Mục Lục
Trang
Bìa
Ban
Biên Tập
Lá
Thư
Xuân
Ban
Biên Tập
Sớ
Táo
Quân
Ban
Biên Tập
Khai
Bút Đầu Xuân
Du
Sơn Lãng
Tử
Hình
Ảnh
Hoa Xuân
Tại
Hải
Ngoại
Lê
Lai
Tại Quê
Nhà
Sử
Xương Hải
Ca
Hát/Nhạc
Tiếng
Hát:
Lương
Lệ Huyền Chiêu
Hà
Thị Thu Thủy
Sáng
Tác Nhạc:
Trở
Về Trường
Xưa
Hoàng Tuyết
Trái
Đất Mãi Còn
Xanh
Lương
Lệ Huyền Chiêu
Tiếng Đàn
Sưu Tầm
Năm
Mậu
Tý - 2008
ABC
Sưu Tầm
(NXV)
Chúc
Mừng
Tân
Niên
Nguyễn
Phước
Sơn
Tiếng
Nói
Của
Con
Tim
Trần Thị
Nết
Nguyễn Phước
Sơn
Tử Vi
Năm
Mậu
Tý - 2008
ABC
Sưu Tầm
(NXV)
Tết
Mậu
Tý - 2008
Linh
Vũ
Năm Mậu Tý Nói Chuyện Chuột
Mèo Vờn Chuột
Việt
Hải - Los
Angeles
Chuột
Người Bạn
Gần Gũi
Nguyễn Phan Lê
Tản Mạn
Về Năm
Mậu
Tý
2008
Nguyễn
Văn Thành
Bóng
Chiều
Xưa
Nguyễn
Thị
Thu
Năm
Tý
Nói
Chuyện
Ăn
Thịt
Chuột
NhàQuê
- Trần
Bình
Trọng
Năm
Mậu Tý
Về Chuột
Đồng
Trần
Công
Tử
Tranh Vẽ
Kinh Nghiệm Sống
Cùng
Một
Chữ Tâm
Tâm
Đoan
Văn
Hóa
Ẩm
Thực
Bánh Vá
Gò Công
Bánh Tằm
Ngang
Dừa
Hoàng
Tiểu
Ca
Bánh Bèo
Chay
Lê
Thị
Đào
Gỏi Chay
Lê
Thị
Đào
Mắm, Món
Ăn Khó Quên
Việt
Hải
Sức
Khỏe
Dịch Tả
(CHOLERA)
Phần 1
|
Phần 2
BS Nguyễn
Vĩ
Liệt
Chùa Hải
Nam
/Quảng
Đông
Tưởng
Niệm
Tiền
Nhân
Mục
Đồng
Hình
Ảnh
Sinh
Hoạt
Ngô
Thục Hớn
Viết
về
ninh-hoa.com
Một
Lời
Cảm
Ơn...
Thanh
Mai
Viết
Về
Anh
Webmaster
Mai
Thái
Vân
Thanh
Tình
Ninh-HoaDOTcom
Thi
Thi
Biên
Khảo
Kinh
Tế
Nhà
Máy
Điện
Nguyên
Tử
Tại
Việt
Nam
Nguyễn
Văn
Thành
Nền Kinh Tế Việt Nam
Năm
2007
Nguyễn
Văn
Thành
Dow
Jones
Kỹ
Nghệ
Trung
Bình
2007
Nguyễn
Văn
Thành
Tết Quê Nhà
Mùa
Xuân
Quá
Vội
Lương
Lệ Huyền Chiêu
Vui
Đón
Tết
Cổ
Truyền
Hà
Thị Thu Thủy
Sáng
Đầu
Năm
Nguyễn
Thị Thanh Trí
Mai
Biển
Nguyễn Thanh Ty
Văn
Học
Nghệ
Thuật
Tản
Mạn
Về
Thi
Ca
Huy Cân
Và
Đinh
Hùng
Đóa Hoa Hồng
Tản
Mạn
Với
Thinh
Quang
Về
Bích
Khê
Việt
Hải
- Lan
Nhi
Thơ
Hoa
Và Em
Tố Anh
Hai
Con Sóng
Nguyễn Thị
Bảy
Nhặt
Lại
Tình
Xuân
Nguyễn Thị
Thanh
Bình
Tôi Yêu
Nguyên Chất
Chúc
Tết
Lữ
Thanh
Cư
Thăm
Quê Nhớ
Mẹ
Nguyễn Đức
Hiền
Mang
Ơn
Em
Trong
Giấc
Mơ
Vàng
Trần Minh Hiền
Hạt
Bụi Tiễn
Anh
Hoàng Hoa
Một Nhánh
Tram
Hoàng
Hoa
Giỡn
Xuân
Trần Ngọc
Khải
Chúc Mừng
Năm Mới
Ái Khanh
Đoản
Khúc
Xuân
-3
Lê Lai
Chúc
Xuân
Mậu
Tý
Phan
Long
Xuân Viễn
Xứ...
Thanh
Mai
Bài Thơ
Tình
Trần
Mua
Nhớ Cố
Hương
Trần
Mua
Phong
Ba
Diệp
Thế
Mỹ
Xuân Tha Hương
Trần Thị
Nết
Hoa
Xuân
Hé
Nụ
Đặng
Ngọc
Ninh
Xuân
Cảm
Lý
Hoàng Oanh
Xuân
Vui
Nguyễn
Hoàng
Phi
Chúc
Xuân
Nguyễn
Quân
Lão
Bé
Con
Trương
Thanh
Sơn
Lỡ Mai
Này
Kim
Thành
Nhớ
Nghe
Em
Kim
Thành
Đừng Giận
Em
Nguyễn
Thân
Dáng
Đứng
Quê
Hương
Dương
Công
Thi
Tình
Xuân
Quê
Hương
Thi
Thi
Xuân
Nhớ
Mẹ
Thi
Thi
Thương
Tiếc
Chị
Thân
Thị
Hảo
Nguyễn
Thị
Thí
Giáo
Sư
Bồ
Đề
Chúc
Tết
Trần
Đình
Thọ
Xuân
Về
Hoài
Thu
Lại
Xuân
Tha
Hương
Nguyễn
Thị
Tri
Xuân
Vui
Nguyễn
Thị
Thanh
Trí
Đầu
Năm
Kính
Chúc
Du Sơn
Lãng Tử
Hái
Lộc
Đầu
Năm
Du
Sơn
Lãng
Tử
Xuân
Vọng
Cố
Hương
Du Sơn
Lãng Tử
Mưa
Lệ
Xuân
Tiểu
Vũ Vi
Xuân
Cảm
Tiểu
Vũ
Vi
Xuân
Tương
Tư
Tiểu
Vũ Vi
Ngóng
Xuân
Anh
Vũ
Cuối
Năm
Linh
Vũ
Văn
Chia
Sẻ Đầu
Xuân
Mục
Đồng
Ngày
Xuân
Đọc
Thơ
Xuân
Của
Phan
Long
Vinh
Hồ
Xuân Này
Ta Có Nhau
Ái
Khanh
Chuyện Một
Mùa Xuân
Ái
Khanh
Đi
Ngã
Sông
Dinh
Phạm
Thanh Khâm
Xuân Này !
Lại Nhớ Xuân
Xưa....
Lê
Thị Lộc
Mùa
Cưới
Đặng
Thị Ngọc
Nữ
Rồi Sẽ
Có
Một Ngày
Tonny
Panning
Đĩa
Bánh
Thuẫn
Của
Ông
Năm
Nguyễn
Hữu Tài
Lộc
Đầu Năm
Lê
Ký
Thương
Chuyện Ba
Người...
Hoàng
Tiên - Phi
Ròm
Hồi
Tưởng
Thi
Thi
MẸ, Mai Vàng Rạng
Rỡ
Giáng Xuân
*Nguyễn
Bạch Tuyết
Viết Về
Những
Người Bạn
Nguyễn
Văn Xê
Phạm Thanh Khâm & Phù Linh Trân
(Thân tặng Anh Đường Du Bình)
Lời Dẫn Nhập
Xa quê nhà quá lâu, chúng tôi thấy ấm lòng khi mở trang mạng NinhhoaDOTcom. Chúng tôi cùng sinh trưởng ở Ninh-Hòa, lập gia đình với nhau từ 1963. Sau bốn mươi lăm năm đi sinh sống nhiều nơi, chúng tôi cùng nghỉ hưu trí vào tuổi cao niên ở Hoa Kỳ. Người mình thường nói lá rụng về cội như cây có gốc nước có nguồn; chúng tôi thực thích thú đọc được nhiều bài viết giá trị về quê hương Ninh-Hòa. Cám ơn các tác giả và những người điều hành NinhhoaDOTcom đặc biệt Anh Thành và Chị Giỏi.
Di Dân Đến Ninh Hòa
Tác giả Nguyễn Thặng viết: ”Giữa Thế Kỷ thứ 17, cư dân Quãng Nam, Quãng Ngãi, Bình Định đến Ninh Hòa sinh sống...Những xóm làng đầu tiên của Ninh Hòa là những làng xung quanh Ngã ba sông Dinh, nay là Thị trấn Ninh hòa và các thôn ở vùng ven”.
Sau đó các thương thuyền người Hoa đầu tiên đến Ninh-Hòa theo ngã Sông Dinh. Theo bài viết của người Sưu Tầm Hậu Bối Đường Sơn được Quách Cảnh dịch ra Việt văn (1995) về lịch sử Võ Đế Miếu (Chùa Ông), có 6 lần trùng tu chùa trong vòng non 200 năm. Trùng tu lần đầu năm 1814, lần 2 (1912), lần 3 (1954), lần 4 (1956), lần 5 (1967), lần 6 (1993: Xây cổng Tam Quan mở đường vào Chùa Ông).
Năm Xây Chùa Ông Và Bến Cảng
Tác giả cho biết còn nhiều dữ liệu thiếu sót chưa tìm được, mong thế hệ tiếp nối bổ túc, có thể chia làm hai phần.
Phần 1 liên quan đến năm xây chùa: Tài liệu (bảng tổng kết cuối bài) ghi Chùa Ông được trùng tu lần đầu năm 1814 do vị Đại Tổng Lý Ban Quãng Đông đầu tiên Đàm Mãi Nhủ. Trùng tu có nghĩa chùa được xây trước năm 1814, nhiều năm sau mới có trùng tu lần đầu. Vậy câu hỏi cần giải đáp: Chùa Ông được xây năm nào và nhánh người ở tỉnh nào ở miền nam Trung Hoa cho các thương thuyền cập bến lần đầu tiên ở “Bến” chùa Ông? Có thể trong 550 bài vị của các vị tiền bối thờ tại chùa Quảng Đông Ninh Hòa cung cấp các dữ liệu trên hoặc ngay tại Chùa Ông có ghi các dữ liệu này?
Phần 2 liên quan đến năm có bến cảng: đoạn 2 của bài viết có nguyên văn “Công nguyên 1910, phía Đông Ninh-hòa nay là thôn Văn Định, Xã Ninh Phú, các thôn phụ cận là bến tàu các thương thuyền Đông Nam Á cập bến vận chuyển hàng hóa lên chợ Ninh Hoà, trong đó đa số là người tỉnh Quãng Đông, Phúc Kiến….” Câu hỏi được đặt ra là từ năm 1814 (năm trùng tu Chùa Ông lần 1) đến 1910 (96 năm) có hàng hóa chở đến chợ Ninh-Hoà bằng đường thủy dọc sông Dinh hay không? Người viết chưa có dữ liệu nhưng suy đoán là trong suốt 96 năm này, Chợ Ninh Hòa chắc phải có hàng hóa chở đến theo ngã sông Dinh. Như vậy “công nguyên 1910 có thể là 1810 (?), họăc trong khỏang thời gian này?
Tài liệu địa lý Sông Dinh Và Ba Phụ Lưu
Theo tác giả Vinh Hồ, phụ lưu Sông Cái, Sông Đá, Sông Lốt nhập vào sông Dinh tại Họng Ngã Ba gây lũ lụt các tháng 8, 9 , 10 âm lịch (tháng 9, 10, 11 dương lịch). Sông Dinh dài độ 51 cây số tính từ Núi Vọng Phu ra Cửa Hà Liên, Vịnh Nha Phu.
Theo dự án UNDP VIE/97/002, nước Dinh dâng cao 3.07 m ghi nhận được vào tháng 11, 2002. Nước sông Cái dâng cao 8.59 m vào tháng 11/2003.
Theo tác giả Lương Lệ Huyền Chiêu, nước sông Dinh qua một mùa nắng hạn không mưa không lụt đen ngòm như một vũng ao tù (Xúc Cảm Cuối Năm).
Dựa theo các dữ liệu trên, lưu thông bằng thuyền trên sông Dinh từ Cửa Hà Liên đến Cầu Dinh chỉ xảy ra từ tháng 2 đến tháng 8 (6 tháng) trước khi xây các Đập Đúc Ninh Giang, Đập Bảy Xã Suối Trầu, Đập Chị Trừ.
Phủ Đường Cũ của Phủ Ninh Hòa
Cũng theo tác giả Vinh Hồ dựa theo lời kể của Trần Thế Vinh quê ở Thuận Lợi cho biết Phủ Đường Cũ của Phủ Ninh Hòa ở làng Phước Đa. (“Từ Cầu Dinh…đi ra hướng Bắc chừng một cây số…..có một con đường rẽ trái).
Người Hoa Đến Ninh Hòa
Vì còn thiếu nhiều dữ liệu, có thể đưa nhiều suy đoán ngoài bến chùa Ông để đến chợ Dinh.
Đầu thập niên 1800, một số thuyền buôn đi từ Quãng Đông, Phúc Kiến, v.v. trong biển Nam Hải vào Vịnh Nha Phu tránh bão. Họ thấy cửa Hà Liên và nước hạ nguồn sông Dinh an toàn (từ tháng 2 đến tháng 8). Họ cho thuyền ngược dòng đến làng Văn Định Hạ, neo thuyền bên tả ngạn, đi khảo sát thị trường dọc theo đường làng đến Phủ Đường cũ Phước Đa. Cư dân lập nghiệp đến từ Quãng Nam, Quãng Ngãi Bình Định ở những làng chung quanh là thị trường tốt. Họ quyết định lập cơ sở buôn bán ở vùng Ngã Ba Sông Dinh. Khi Phủ Đường cũ ở Phước Đa dời về địa điểm Ngã Ba Bùng Binh ngày nay, hậu duệ của những người buôn bán đầu tiên tập trung vào khu chợ Dinh ngày nay. Những năm sau thương thuyền tiếp tục đến, nhiều thương gia và con kiến đến khuếch trương thương vụ. Họ giữ quốc tịch Trung Hoa đến 1954 (Theo Tác giả Đường Du Bình trong bài Trường Tiểu Học Bình Hòa).
Thị trường Ninh hòa đem lại lợi tức cao, những người Hoa đầu tiên bắt đâu chỉnh đốn chặt chẽ cộng đồng Hoa ở Ninh-Hòa. Để tưởng nhớ người quá cố và thờ cúng thánh thần hộ trì, nhiều cơ sở tôn giáo/chùa Tàu đã được xây cất (phần cuối trang mở đầu NinhhoaDOTcom). Chùa Ông có lẽ là một trong nhiều công trình xây dựng đầu tiên trước năm 1814.
Hai chúng tôi học hai trường khác nhau, người học chữ Việt người học chữ Quan Thoại. Nhân chuyến đi du lịch Hải Nam Trung Quốc năm 2002 (được viết trong bài Bạn Cũ Trường Xưa Và Đời Tha Hương của Phù Linh Trân), chúng tôi muốn tìm hiểu thêm về những chuyến hải hành của người Hải Nam đi buôn bán từ các thế hệ trước. Tại các gia đình chúng tôi thăm viếng và ngay tổ đường họ Phù, chúng tôi nghe điều đáng tiếc là nhà của họ bị tàn phá trong cuộc cách mạng văn hóa Mao Trạch Đông. Mọi tài liệu cất giữ trong nhà từ nhiều đời bị đốt bỏ. Hy vọng lớp hậu sinh tương tự như học sinh trẻ Hải Nam trong ảnh đinh kèm với tính nhân bản và nhờ khoa học tiến bộ ngày nay tránh được các sai lầm của bậc cha anh cùng nhau tái thiết những đổ nát.
Du lịch Hải Nam 2002: Phù Linh Trân nhận hoa từ học sinh
tỉnh Hải Nam. Người chụp ảnh: Phạm Thanh Khâm.
Thăm Vườn Bông Trường Đức Trí
Nhân ngày giỗ bốn năm của thân phụ của chúng tôi, Chị Nguyễn Thi Thi đã cảm tác bài thơ Nhớ Thầy Phạm Văn Thưởng. Bài thơ đã làm chúng tôi xúc động vì bài thơ đã chuyên chở tình người, tình bạn, tình nghĩa thầy trò, công đức cha mẹ. Một lần nữa, chúng tôi cám ơn Chị Thi Thi, cám ơn Anh Thành và toàn ban biên tập đã làm nhiều điều cao quí. Vào thăm vườn bông trường Đức Trí, tìm thấy nhiều Anh Chị cựu học sinh Đức Trí dùng nước thời gian tưới vườn hoa của ngôi trường xưa, nơi đã cho chúng ta bắt đầu tiếp cận với tinh hoa của trí tuệ. Chúng tôi trân quí đọc từng bài của các Anh Chị Đường Ngọc Chi, Nguyễn Thị Tri, Trần Thị Nghệ, Minh Trí, Lương Lệ Huyền Chiêu, Đường Du Hào, Nguyễn Văn Thành, Lữ Thanh Cư,…. Các Anh Chị đã viết bằng trái tim của mình.
Thay Lời Kết
Nhân dịp đầu năm Mậu Tý, hai chúng tôi kính chúc Quý đồng hương Ninh-Hòa một năm mới an lành và phát đạt.
Phạm Thanh Khâm & Phù Linh Trân
Houston, Texas cuối tháng 1/2008---š { › ---
