Đặc San Xuân

K

hi còn bé những ngày cuối năm, tôi hay thích nhìn nồi bánh tét hay bánh chưng của nhà hàng xóm sôi rùng rục, lửa cháy bập bùng, mùi thơm bay quyện trong không gian như gọi mời Xuân đến mà lòng náo nức. Tôi nhớ lúc ấy gia đình tôi chưa bao giờ gói và nấu bánh tét. Ba tôi là lính, ngoài những giờ làm việc trong đồn về nhà chiều đến Ba tôi còn đi tiêm thuốc dạo. Ba Má không có thời gian để bày ra gói và nấu bánh. Bánh tét bánh chưng toàn là đặt hoặc mua ở chợ.

Sau năm 1975 đời sống khó khăn, gói bánh tét dịp tết dường như là không tưởng đối với đại đa số dân nghèo ở quê tôi. Tôi còn nhớ có những năm, trước tết Má tôi mua vài ký nếp để dành nấu xôi cho cả nhà ăn tạm thay cho bánh tét. Tôi còn nghe có nhà gói bánh tét bằng hạt bo bo…. không biết mùi vị của bánh tét bo bo nó như thế nào…

Khi thời kỳ khó khăn tạm qua đi, vì con đông mua bánh tét quá tốn kém, để tiết kiệm Ba tôi bắt đầu bày ra tự gói lấy. Ba tôi nói mình gói lấy có lợi chút đỉnh còn chia sẽ cho con cháu. Quả thật từ ngày Ba tôi tự gói bánh lấy, mấy đứa con đở đầu của Ba tôi ngày cuối năm mỗi đứa được hớn hở vác một cây bánh tét về nhà.

Tôi lúc ấy cũng đã khôn lớn có thể phụ giúp Ba Má trong việc gói và nấu bánh. Đối với các em tôi, đây quả là một ngày vui của chúng. Trong khi những người lớn bận rộn chuẩn bị các thứ để gói bánh thì lũ nhóc lấn quấn quanh nồi nhân đậu xanh xào thơm phức, thỉnh thoảng lại nhóm một nhóm đậu bỏ vào miệng. Chán rồi chúng cầm những tàu lá chuối đã róc hết lá chỉ còn lại một mảnh nhỏ trên ngọn chạy rượt đuổi nhau quanh sân la hò inh ỏi. Chơi đùa thế nào đi nữa chúng vẫn ngó chừng thúng nếp, để khi sắp cạn chạy ùa vào ngồi kề bên Ba đòi gói cho mỗi đứa một cái bánh tét con con có làm dấu cho từng đứa. Để rồi trong đêm đó cái bánh tét con con cứ chập chờn trong giấc ngủ…

Ba tôi vì không quen gói bánh nên bánh của Ba không được đều đặn. Cái thì to cái thì nhỏ nhỏ, cái dài cái ngắn tùy theo lá, nhưng cái bánh nào cũng thật là thơm ngon. Tôi không được gói bánh, chỉ phụ cột bánh nhưng cứ ngồi xem Ba gói nên học được cách gói. Sau này khi qua Mỹ thỉnh thoảng tôi và vài chị bạn rủ nhau gói bánh trong dịp tết cho vui và nhớ hương tết quê nhà. Bánh tôi gói đều đặn, chặc tay nên ai cũng thích. Ai cũng hỏi ai dạy tôi gói bánh mà đẹp thế. Tôi lại nhớ đến Ba tôi và thầm thỉ với Ba nhà mình có phúc rồi đó Ba...

Những năm sau đó, anh em chúng tôi khôn lớn và có gia đình riêng. Nhà vắng người Ba Má tôi lại đặt mua bánh chứ không còn gói bánh ngày tết nữa. Năm đầu tiên tôi về thăm và ăn tết với gia đình sau ba năm qua Mỹ. Tôi đã đề nghị bày ra gói bánh tét cho vui, Ba tôi là người hưởng ứng mạnh mẽ nhất. Phần tôi, tôi cứ ngỡ tôi sẽ tìm lại được những hình ảnh êm đềm của ngày xưa đã qua, nhưng không như tôi tưởng. Khi bày ra gói bánh mấy đứa em trai ngày xưa hay lấn quấn quanh nồi nhân đậu xanh và la hò inh ỏi biến mất hết, đứa nào cũng bận việc riêng. Quay qua quay lại chỉ còn Ba tôi, tôi và người em trai cũng đi học xa nhà, mới về quê ăn tết. Mới gói được vài cây bánh Ba tôi thấy mệt trong người nên phải đi nằm không thể ngồi gói tiếp được nữa. Rốt cuộc chỉ còn hai kẻ xa nhà ngồi gói bánh, tôi gói em trai tôi cột. Tôi cũng không quên gói mấy cái bánh con con cho lũ cháu dù chúng chẳng có đòi.

Bên ánh lữa bập bùng của nồi bánh đêm ấy, mấy cu cậu không góp tay gói bánh bây giờ có phận sự canh lữa cho nồi bánh trong đêm. Thỉnh thoảng dù mệt Ba tôi cũng chổi dậy nhắc các em thay nước, và chụm lữa nồi bánh cho đều. Trong ánh sáng bập bùng ấy có ánh mắt vui mừng hạnh phúc của Ba tôi vì sự đoàn tụ đầy đủ của gia đình.

Tôi đã cảm thấy lo và linh cảm thấy điều gì đó không ổn cho sức khỏe Ba tôi qua lần gói bánh ấy. Chỉ 5 tháng sau ngày tôi trở qua Mỹ Ba tôi phát bệnh, và chỉ tám tháng sau ngày gói bánh ấy tôi mất Ba vĩnh viễn. Năm nay tôi lại về ăn tết với gia đình nơi quê nhà. Tôi đã có gợi ý muốn gói bánh nhưng không được ai hưởng ứng cả, vì các anh em của tôi hầu hết đều bận buôn bán. Hơn nữa ai cũng lo rằng bày ra chi để chỉ còn một mình Việt Kiều ngồi gói rồi nhớ Ba khóc thì tội lắm. Tôi biết chắc rằng trong sân sau nhà tôi sẽ không có ánh lữa bập bùng của nồi bánh trong đêm, nhưng ánh mắt hạnh phúc sum vầy của Ba vẫn còn đó trong tôi.

Và tôi sẽ lại ngồi nhìn nồi bánh tét của nhà hàng xóm sôi rùng rục như ngày xưa tôi vẫn thích nhìn . Bao nhiêu năm qua rồi hình ảnh củ còn đấy nhưng không biết lòng tôi có còn nao nức như xưa…

Lan Đinh

Spokane, WA

Cuối năm 2010