Đặc San Xuân

Trong lúc những học sinh trở về quê sửa soạn ăn Tết với gia đình thì cũng là lúc tôi chuẩn bi vô mùa buôn bán với Má tôi.

Đó là những năm 1964, tôi đang học đệ tứ Trường Trung Học Võ Tánh Nha Trang, lúc ấy đời sống kinh tế đã khó khăn cho các gia đình công chức đông con, má tôi quyết định phải buôn bán thêm để phụ thêm phần chi tiêu của gia đình.

Má tôi rất khéo tay, về nữ công gia chánh thì bà hết ‘xẩy” từ nấu ăn đến làm bánh mứt, do đó má tôi quyết định mướn sạp bán chợ tết ở khu Chợ Đầm Nha Trang, mứt thì tự tay làm lấy, mọi thứ phải chuẩn bị ít nhất trước đó hai tháng, Năm 1963 Anh Hai tôi thi xong Tú Tài thì chia tay người yêu Nữ Trung Học(sát bên nhà) để đi lính vô Quân Trường Thủ Đức nên tôi là con trai lớn của gia đình tôi phải phụ mẹ buôn bán lo cho các em .Lấy hàng đóng gói rồi đứng bán, tuy mệt nhưng rất vui vì giúp mẹ kiếm thêm tiền. Những lúc gặp các bạn cùng trường cùng lớp đi ngang qua gian hàng kêu tên, mới đầu tôi còn mắc cở nhưng sau cảm thấy hảnh diện vì đã giúp đỡ được cha mẹ mình.

Tất cả vật liệu để làm mứt từ gừng, khoai, bí, dừa, đường, thau chậu các cái đều phải mua sẵn. Các công đoạn làm mứt thì loại nào cũng gần giống nhau, ngâm rửa sạch cắt theo từng loại mứt khoai lang và mứt bí cắt cở bằng hai ngón tay mỏng khoảng 1/3 in. dừa thì đập vỏ cắt mỏng, khi sên dường xong đem phơi nắng, nhìn khay mứt dừa dưới nắng nhìn trắng tinh gợi cảm giác thèm thuồng, các anh em tôi thường ăn vụng mứt dừa., vừa dòn vừa ngọt và thơm bị má tôi la hoài . Tôi sợ nhất là làm mứt gừng củ hay mứt bí phải xăm. Cây xăm là một khúc cây gổ khoãng 1 gang tay ở đầu vuông nức và người ta gắn những hàng kim trên đó để đâm vô thân gừng hay thân bí cho các chất nồng trong đó theo lổ kim ra ngoài, đến khi cho vô nồi nước đường thì dường mới ngấm vô bên trong.. Lúc xăm phải đặt món đó trong thau nước, lúc đầu tập xăm tay tôi bị lủng rướm máu hoài vì xăm trật dần dần cũng quen. Sau này khi lên đệ tam thì cái món phụ làm mứt Tết thì má tôi đã có người thay thế tôi đó là cô nàng bé bỏng hát hay tôi đã làm quen được. Hộp đựng mứt thì đặt người ta làm hoặc mua rồi về nhà đóng hộp, rồi mua giấy bóng kiếng bao lại, rượu, trà, bánh hộp thì đã có tiệm tạp hóa của chú Ba ở đầu chợ Phương Sài cho lấy hàng trước, bán tới đâu trả tiền tới đó.

Chợ Tết bắt đầu khoãng 20 tháng Chạp mỗi năm, nhộn nhịp là ngày chuẩn bị tiễn đưa Ông Táo chầu trời và từ 26 trở đi tới trưa 30 Tết.

Từ học sinh ra bán hàng, những ngày đầu còn chưa quen buôn bán, thường quên giá cả nhiều khi bán lổ giá gốc của chai rượu, hộp trà. Đôi khi lung túng cột đôi chai rượu bị rớt bể. Sau vài lần thì tôi đã có kinh nghiệm là ghi giá tắt vào label từ đó ấn định lại giá bán, mua thêm giấy kiếng hồng, đỏ bao chai rượu, hộp trà nên cũng bắt đầu có lời.

Tôi đi vòng vòng khu chợ Tết thấy hàng hóa các gian hàng khác cũng không ngon và không bắt mắt bằng gian hàng của mình tôi vui lắm. Tôi bàn với Má là mình hỏi tiệm Chú Ba cho lấy thêm bánh hộp chắc là đắt khách vì mặt hàng nầy không ai bán. Má tôi đống ý và lất trước chừng chuc hộp bánh Tây (bánh Quy-Biscuit) đủ loại và bao thêm bao màu khi khách mua nên bán rất khá.Tôi thích nhất là các chú ở thôn quê hay miền biển lên bán hàng rồi ghé mua mứt rượu trà bánh hộp về chưng Tết hoặc làm quà biếu, thấy tôi có vẽ thật thà nên họ thường ghé mua nhiều lần và ít trả giá.mà còn khen con trai mà giỏi quá, làm tôi cảm thấy sung sướng vô cùng.

Mứt của Má tôi làm tại nhà sạch sẽ, vệ sinh và lại ngon miệng, những khi có khách hàng tới gian hàng má tôi đều cho thử trước rồi mua sau, từ từ khách hàng biết và tin cậy nên khách mua càng ngày càng đông. Nhứt là những loại mứt đã đóng hộp, Ma’ tôi dùng đu đủ xanh tỉa những bông hoa rất đẹp và sên đường nhuộm phẩm màu tùy theo từng loại hoa và xếp ngay chính giữa hộp mứt trình bày rất đẹp và bắt mắt. Những hộp mứt này dùng làm quà tặng vừa ngon vừa đẹp nên đắt hàng bán hết rất nhanh.

Ban ngày phụ má buôn bán tối tôi phải ngủ lại sạp canh chừng hàng, những ngày đầu sợ mất cắp tôi không tài nào ngủ được, từ từ tôi cũng quen sắp xếp hàng hóa kỹ lưỡng và ngủ ngon lành.

Bán chợ Tết vui nhất là vào buổi chập tối, các sạp hàng lên đèn, người mua kẻ bán tấp nập, dưa hấu trái cây, mai vàng rực rở. cúc hồng khoe sắc. Còn pháo thôi nổ đì đùng liên tục. Tuy là vậy nhưng vừa phụ má buôn bán vừa canh chừng hàng vừa chào hỏi khách hàng nên tôi không được hường không khí Tết của tuổi học trò, má tôi hứa bán xong chợ Tết, sẽ sắm đồ hoặc cho tiền tôi mua những thứ tôi thích tuy nói vậy nhưng bà đã sắm sửa sẵn hết rồi.

Tôi thường ghé cửa hàng sách ngay đầu dốc xuống khu chợ Tết ngắm nghía mấy cây bút máy Pilot màu xanh lá cây đậm, định bụng sẽ mua trước khi đi hoc lại.

Thuở đó, học sinh Trung học đi học trên túi áo dắt cây bút máy Pilot là ngon lành lắm, cho nên tiền thưởng của Má cộng với tiền lì xì ba ngày Tết là tôi đủ sắm cho mình cây bút máy Pilot ưa thích.

Bây giờ ngồi viết lại những hàng này để tưởng nhớ những ngày Tết xưa, tuy rằng cộng đồng Việt ở đây –Nam Calalifornia- hàng năm vẫn tổ chức Tết, vẫn rượu trà bánh mứt, mai đào lan cúc nhưng lòng tôi vẫn nao nao một nỗi buồn vì thiếu một cái gì đó trong không khí Tết có lẽ là những cài gì đó rất xa...

- quê hương chăng??

Nguyễn Văn Xê
xevan
12/2008