Thời
tiết mùa hè ở Melbourne năm nay thật kỳ lạ. Chỉ c̣n một tháng nữa là sang
Thu nhưng chưa có được những ngày nóng thật sự cháy da như những năm qua.
Trời mát dịu với nhiệt độ trong khoảng 20oC – 23oC,
một nhiệt độ lư tưởng cho những ngày Thu chưa sang. Tuy nhiên, bầu trời
thường xuất hiện từng cơn gió mạnh không phải để thổi rụng những chiếc lá
vàng (v́ chưa có), mà lại “bứt” đi những chiếc lá xanh c̣n quấn quít trên
cành. Một dấu hiệu ǵ đây? Có phải chăng thời tiết ở Nam Bán Cầu năm nay
muốn ḥa điệu cùng thời tiết Bắc Bán Cầu đang chập chững bước vào Xuân,
nơi có quê hương tôi, chuẩn bị đón thêm một cái Tết với nhiều hi vọng, mà,
giúp tôi mơ tưởng nhiều kỷ niệm với những cái Tết năm xưa nơi quê nhà sau
gần ba mươi năm trời viễn xứ trong lăng quên. Một sự lăng quên không “vô
t́nh” v́ hằng năm tôi vẫn thường nhớ đến những cái Tết thời c̣n trai trẻ
với những bài hát cứ vấn vương trong đầu như: ”Mừng
Xuân nâng chén ta chúc nơi nơi……” hay “Mùa
Xuân sang có hoa Anh Đào….” trong những dịp tổ chức văn nghệ
cuối năm ở trường.
Đặc
biệt năm nay, để kỷ niệm cái Tết thứ 30 nơi đất khách, tôi xin mạn phép
ghi lại một vài dấu ấn c̣n nhớ được khi rời Việt Nam và đón nhận những cái
Tết đầu tiên nơi xứ ngựi.
Tôi
và vợ cùng với một đứa con c̣n nhỏ mới sinh được … 20 ngày rời Việt Nam
vào cuối tháng 5 năm 1979 và đến Hồng Kông vào đầu tháng 6, cho nên tôi có
nhiều chuyện lo toan hơn những người khác. Do vậy, vừa đến bến bờ tự do,
tôi phải bôn ba, bương chải kiếm việc làm và sẵn sàng làm bất cứ việc ǵ
để bảo bọc cho cái gia đ́nh bé nhỏ của ḿnh. Ngày tháng cứ thế trôi qua mà
tôi không c̣n khái niệm thời gian là ǵ, chỉ biết ráng đi làm kiếm tiền
hầu tích lũy được một ít vốn để chuẩn bị cho cuộc sống mới nơi một nước
thứ ba.
Một
hôm, chúng tôi, những công nhân làm trong một xưởng lắp ráp radio-cassette
cho xe hơi được thông báo là trong hai tuần nữa sẽ được nghỉ một ngày ăn
Tết nhân dịp đầu năm Âm lịch. Lúc đó tôi mới sực tỉnh là cái Tết đă cận kề.
Trở về trại, tôi nhắc Bà Xă coi chuẩn bị mua ít đồ cúng ông bà và đón Giao
Thừa mặc dù trong trại tỵ nạn thiếu thốn mọi bề và tôi cũng không thiết
tha ǵ mấy. Rồi th́ ngày Tết không đợi cũng phải đến trong bâng khuâng và
ṭ ṃ. Không biết cái Tết của Hồng Kông có giống như cái Tết của ḿnh hay
không?
Hy vọng là với một quốc gia mà đa số là người Hoa, Phật Giáo là Tôn giáo
chính th́ cái công việc đón Tết của họ chắc không đến nổi nào, ḿnh có thể
vui ké. Tuy nhiên tôi hoàn toàn thất vọng cho cái ảo tưởng của ḿnh. Nằm
trong mùng đón Tết với cái giá rét cắt da của khí hậu khắc nghiệt Hồng
Kông trong một đêm Giao Thừa hoàn toàn im ắng và buồn thỉu, buồn thiu.
Không một tiếng nhạc mừng Xuân, không một tiếng pháo đón Xuân (v́ nơi này
đă bị cấm đốt pháo từ nhiều năm trước), chỉ có hai vợ chồng lục đục cúng
ông bà trong cái không khí tẻ nhạt của đêm Giao Thừa và trong một diện
tích chưa tới 4m2 nhưng hỗn độn và bề bộn của trại tỵ nạn dành
cho mỗi đơn vị gia đ́nh. Sáng Mồng Một, được nghỉ một ngày, chúng tôi lân
la chúc Tết những gia đ́nh mới quen, ai nấy đều nở những nụ cười gượng gạo
trên môi. V́ sao? chắc quư vị cũng hiểu.
Cái
làm cho tôi nhớ nhiều nhất là thời tiết lúc đó. Nếu tôi nhớ không lầm th́
chỉ có 10oC (đêm Giao Thừa). Với một người mới đến từ một quốc
gia mà nhiệt độ trung b́nh là 30oC th́ với cái lạnh như thế th́
thật là ghê gớm (chứ như bây giờ th́ ăn thua ǵ), v́ thế trong ḷng tôi
càng thêm tê tái và nhớ nhà kinh khủng.
C̣n
một điều nữa cùng cần nói ra, mà tôi nghĩ đă có nhiều người biết, là ở
Hồng Kông hầu như không c̣n t́m thấy t́nh người, nhất là giới trẻ, họ luôn
tự nhận ḿnh là người Anh, không phải người Hoa, v́ trong khai sanh luôn
mang tên tiếng Anh với quốc tịch Anh và họ hănh diện điều đó, thậm chí họ
c̣n bôi bác người Hoa nữa. Sở dĩ tôi biết được là v́ tôi có tiếp xúc với
nhiều người trẻ (lúc đó tôi cũng c̣n trẻ mà) và họ khẳng định với tôi như
thế. Do ảnh hưởng lối sống của mẫu quốc cho nên cách cư xử luôn luôn lạnh
lùng, vô t́nh, nặng tính chất bề ngoài, dóc tổ, không thành thật, và …kỳ
thị cả những người tóc đen, da vàng, mủi tẹt…như tôi. V́ vậy tôi không
hứng thú khi phải tạm ở đây. chỉ mong được đi định cư ở một nước thứ ba
càng sớm càng tốt. Không phải tôi là một người bạc nghĩa, vô ơn đối với
những người đă cưu mang ḿnh. Không, không phải thế! Tôi rất mang ơn chính
phủ Hồng Kông đă không quản ngại khó khăn mà chấp nhận chúng tôi trong
những bước đầu làm lại cuộc đời. Tôi luôn ghi nhận ơn sâu này, nhưng bảo
tôi phải nhận Hồng Kông là quê hương thứ hai th́ nhất định không, v́ nơi
đó tôi t́m thấy t́nh người…nhạt hơn nước ốc.
Cuối
cùng th́ cái ǵ phải đến, đă đến sau 12 tháng trời lây lất trong trại tỵ
nạn. Chiếc phi cơ Boeing 747, QF28 của hăng Hàng Không Úc Đại Lợi Qantas
đă mang chúng tôi tới một quốc gia rất c̣n xa lạ, chỉ nghe nói mà thôi chứ
không biết nó nằm ở đâu trên bản đồ. Từ trên cao nh́n xuống lúc phi cơ gần
đáp, nói thật, tôi th́ thất vọng không ít. Xứ sở văn minh ǵ mà không thấy
nhà lầu cao tầng, không thấy nhà máy “xịt khói” mịt mù, mà chỉ toàn là nhà
trệt lụp sụp, thấp lè tè, c̣n nữa, trước đó, máy bay bay ngang một vùng sa
mạc vàng cạch, mênh mông mất hơn 5 tiếng đồng hồ. Tôi nghĩ, thôi chết rồi,
không lẽ chạy trốn kinh tế mới ở Việt Nam, bây giờ lại chui vô vùng kinh
tế mới khác, lớn hơn mà lại lạ hoắc, lạ huơ. Biết làm sao bây giờ, “thôi đành nhắm mắt đưa thân, để xem con tạo, nó dzần ḿnh ra răng”.
Những
điều tôi lo sợ lúc c̣n trên máy bay hoàn toàn vô căn cứ, trật lất, sai be,
sai bét. Chúng tôi được đón tiếp như những vị “anh hùng” vừa trở về từ
trận mạc tưởng tượng. Họ đă đón tiếp chúng tôi thật chân t́nh, thật an ủi,
lo lắng và đầy ắp t́nh nhân loại. Chỗ ở, chỗ ăn (ngày ba bữa), quần áo,
dày dép được chuẩn bị thật chu đáo… nói chung là mọi nhu cầu cần thiết cho
một cuộc sống mới bắt đầu đều được chăm sóc từ A đến Z, chúng tôi chỉ việc
ăn, ngủ, chơi (không có bời), xem tivi, coi phim…và học Anh Văn để chờ
ngày hội nhập vào xă hội mới. Ngay cả những việc cá nhân như drap giường,
áo gối, khăn tắm.., mỗi ngày họ đều cho người tới thay và đem đi giặt. Có
phải thiên đường không, quư vị? Thiên đường ở trần gian chứ c̣n ǵ nữa.
Người
ta thường nói “nhàn cư vi bất thiện”, ở đây chúng tôi không làm điều ǵ ác,
điều ǵ xấu, nhưng, sướng quá sanh tật. Tự ḿnh đánh giá cao ḿnh rồi lựa
“job”, mặc dù thỉnh thoảng có xe của các hăng xưởng, công ty tới trại tạm
cư của chúng tôi nhận người đi làm sau khi tốt nghiệp một khóa Anh Văn căn
bản. Chê ỏng, chê eo để kéo dài thời gian sung sướng, trong số đó có tôi.
Nói vậy chứ tôi và một số người khác được ưu tiên v́ có con nhỏ, tôi xin
nói rơ là xứ Úc này rất quư con nít v́ dân Úc không chịu đẻ, cho nên tôi
cũng được dựa hơi mà không phải gấp gáp đi kiếm việc làm, mặc dù không ai
thúc ép, trừ phi ĺ quá như thằng bạn của tôi (hắn đă ở trong trại tới 16
tháng v́ có 3 đứa con).
Những
ngày tháng thong dong tự tại trong trại tạm cư, ngoài giờ học, chỉ việc đá
banh, tắm biển, bắt bào ngư (ở Úc bào ngư nhiều vô kể, lúc đó người Úc
chưa biết đây là loại hải sản quư, hiếm nên chúng tôi tha hồ bắt, vừa ăn,
vừa phơi khô, đến nổi bào ngư lớn không kịp cho tụi tôi bắt, bây giờ th́
khỏi đi, lớ quớ là bị phạt tới sạt nghiệp luôn), đi shopping (chuyên môn
sử dụng xe lửa…cọp, nếu bị phạt, cứ việc đưa địa chỉ nơi ḿnh cư ngụ là
được tha liền), và nếu có đi lạc, khỏi lo, “nắm đầu” một ông Police nào đó
mà ḿnh bắt gặp trên đường sẽ được anh “bạn dân” chở về ngay tuưt suỵt,
hoặc trường hợp của tôi hơi đặc biệt là lúc đó anh “bạn dân” đang bận, anh
ta bèn kêu “taxi” chở tụi tôi về và trả tiền trước, khoái không. Cho nên
tôi đă chuẩn bị thật chu đáo cái Tết đầu tiên nơi quê hương thứ hai (lúc
này tôi đă “chịu” nhận Úc là quê hương thứ hai, chảnh không?) với toàn là
bào ngư. Món nào cũng thành phần nguyên liệu chính là bào ngư: món mặn,
món xào, món hầm, món soup, có cả bào ngư nhúng dấm,… đặc biệt là món bào
ngư nướng ướp với dầu hào trộn tỏi bầm, đầu Xuân lai rai với vài chai bia
750ml, thật là sướng bá cháy…Tôi đang “nổ” như bom 500 cân Anh, mong quư
vị thông cảm, v́, tôi không có món quà đầu Xuân nào tặng quư vị nên tôi
đành tặng một món ăn quư hiếm mà chỉ nước Úc mới có (những nơi khác cũng
có nhưng đắt kinh khủng ít người dám mơ tưởng) bằng phương thức…hàm thụ.
Do
vậy, tôi đă được hưởng một cái Tết đầu tiên an b́nh, ấm áp, hạnh phúc và
hưởng thụ nhất với vợ con và bạn bè đồng hương xung quanh. Một cái Tết khó
quên cho những ngày đầu lập nghiệp nơi xứ người, một xứ sở toàn là sa mạc
khô khan nhưng đầy ấp t́nh nhân ái và thật thà.
Tiện
đây tôi xin nói thêm một chút chuyện vui về những ngày đầu sắp sửa đi định
cư. V́ không biết ǵ nhiều về đất nước mà ḿnh sắp đến, tôi mon men đi hỏi
những người chung quanh cũng sắp sửa lên đường như ḿnh về đời sống, sinh
hoạt của nước Úc ra sao. Không biết th́ thôi, họ lại “nồ” tôi dân Úc không
ăn gạo, chỉ toàn là bánh ḿ, không có nước mắm, không có chén, đủa. Cuộc
đời tôi, từ nhỏ tới lớn, một hai ngày không có cơm, không có nước mắm là
không chịu được, nhưng biết làm sao, không lẽ mang mấy bao gạo theo th́
chịu đựng được bao lâu. Thôi th́, người ta sao ḿnh vậy, duy chỉ có một
điều làm tôi lo lắng là lúc đó con tôi đang bị bịnh nên tôi đành phải đem
theo 2 kg gạo v́ cần nấu cháo cho cháu và mua thêm mấy cái chén, mấy đôi
đũa. Thật tẻn ṭ v́ bị hố nặng, nhà quê ơi! là nhà quê. Đúng là bị quê một
cục thiệt bự. Sau vài ngày nghỉ “mệt”, có mệt đâu mà nghỉ, nhưng có lẽ
muốn cho chúng tôi tỉnh hồn ở một nơi xa lạ, nên Ban Điều Hành Trung Tâm
mới tập trung chúng tôi lại và tuyên bố là sẽ chở chúng tôi tới một nơi mà
họ không cho biết trước nhưng bảo đảm sẽ rất thích. Không sai chút nào,
nghĩ mà tội nghiệp cho Chính Phủ Úc, họ lo cho ḿnh c̣n hơn là lo cho con
cái họ. Nơi chúng tôi được đưa đến là một tiệm tạp hóa, nói nôm na là shop
tàu cho dễ hiểu và là tiệm duy nhất lúc đó thuộc khu phố Richmond (đây là
nơi những người Việt tỵ nạn đầu tiên làm ăn, sinh sống) do người Việt làm
chủ, bà chủ tiệm đón tiếp chúng tôi thật niềm nở và hỏi han lia chia. Thôi
th́ khỏi cần giải thích, quư vị cũng hiểu là chúng tôi vui mừng cở nào.
Cái ǵ cũng có, xá ǵ ba cái lẻ tẻ như gạo, muối, nước mắm, x́ dầu, chén
bát… ngay cả vật dụng nhà bếp, rồi tôm, mực, cá, các loại thịt heo, ḅ, gà
… cũng có luôn, chúng tôi tha hồ mua sắm những ǵ ḿnh cần, lúc ra về c̣n
được bà chủ tiệm tặng cho mỗi người một cây móc...lỗ tai, ai nấy cám ơn
rối rít v́ được găi đúng chỗ ngứa, nhưng lúc đó đâu biết rằng đây là đ́ều
tối kỵ ở Úc (roáy tai bằng vật kim khí nhọn).
Tới
đây có người sẽ thắc mắc, tiền đâu mà mua sắm khi vừa mới chân ướt, chân
ráo đến nơi này. Lại một điểm son nữa cần phải nhắc đến là Chính Phủ Úc
chu đáo đến mức đă ứng trước cho chúng tôi mỗi gia đ́nh là $150, tùy theo
gia đ́nh nào đông người th́ được nhiều hơn, người nào độc thân th́ được ít
hơn (lương một công nhân lúc đó là $150/tuần chưa trừ thuế và tiền chợ mỗi
tuần là khoảng $20 cho một gia đ́nh 4 người) mà không cần biết chúng tôi
có tiền hay không, rồi sẽ tính sau, khi chúng tôi bắt đầu nộp đơn xin trợ
cấp. Nhờ thế mà chúng tôi đă chuẩn bị được một cái Tết đầu tiên thật rôm
ră, mặc dù trong chúng tôi ai cũng đang lo lắng, bứt rứt cho những người
thân c̣n kẹt lại quê nhà. Đành vậy chứ biết làm sao lúc đó, vui trước đă,
mọi việc khác hạ hồi phân giải..
Cái
ǵ nhiều th́ không c̣n giá trị. Con người cũng vậy, người Á Châu di dân
tới Úc quá nhiều trong thời gian sau này nên gây ra không ít những phiền
toái, làm cho người Úc không c̣n “nể v́” người ḿnh như xưa. Âu đó cũng là
sự thay đổi của tạo hóa, biết làm sao được. Không dám đỗ thừa cho ai đành
phải “bán cái” cho tạo hóa vậy.
Ba
mươi năm trôi qua, một khoảng thời gian đủ dài và rất quan trọng cho một
đời người, và, tuổi già cứ xầm xập “nhào” tới, vậy mà tôi chưa một lần
được hưởng lại cái Tết nơi quê nhà. Không phải là không thực hiện được
nhưng v́ công việc cứ bân bịu vào thời đ́ểm không thích hợp, rồi cứ hẹn
lần, hẹn lữa, đành phải ngồi ghi lại kỷ niệm của những cái Tết đặc biệt
năm xưa, một là đánh dấu nửa đời người xa xứ, hai là đóng góp với đồng
hương vài câu chuyện vui nhân dịp đầu năm con Trâu.
Kính
chúc sức khỏe cùng tất cả quư đồng hương để chuẩn bị sang năm cày tiếp và
kính chúc
ninh-hoaDOTcom ngày
một lớn mạnh.

Vĩnh
Sơn


Trang XUÂN 2009- Văn Học Nghệ Thuật
Và Quê Hương