Đặc San Xuân

     Tặng kỉ niệm này cho những yêu thương ấm áp

Tết! Cái từ không xa lạ với bất cứ một ai là công dân Việt Nam trên trái đất này. Đây là thời khắc cho mọi yêu thương chảy về cội, cho những khoảnh khắc không lời để nhìn nhận bao điều đã làm được và chưa. Bao ước mơ và những khát vọng…Nhiều hơn nữa là những kỉ niệm ngọt ngào tuôn chảy trong miền kí ức về nồi bánh tét của ba.



          Tôi không khéo trong việc bếp núc, nếu không nói là quá tệ. Những ngày sống ở xứ người món ăn đi theo tôi trên những tháng năm dài với điệp khúc cũ rích là “ cơm hộp, đồ hộp..” tất cả gọn nhẹ, nhanh chóng, không mất thời gian. Nhưng không phải thế mà tôi trở thành một cô bé “đoản” về chuyện này. Tôi vẫn nhớ như in cách mà mẹ và ba tôi chuẩn bị những nguyên vật liệu cho món bánh tét, nét đặc trưng của đa số miền quê nào trên đất Việt đều có trong ngày giáp tết.

Mẹ dậy từ rất sớm, đem nếp ra ngâm. Đây là công đoạn quan trọng nhất quyết định ít nhiều đến sự thành bại của bánh. Nếp ngâm mềm, vo thật sạch, vớt để ráo trộn vào một ít muối cho mằn mặn.Nguyên liệu chuẩn bị trước tiên là lá chuối, mà tôi chỉ thấy gói bánh tét trong lá chuối hột ngon hơn tất cả các loại lá chuối khác hoặc lá dong mà một số nơi khác thường dùng. Dây sóng lá, gia vị ướp thịt, hành. Người ta có thể dùng nhiều loại thịt khác nhau như ba chỉ ( đó là thịt ba rọi mà quê tôi gọi là ba chỉ), thịt nọong, hay mỡ. Theo ba tôi, nấu nhiều thịt mỡ trong bánh thì sẽ ngon hơn. Nhân làm bằng đậu xanh hay đậu phộng ( đậu phụng), hay đậu đen… để kèm chung với thịt, phải được ngâm cho mềm.

Lá chuối phải lau sạch từng miếng lá to cho đến nhỏ, tận dụng mọi thứ một cách triệt để. Khi mọi thứ đã chuẩn bị xong, thì thường mẹ bày ra cái nia to để gói cho rộng. Công việc gói bánh bắt đầu, mẹ lựa hai miếng lá to, dài vừa phải ( nếu dài quá thì ngắt bớt), rồi sau đó lấp thêm từ hai đến ba lớp lá từ lớn đến bé dần. Thường một cây bánh tét gói khoảng hai chén nếp ( chén ăn cơm bình thường), mẹ rãi một chén làm nền trước, sau đó bỏ nhân và thịt vào. Bước kế tiếp là đổ thêm một lớp nếp lên trên mặt để bao bọc gọn cả phần nhân rồi bắt đầu cuộn trong đòn bánh lại. Lấy một đầu cuối đòn bánh làm điểm tựa, đầu còn lại gấp cho vuông vức rồi cột dây sóng lá lại, kế tiếp cột ở chính giữa để giữ cho đòn bánh không lỏng. Tiếp tục làm đoạn còn lại rồi cột dây cho hết đòn bánh.

Công đoạn cột là quan trọng không kém, nếu chúng ta cột không đều tay, lúc siết mạnh hoặc nhẹ thì thành quả lao động của chúng ta không đẹp, Có thể đầu to mà đít thì teo lại hoặc ngược lại cũng nên. Chúng ta phân chia đoạn bánh ra làm nhiều đoạn theo sở thích của mình, rồi lần lượt cột dây sóng là cho đến khi sản phẩm hoàn thành.

Gói bánh xong, chuẩn bị một cái thùng hay một xoong to, đặt hết tất cả bánh vào thùng một cách gọn gàng, không để lỏng chân. Sắp theo từng lớp, đổ nước cho ngập bánh và bắt đầu đun to lửa. Lửa phải đều, to, cháy liên tục. Canh nếu nước vơi dần thì phải châm nước cho đầy. Thường thì mỗi lần như vậy, ba hay chọn những cây gỗ to, chắc để nấu cho bánh thật ngon. Từ khoảng bốn đến năm tiếng đồng hồ rồi phải trở bánh. Nấu tiếp đến sáng là bánh chín, vớt ra ngoài để nguội và tháo dây ra chưng lên bàn tổ tiên.

Bánh được cắt bởi dây gói hoặc dao, khi mở những lớp lá ra thì bánh có một màu xanh của lá thơm phức, nếp dẻo gắn chặt với nhân, ăn kèm với dưa chua thật là tuyệt vời.

Nói ra thì trông thấy dễ nhưng khi bắt tay vào thì mới thấy khó vô cùng để có một đòn bánh ngon.

Mà thật kỳ lạ, dường như tết mà không có bánh tét thì không phải là tết. Nhưng giờ đây, xã hội phát triển thì tỷ lệ nghịch của những nồi bánh vơi cạn dần. Bây giờ, nhà tôi không còn âm thanh rộn rã và cái tất bật chuẩn bị mọi thứ khi gói bánh nữa. Trong tôi còn lại chỉ là những kí ức của những ngày xưa cũ, mà là những kỉ niệm đẹp thì bao giờ có thể xóa nhòa.

Năm lại đến, lại một năm lặng thầm nghĩ về ba, về những khoảng lặng trống vắng trong gia đình. Bóng dáng ba không còn nữa quanh quẩn hương khói của đêm giao thừa, của dặn dò cho những ngày đầu năm. Mùng một tết phải thận trọng, không mở tủ, không quét nhà, mọi thứ không được ồn ào…

Năm lại đến, khoảng trống trong lòng rộng lớn thêm…

Lê Mỹ Châu

14/12/2009

18h30

Viết cho Ninh-Hoa.com