phật tính cũng luôn luôn ở đây.
Chúng ta chỉ cần vén những tấm màn vô minh cũng như những vật che đậy nhằm
trăi nghiệm bản chất của ḥa b́nh và tĩnh lặng mỗi người chúng ta sẽ có
được: “Tâm b́nh thế giới b́nh”.
Trí Bửu
NGUYỄN THỪA