Trang Bìa
       Ban Biên Tập
   Lá Thư Xuân
       Ban Biên Tập
   Khai Bút Đầu Năm
       Du Sơn Lãng Tử
   Kịch Táo Quân
       Lê Anh Dũng
   Hình Ảnh Xuân
       Sử Xương Hải
   Tiếng Hát Ninh Hòa
       Thu Phương  -  Tuyết Hoa
       Thu Thủy   -   Minh Nguyệt

  Thiệp Chúc Tết
       Đồng Hương Ninh Hòa

  Nấu Bánh
       Phương Lệ
  Nhớ Tết
       Phương Lệ
    Ôn Lại Cho Để Thèm
       Phương Lệ
  Thịt Bò Bóp Thấu
       Hải Lộc
  Thịt Đầu Heo Nhồi Bao Tử
       Hải Lộc
  Cách Làm Dưa Món Củ Kiệu
       Châu Thị Thanh Mận
  Cách Làm Giò Thủ
       Hà Thị Thu Thủy
  Me Ngâm Nước Đường
       Hà Thị Thu Thủy

   Rồi Chuyện Gì Sẽ Xảy Ra
       Lương Lệ Huyền Chiêu

  Chinese Philosophy In Music
      Nguyễn Thị Kim Loan  
  Thơ: Vinh Hồ
      Nguyễn Thị Kim Loan  
 

  Vịnh Con Chó
       Vinh Hồ
  Vài Câu Chuyện Vui
       Nguyên Phương
  Mừng Chó Lên Ngôi
      Tú Trinh
  Nụ Cười Thuốc Thánh
      Thuốc Tiên
      Tú Trinh
  Nụ Cười - Chuyện Phiếm
      Đầu Năm Con Chó
      Trần Thế  Vinh
  Chuyện Tình Thời NET...
      Nguyễn Văn  Xê
 

  Chuyện Văn Chương
       Dương Tấn Long
   Danh Ngôn-Ngạn Ngữ...
       Hà Thị Thu Thủy
  Tìm Hiểu Giấc Mơ
       Đoàn Thủy Tiên
  Năm Tuất Lượm Lặt Về Chó
       Nguyễn Văn Xê
 

   Cúm Ở Người Và Cúm
      Gia Cầm
      BS Nguyễn Vĩ  Liệt

  Bóng Rổ Ninh Hòa
       Huỳnh Minh Tâm

  Mộc Tồn Niên Kỷ
       Hoàng Tiểu Ca
  Sơ Lược Báo Chí Tiền Phong
      Tại Việt Nam
       Việt Hải
  Thăng Long Đất Đại Can
       Long Đại Long Mạch
       Vinh Hồ
   Khánh Hòa Có Một Năm
      Tuất Vẻ Vang
       Quách Tùng  Phong
  Nha Trang Một Thuở 
       Mai Vàng
       Quách Tùng  Phong
  Năm Tuất Nói Chuyện Chó
       Nguyễn VănThành
  Tổng Kết Nền Kinh Tế
       Việt  Nam Trong 30 Năm
       Qua Từ Năm 1975 - 2005
       Nguyễn VănThành
  Năm Tuất Nói Về Chó
       Nguyễn Thục
  Tết Nguyên Đán - 2006
       Linh Vũ
 

  Một Vòng Ninh Hòa OnLine
       Việt Hải
  Ninh-HòaDOTcom - Món Nợ
      Tình Quê Hương
       Lê Lai
  Tản Mạn Đầu Năm
       Phạm Tín An Ninh
   Ninh-HòaDOTcom Và Tôi
      Thu Phương
  Webmaster Ninh-HoaDOTcom
       Phan Thanh Tâm
    Vài Nhận Xét Về
       Ninh-HòaDOTcom
       Phạm Thám
  Về Quê Ăn Tết
       Nguyễn Thanh Ty

  Xuân
      Phương Linh  
  Đón Xuân
      Trần Thùy Trang
   Ngày Xuân - Xuân Về
       Phương Bội Uyên

  Xuân Muộn
       Nguyễn Thị Thanh Bình
   Trời Ra Giêng
       Điềm Ca
   Xuân Bính Tuất
       Trần Ngọc Chánh
   Xuân Bên Mẹ
       Nguyên Chất
   Em Đi
       Hồ Công
   Biển Lệ
       Hữu Công
   Chào Xuân 1995
       Phạm Vi Dân
   Bốn Mùa Yêu Anh
       Đặng Trùng Dương
   Chiều Tháng Chạp Cuối Năm
       Quan Dương
   Hương Sắc Hoa Xuân
       Nam Kha
   Tình Xuân
       Hoàng Bích Hà
   Mùa Xuân Bên Mẹ
       Tường Hoài
   Đêm Tình Mông Muội
       Trần Phượng Hoàng
   Cánh Đồng Mùa Xuân
       Vinh Hồ
   Dạo Phố Mùa Xuân
       Vinh Hồ
   Một Thoáng Bâng Khuâng
       Đức Huệ
   Con Mái Nổ
       Võ Hương
   Hương Sắc Hoa Xuân
       Nam Kha
   Nhớ Ninh Hòa
       Phó Nghi Khánh
   Tuyết Và Mai
       Nguyễn Đăng Khoa
   Đời
       Chi Lai
   Đoản Khúc Xuân
       Lê Lai
   Mùa Xuân Chờ Em
       Nguyễn Phan Lê
   Duyên Nợ
       Dương Tấn Long
   Nắng Xuân
       Phan Long
   Ngày Xuân...Nỗi Nhớ
       Hải Lộc
   Biển Tím
       Hải Ly
   Lời Chúc Đầu Năm
       Ngọc Mai
   Tuổi Ngọc
       Diệp Thế Mỹ
   Xuân Mơ
       Trần Thị Nết
   Thêm Một Tuổi
       Phạm  Tín An Ninh
   Xuân Xứ Người
       Đặng  Thị Ngọc Nữ
   Mùa Xuân Nhớ Em
      Thu  Phương
   Em Chợt Gọi Mùa Xuân
       Tôn Thất Phú Sĩ
   Mưa
       Trương Thanh Sơn
   Về Quê
       Nguyên Tảng
   Xuận Này
       Nhật Thanh
   Xuân Gợi Nhớ
       Thu Thảo
   Cây Mai Gầy
       Thiên Thi
   Xuân Nhớ
       Hoài Thu
   Mưa Xuân
       Phan Đông Thức
   Mùa Xuân Như Cũng
       Đoàn Thủy Tiên
   Xuân Buồn Tủi
       Nguyễn Thị Tri
   Mênh Mông Nghĩa Tình
       Phạm Trị
   Giêng !
       Ngö Quang Trung
   Xuân Nhớ Quê Nhà
       Du Sơn Lãng Tử
   Cuối Năm Nhớ Bạn
       Nguyễn Thanh Ty
   Tết Bolsa
       Anh Vũ
   Lời Đêm Ba Mươi
       Nguyễn Văn Xanh

   Hoa Đào Trong Những Áng
      Thi Ca
       Lê Kim Anh
   Lời Của Lá
       Lương Lệ Huyền Chiêu
   Tiếng Ai Gọi Đò
       Lương Lệ Huyền Chiêu
   Nhân Ngày Xuân, Để Hồn
      Trôi Theo Về Những Năm
      Tháng Cũ
       Phạm Vi Dân
   Tự Do
       Lê Anh Dũng
   Làm Sao Kể Một Chuyện
     Tình Chân Thật
       Lê Thế Đăng
   Mùa Xuân Nhìn Về Diễn
       Trình Võ Học Đã Qua
       Việt Hải
   Đại Dịch
       Huỳnh Trịnh Tuyết Hoa
   Mùa Xuân.....Tưởng Nhớ
       Trần Việt Hoài
       Đào Vũ Anh Hùng
   Xuân Trong Nỗi Nhớ
       Đào Vũ Anh Hùng
   Xuân Trong Mắt Nàng
       Phạm Hoài Hương
   Mùa Xuân Trong
      Tâm Tưởng
       Ái Khanh
   Ngày Xuân Trở Lại
       Nguyễn Đăng Khoa
   Bâng Quơ Tháng Chạp
       Dương Tấn Long
   Tâm Trạng Ngày Xuân
       Hải Lộc - Lê Thị Lộc
   Hoa Mai Ngày Tết
       Phạm Ngọc Mai
   Tuổi Măng Non
       Diệp Thế Mỹ
   Tết Quê Nhà !
       Trần Thị Nghệ
   Mùa Xuân Gợi Nhớ
       Hồng Vũ Lan Nhi
   Mấy Đòn Bánh Tét
       Phùng Thị Phượng
  Hoa Đào  Nhật Tân
       Tạ Xuân Thạc
   Dĩ Vãng Trong Tôi
       Trần Mỹ Thanh
  Hoa Xuân
       Hoài Thu
  Hẹn Một Mùa Xuân
       Nguyễn Thị Thu
  Xuân Muộn
       Phan Đông Thức
  Viên Sỏi
       NhàQuê - Trần Bình Trọng
  Hòn Đá San Hô
       Nguyễn Thanh Ty
  Tết Xưa Và Hoa Vạn Thọ
       Nguyễn Thanh Ty

   Bên Này Biển Muộn
      Vinh Hồ
  Dư Âm Ngày Cũ
      Nguyễn Thanh Ty

 

LINH VŨ   Tên thật:Lê Văn Quán, sinh năm 1946 Trung Học TBT, Ninh Hòa - Trung Học Banmêthuột. Trung hoc Võ Tánh Nha Trang Học Đại Học Luật Khoa Sài Gòn. Sau biến cố tháng 4/75 định cư tại California và sau đó PA, NY, NJ, WA 1975 - 1979 Long Beach University. Thực hiện tạp chí Phương Đông Văn Học Nghệ Thuật sớm nhất của người Việt tị nạn hải ngoại (Ca). Cộng tác nhiều tạp chí, Website và nhật báo hải ngoại. Có nhiều Thơ Văn và phóng sự trong suốt 30 qua. Biên tập viên & điều hành đài phát thanh Quê Mẹ. Cộng tác một vài chương trình truyền hình. Đặc phái viên cho một vài đài phát thanh. Viết bình luận ký nhiều tên khác nhau. Cộng tác và phụ trách Website Thơ Tân Hình Thức. Tác phẩm Thơ xuất bản đầu tay "Một Dòng Sông" 1999 và có tên trong một số thi phẩm in chung như: Dấu Vết, Có Những Niềm Riêng, Tạp Thí Thơ Giao Mùa 2003.v.v... Sẽ xuất bản tập thơ "Phía Sau Nỗi Buồn" tập truyện "Niềm Đau Còn Lại", "Cuộc Đời & Hạnh Phúc" một ngày rất gần. Hiện định cư tại thành phố Tacoma, Washington State. Có cơ sở thương mại riêng, đời sống tạm ổn định.

Hoa mai nở, báo hiệu một mùa xuân ấm áp, cảnh vật bắt đầu đổi thay, con người cũng hớn hở vui mừng theo chu kỳ vận hành của trời đất. Mùa xuân đến muôn vật như bừng lên sức sống, con người cũng tạm quên đi những ngày tháng mệt nhọc của áo cơm trong một năm qua. Tết Nguyên Đán là lễ đầu tiên trong một năm. Tết được bắt đầu từ lúc giao thừa cùng với lễ trừ tịch. Tết Nguyên Đán là Tết truyền thống của dân tộc Việt có tiềm tàng những giá trị nhân văn về sự liên hệ giữa con người và bốn mùa trời đất. Sự thật về nguồn gốc của Tết Nguyên Đán bắt đầu từ đời nhà Hạ bên Trung Hoa và lấy tên mười hai Chi đặt cho mười hai tháng.

Tháng Dần là tháng Giêng được chọn là tháng đầu năm. Đến đời nhà Ân đổi thành tháng Sửu, nhà Chu sửa lại tháng Tý và đến đời Tần Thủy Hoàng đổi thành tháng Hợi là tháng đầu năm. Nhưng đến đời Hán Vũ Đế thì sửa lại thành tháng Dần như lúc ban đầu và mãi đến ngày hôm nay vẫn không thay đổi. Người Việt chúng ta thường xem đêm giao thừa là giờ phút thiêng liêng bắt đầu cho một ngày mới, một năm mới và xua đuổi những xui xẻo của năm cũ ra đi. Theo như tử điển của Đào Duy Anh định nghĩa chữ Giao Thừa là cũ giao lại mới tiếp lấy. Chung qui ngày Tết là những ngày đầu xuân tươi thắm, đón nhận một luồng gió mới, những may mắn và hạnh phúc mới để vững niềm tin cho những ngày tháng sắp tới. Tết Nguyên Đán người ta định nghĩa một cách nôn na theo Hán Nôm đó là một sự bắt đầu của một ban mai.

Tết Nguyên Đán năm nay rơi vào Chi con chó, gọi là năm Chó hay nói theo kiểu Hán Nôm là năm Bính Tuất. Mỗi Chi đều có những đặc biệt của mỗi giống vật. Năm nay tôi xin được chia xẻ về nguồn gốc của Chi loài chó với mọi người trong dịp đầu năm. Khái niệm chu kỳ con giáp theo âm lịch của người Việt dùng có mười hai năm, mỗi năm mang tên một loài động vật tượng trưng cho năm đó. Chu kỳ cho 12 năm con giáp có Tý, Sửu, Dần, Mẹo, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất , Hợi. Sở dĩ có 12 con giáp được sắp theo thứ tự là do một tục truyền như sau. Ngày xưa có một vị vua nước Trung Hoa mời các bạn bè trong rừng đến dự tiệc đón năm mới, nhưng sau đó chỉ có 12 động vật đến tham dự . Con chuột đến đầu tiên, rồi con trâu, con cọp và v.v. Vị Hoàng Đế này trọng tình nghĩa và đa tạ những con thú đó bằng cách đặt tên các năm theo tên của chúng. Nhiều người Á châu hay người Việt nói riêng thường tin vào năm sinh của mình có mang theo định mệnh, tính cách, sự thành công, sức khỏe và hạnh phúc của người đó suốt cuộc đời.

Theo tiên đoán năm nay là năm chó cho nên làm ăn sẽ được thịnh vượng, một năm được nhiều sự bảo vệ, an ninh, một năm có nhiều sự an toàn đủ mọi mặt. Với người Trung Hoa hay người Việt chúng ta thường đúc những tượng hình chó để trước cửa nhà họ tin là được bảo vệ và an toàn. Người đồng quê chúng ta thường tin là sau 7 giờ tối là giờ đi ngủ, chó sẽ tiếp tục canh giữ nhà cho chúng ta, cho nên nếu ai sinh vào ban ngày hay ban đêm đều bị ảnh hưởng đến số mạng. Sau đây chúng tôi xin được nói sơ qua về những điềm đặc biệt của những người sinh vào năm Tuất như sau.

Người mạng Kim. Canh Tuất (Metal Dog) 1910 - 1970 - 2030 là thuộc người rất can đảm, luôn tuân thủ theo luật pháp, cá tính rất tốt, có lòng bác ái, biết thương người. Nếu họ quí mến ai hay muốn giúp đỡ ai thì họ sẽ ủng hộ người đó tối đa. Trong tuổi Tuất mạng kim có một điểm rất đặc biệt mà các sách tử vi thường nói đến là nếu người nào sinh đúng mạng Kim, giờ Kim, ngày Kim, tháng Kim, năm Kim với trường hợp này rất hiếm xảy ra trong đời người. Theo tử vi nói số những người đó có thể cực tốt và cũng có thể cực xấu. Người tuổi Canh Tuất có đầu óc chính trị, ghét bất công và giả dối.

Người mạng Thủy. Nhâm Tuất (Water Dog) 1922 - 1982 - 2042. Người này rất nhạy cảm, nếu không tìm hiểu thì rất khó thuyết phục họ trong công việc làm ăn, khi tranh luận thì phe đối lập dễ thông cảm hơn, họ là những người chịu ngồi lại để lắng nghe, nhưng rất trực tính. Họ là những người thích công bằng, dễ dãi với mọi người, rất lịch lãm và bình thản. Họ là những người dễ gây thiện cảm, chìu bạn bè, ghét bất công và giả dối.

Người mạng Mộc tức là Mậu Tuất (Earth Dog) 1898 - 1958 - 2018. Mẫu người này tính tình thật thà, đôn hậu. Về phương diện liên hệ bạn bè luôn luôn giữ lâu bền. Tuổi Mậu Tuất thường được mọi người yêu mến, thích tìm hiểu về khoa học và đời sống. Nhược điểm ở tuổi này là thường bị lôi cuốn bởi địa vị và tiền bạc rất dễ dàng. Tuổi này đa số là những người nổi tiếng, hăng say với công việc vì thế thường bị kẻ khác lơi dụng. Bản tính tự lập và luôn học hỏi để cầu tiến.

Người mạng Hỏa. Giáp Tuất (Wood Dog) 1874 - 1934 - 1994. Người này có sức quyến rũ, nhiều ý nghĩ rất táo bạo, tính tình lãng mạn cho nên trên phương diện tình cảm không phải là típ người trung thành nhưng có số đào hoa. Típ người can đảm, đối lập không sợ ảnh hưởng đến người khác, thích cuộc sống mới, thích mạo hiểm, có óc sáng tạo và chí kiên cường. Tuổi này chỉ có thể chơi được với những người lớn tuổi hơn mình, ngang hàng hay dưới mình thường bị họ làm phản. Tuổi Giáp Tuất sẽ làm ăn thuận lợi với bất kỳ tuổi Tuất nào.

Người mạng Thổ. Bính Tuất (Fire Dog) 1886 - 1946 - 2006. Loại người này làm việc rất ư kỹ lưỡng, nhiếu cơ hội thành công, có óc sáng tạo. Loại tuổi này khi tin vào việc gì thì quyết chí làm đến thành công. Típ người này luôn thận trọng trong vấn đề tiền bạc và quyền lực. Có trái tim nhân từ, luôn muốn giúp đỡ mọi người. Bản tính ít nói, nếu là một thầy giáo, hay một hướng dẫn viên sẽ là người đầy tâm huyết và tài giỏi. người tuổi Bính Tuất thường đặt nhiều tiêu chuẩn cao, sống rất lý tưởng cho nên sự đòi hỏi từ người khác khá cao, bởi thế nên rất dễ gây mất lòng bạn bè. Tính tình bộc trực, sống thực tế, ăn nói không cần giữ kẽ và nhất là không bao giờ dùng quyền lực để đàn áp kẻ khác.

Nói tóm lại với năm loại mạng Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ của tuổi Tuất có những đặc điểm chung như sau đây: Tính thật thà, lương thiện, rộng rãi, công bình và năng động. Với mạng tuổi này thường có số đào hoa, thu hút người khác dễ dàng, có trái tim luôn lắng nghe người khác, dễ làm quen với mọi người, luôn bảo vệ quyền lợi của kẻ khác. Bản tính không ganh tị, không thù hận, khi quyết định làm việc gì thì làm tới cùng. Bản tính không ưa tranh cãi, không muốn dính líu đến pháp luật, không ai có thể thay đổi được những điều họ đã quyết định. Có trực giác đặc biệt để nắm bắt mọi sự việc nhanh chóng. Họ cũng là người có bản tính hay lo lắng và đủ can đảm vượt qua mọi tình huống trong công việc.

Với nữ mạng thì những người đó luôn có ngoại hình đẹp, thích trang điểm, thích thể thao, đi bơi hay chơi tennis. Thích vui chơi với gia đình nhiều hơn là người ngoài, luôn chăm sóc chồng con chu đáo nhưng cũng có một bản tính nóng giận không kềm hãm được cho nên thường có những cãi cọ. Khi yêu không mấy cuồng nhiệt như những người sinh trong năm Ngựa và Cọp. Theo thống kê những người nào sinh năm Tuất vào ban đêm thì bản tính cộc cằn, dữ dằn hơn là những người sinh vào ban ngày. Sau đây là những tuổi hạp với tuổi Tuất: Ngọ, Tị, Thân, Hợi, Tuất. Tuổi kỵ gồm có: Sửu, Mùi và đại kỵ là tuổi Dậu, khắc khẩu tuổi Thìn. Trong năm 2006 tháng 9 tốt cho mạng Thổ và mạng kim. Tháng 10 & 11 tốt cho mạng Thủy và Mộc. Tháng 12 tốt cho mạng Kim và mạng Thổ. Trong những mạng số nói trên nếu có khai trương làm ăn thì sẽ được hưng thịnh và may mắn. Tất cà những điều tốt xấu chúng tôi vừa trình bày chỉ là những nét đại cương của những người mạng số tuổi Tuất, còn muốn biết thêm chi tiết xin quí vị đến các thầy tử vi thì chính xác nhất. Bây giờ tôi xin phép được sang đề tài khác về năm Bính Tuất. Năm chó mà không nói về chó là một điều thiếu sót, chúng tôi xin được cống hiến quí vị vài mẫu chuyện nhỏ sau đây.

Tết Nguyên Đán năm nay rơi vào Chi con chó hay nói theo kiểu Hán Nôm là năm Bính Tuất. Mỗi Chi đều có những đặc biệt của mỗi giống vật. Năm nay tôi xin được chia xẻ về nguồn gốc của Chi loài chó với mọi người trong dịp đầu năm. Đồng thời tôi cũng nói đến một vài phong tục tập quán về ngày Tết dân tộc của chúng ta. Bính Tuất là năm Chi tuổi Chó. Năm này trùng với bổn mệnh của tại hạ, cho nên rất có hứng thú tìm hiểu về nguồn gốc loài chó để cống hiến quí vị. Một điều mà rất ít người trong chúng ta nghĩ đến, đó là giống chó ở Mỹ đầu tiên có nguồn gốc từ các nước Á châu.

Chó là một giống vật mà con người thường cho là người bạn tốt và trung thành. Mười ngàn năm qua khi con người biết trồng cây cỏ để làm thức ăn thì lúc đó con người cũng bắt đầu biết nuôi thú vật để ăn thịt và giữ nhà. Chó là giống vật đầu tiên được nuôi trong nhà tiếp đến là heo, trâu bò, cừu, dê, lừa, lạc đà, voi v.v. Theo các nhà khoa học đã bỏ nhiều năm nghiên cứu, họ đã đồng ý với nhau, là loài chó có nguồn gốc phát xuất từ Âu Châu và Á Châu rồi sau đó đã thuần hóa theo thời gian khác biệt từng nơi trên thế giới.

Ở một thời xa xưa, giống chó có hình dáng hao hao giống như loài chồn, có bộ lông đẹp và thường sống ở những vùng lạnh. Thân hình chó thời đó dài hơn bây giờ, có bộ chân ngắn, bàn chân chỉ có ba móng. Cũng có người cho rằng, giống chó có từ hơn 40 triệu năm về trước hình thù giống như một loài gấu nhỏ, rồi dần dần biến đổi qua nhiều kỷ nguyên và đến hôm nay thì giống chó đã trở nên to lớn và tiếp tục biến đổi không ngừng, hôm nay trên thế giới đã có hằng trăm loại khác nhau.

Một trong những giống chó đầu tiên là loài chó sống trong rừng, mà nhiều người thường gọi là chó sói, loại chó này hung hãn thường sống ở những vùng Africa, India và đặc biệt nhất là vùng South American cũng có giống chó tương tự như giống chó sói là loại 'Bush Dog'. Còn đa số những giống chó khác đều giống như các loại chó mà chúng ta hiện đang có. Những loại thông thường chúng ta thường thấy hôm nay là giống chó Wolves, Coyotes, Jackals, và Foxes. Cũng từ những giống chó này đã biến đổi thành loại ăn thịt sống, loại này chỉ có ở vùng Bắc Mỹ và về sau đã bị diệt chủng.

Nước Mỹ ngày hôm nay đã có hơn 300 loại khác nhau, đại khái được phân chia như sau: The Sporting Dogs, The Hound Group, The Working dog group, The Terriers, The toy Dog, The non sporting, The Herding group và Miscellaneous dog group. Trong nguồn gốc về giống chó tại Mỹ người ta cho rằng, khi người Á Châu đến định cư tại Mỹ họ đã mang theo một giống chó nhỏ, rồi sau đó qua nhiều thời đại đã biến đổi đến ngày hôm nay. Trước thời kỳ tiền sử người ta chưa tìm thấy gì về nguồn cội của giống chó, nhưng sau này người ta đã tìm thấy những bộ xương chó được chôn bằng những lớp cây đan, ở vùng thung lũng Tây Nam Tiểu Bang Ohio cách đây 2000 năm, với một giống chó to lớn, hung dữ. Thời gian trước khi người da trắng mang giống ngựa từ Âu Châu đến thì loài chó Wolves, Coyotes đã được người da đỏ sử dụng vào những công việc chuyên chở hàng hóa hay kéo những cỗ xe nhỏ bằng gỗ. Đồng thời nhiều người da đỏ đã ăn thịt chó thay thực phẩm trong những ngày lễ lớn.

8000 năm qua người Ai Cập đã dùng chó Saluki để đi săn những loài thú nhỏ hơn, từ đó giống chó này bắt đầu được quí trọng. Có thể nói giống chó này là loại đã có lâu đời nhất. Giống chó đua (Greyhound) gồm nhiều loại như: Pharaoh, Saluki, Lbizan, Basenji và Afgan là loại chó 5000 ngàn năm trước đây của thời cổ Ai Cập. Giống chó có thứ lông màu trắng đốm, đã được nhiều họa sĩ mô tả trong những bức tranh trước đây hơn 2000 năm. Chính loại chó này người Assyrian đã dùng vào việc canh giữ nhà, săn mồi và trong chiến tranh. Ở thời cổ xưa, người ta đưa ra một huyền thoại khá lý thú về chó. Chó là phụ tá đắc lực của Ma Vương dưới địa ngục. Cũng trong truyện cổ của người Hy Lạp, có loại chó ba đầu chuyên gác cửa địa ngục, khi người ta chết xuống âm phủ sẽ bị chó hành xử tội trạng với những việc làm sai trái trên thế gian. Chó còn là sứ giả đưa tin sự chết của con người. Tuy nhiên con người vẫn coi giống chó là một loài dơ bẩn vì những hành động ăn thịt sống hoặc xé xác những con vật khác một cách dã man, cho nên người Do Thái giáo và người Hồi Giáo cấm không được ăn thịt chó. Nhưng người Hồi Giáo có một trường hợp ngoại lệ, họ đã xem giống chó Saluki là món quà đặc biệt của thần Allab. Tuy nhiên, trong suốt thời đại tiền Hy Lạp và đến thời đại Đế Quốc La Mã những ý nghĩ về chó cũng được thay đổi nhiều.

Chó là giống vật gần gũi và cần thiết trong đời sống con người như: Canh giữ nhà, bảo vệ, săn mồi, dùng việc chiến tranh, chuyên chở v.v. cho nên con người mỗi ngày càng yêu thương loài chó nhiều hơn. Chính vì thế hình ảnh loài chó bắt đầu xuất hiện trong nghệ thuật điêu khắc, họa chân dung trong những bức tranh nhân gian cho đến mãi hôm nay. Theo thời gian qua nhiều thời đại, giống chó cũng biến đổi thành nhiều giống lớn nhỏ khác nhau, có nhiều loại chó có bộ lông đẹp, nhỏ, dễ thương. Chó là một giống vật được con người yêu thương nhất, nhiều khi họ cưng chiều, ẵm bồng như một con người vậy. Họ ăn chung, ngủ chung, đi dạo chung như một người bạn thân. Một điều rất nực cười mà tôi đã chứng kiến tại Mỹ là họ làm đám ma cho con chó, con mèo khi chết, chôn cất ở nghĩa địa đàng hoàng, đôi khi để lại di chúc hàng bạc triệu. Những nước văn minh như nước Mỹ, nếu nhỡ tay đánh chó có thể bị vào tù hoặc bị kiện bồi thường. Nói đến chó thì cũng nhiều giống chó, người thì cũng nhiều giống người. Nghĩ cho cùng, có lẽ Thượng Đế hơi bất công đấy. Chó Tổng Thống Bush thì được đi máy bay Air Force One, thả xuống đất có phụ tá Tổng Thống canh chừng, ăn uống sang hơn con người, bệnh đau có Bác Sĩ Thú Y chữa trị. Còn loại chó của các người đẹp Hollywood thì hạnh phúc tuyệt vời, lúc nào cũng nằm sát bên người đẹp, muốn hôn hít lúc nào tùy ý, muốn leo lên thân thể lúc nào cũng được, muốn ngửi, liếm, cắn chỗ nào tùy ý. Ối giời ơi là chó!. Còn chó Việt Nam thì sao, suốt ngày ngược xuôi tìm không ra một khúc xương thối để gặm, cuối cùng nằm đói meo râu, ốm như ma trôi. Đã vậy, đôi khi chủ nhà đói quá cũng đè xuống đập đầu làm món rựa mận cho qua ngày. Nói đến chó Việt nam phải nói đến món ăn truyền thống số một nhân gian. Họ bảo: Sống trên đời này không ăn thịt chó, khi chết xuống âm phủ không có chó mà ăn.

Quả thật không sai. Nói thì nói nhưng tôi thấy tội nghiệp cho giống chó quá. Năm nay Bính Tuất, tôi bấm độn thấy các chú Chó xứ Việt Nam xui lắm, đa số bị yểu mạng, sống chưa quá sáu tháng tuổi đã bị các Thần đói, Thần nhậu đem ra treo cổ. Các Thần nêu ra lý do, là vì bệnh dịch cúm gà khủng khiếp quá, cho nên các Thần sợ chết bất đắc kỳ tử không dám hẩu xực thịt gà. Chính vì thế mà cửa hàng bán thịt Chó mọc lên như nấm từ Bắc chí Nam.

Nhân dịp xuân về tôi xin được cống hiến quí vị những nhà hàng Cầy Tơ đang nổi tiếng ở Việt Nam, nếu qui vị có dịp về quê ăn Tết, xin ghé lại thử một lần cho biết món đặc sản quê nhà. Nói đến thịt chó, không chỉ nước Việt Nam chúng ta mới có món thịt quốc hồn, quốc túy này thôi, mà còn nhiều quốc gia trên thế giới này cũng đứng cùng liên danh cầy Tơ với chúng ta như: Đại Hàn, Trung Quốc, Thái Lan, Philippines, Cambodia, Laos, HongKong, Taiwan, Singapore v.v còn nhiều nữa nhưng không tiện kể ra hết được. Quốc gia ăn thịt chó nổi tiếng nhất thế giới đó là Hàn Quốc. Mỗi năm họ giết trên 3 triệu con chó, toàn quốc có hơn 6000 Restaurant chuyên bán thịt chó. Người Hàn Quốc đầu tiên mở cửa hàng Franchise về Dog food là ông Noh Moon Sung với công ty cung cấp dồi chó "The China trading company". Ông cũng là người đầu tiên mở nhà hàng bán thịt chó "Chunha Daejanggun restaurant" sau đó ông tiếp tục mở thêm chi nhánh ở nhiều nơi khác như khu phố Bundang, Yougin, Sorgpa.v.v... Trị giá mỗi tô súp chó vào khoảng $6US. Thịt chó vẫn là những đề tài tranh cãi của một vài quốc gia theo chủ trương bảo vệ súc vật. Có người cho những kẻ ăn thịt chó là kém văn minh, người thì cho rằng đó là một giống vật như trăm ngàn giống vật khác, là một thứ thực phẩm cho loài người. Theo tôi nghĩ, vấn đề khác biệt trong ý tưởng, là do vấn đề quen hay chưa quen sự việc đó mà thôi, chứ không phải văn minh hay man rợ gì cả. Tôi xin được kể lại một giai thoại đối đáp giữa nữ tài tử French Activist Brigitte Bardot và ông Kim Hong Shin về vấn đề ăn thịt chó để quí vị suy ngẫm: Bà Brigitte Bardot là người chủ trương bảo vệ thú vật, cho nên ăn thịt chó Bà cho là man rợ. Ông Kim Hong Shin hỏi lại: như vậy cả nước Pháp của bà ăn tất cả các loại ốc sên như vậy thì có man rợ không? Câu chuyện đại khái là như vậy. Thật tình mà nói trên cõi đời này tất cả mọi sự việc cũng chỉ là những thói quen cả. Nếu một người bị lạc trên hoang đảo không có thức ăn nào khác ngoài chó, mèo, rắn, rết, cào cào, châu chấu thì thử hỏi họ có ăn không? Tôi xin được chấm dứt vấn đề này với một ý nghĩ sau đây. Thế giới này và Đời sống con người tất cả chỉ là sự tồn động của thói quen mà thôi chứ không có gì gọi là văn minh hay man rợ, đạo đức hay bất nhân..

Bây giờ tôi xin được trở lại những món Cầy Tơ Việt Nam. Tết năm nay không chỉ những cửa hàng đã có từ lâu buôn bán cầy tơ, mà cả nước đang mọc lên quán "Nai Đồng Quê" như nấm. Ở miền Nam có khu chợ Ông Tạ, Tam Hiệp Thủ Đức, Ngã ba chuồng chó, Gò Vấp, ngã tư Bảy Hiền. Đặc biệt nhất trên đường Nguyễn Thị Minh Khai gần cầu Thị Nghè đối diện Thảo Cầm Viên có nhiều bảng hiệu trương lên trông rất hấp dẫn như: "Hà Nội Phố" "Nhật Tân", "Hai Mơ", "Mộc Tồn" v.v. Ngoài Bắc có nguyên một làng dọc theo bờ sông Hồng chuyên bán thịt chó quanh năm. Nghề bán thịt chó rất thịnh hành ở Hà Nội ngay khu phố Hồ Hoàn Kiếm, đường Tây Hồ, đường Trần Quang Khải, Đinh Tiên Hoàng và xa hơn có làng Nhật Tân có nhà hàng An Tú nổi tiếng thịt cầy 9 món. Đi xa hơn lên phía Bắc Hà Nội như Bắc Ninh, Tiên Quang, Cao Bằng, Lạng Sơn nhiều quán thịt chó đang mọc lên chồng chéo. Chỉ cần đến mé làng đã ngửi thấy mùi thịt chó thơm phưng phức. Nếu xuôi về Nam đi xuống miền Tây ghé An Giang, Sóc Trăng, Cần Thơ quí vị sẽ thưởng thức nhiều món thịt chó rất hấp dẫn tha hồ mà xỉn. Riêng ở Sóc Trăng nằm trên đường Nguyễn Trung Trực, Lê Hồng Phong, Phú Lợi có đến gần 30 chục quán thịt chó. Nơi đây họ tiêu thụ hơn nữa tấn thịt chó mỗi ngày. Giá trung bình mỗi đĩa khoảng chừng 25 đến 30 ngàn đồng VN. Nếu chúng ta lái xe trên quốc lộ 1A về xã Thanh Quới Huyện Mỹ Xuyên chúng ta sẽ ngạc nhiên, là dọc theo kinh B thuộc Vĩnh Thạnh (Cần Thơ) và Tam Hiệp (Kiên Giang) nhà hàng thịt chó mọc lên chằn chịt. Dù thích ăn hay không dám ăn thịt chó, người ta không thể phủ nhận món thịt chó là món ăn bổ dương cho đàn ông, nhiều chất đạm (proteins) thêm Energy và sống lâu (Stamina). Món thịt chó đã có lâu đời gần như là một món ăn quốc hồn quốc túy của người Việt chúng ta.

Trong thời gian khá lâu món thịt chó đã biến đổi phương cách nấu nướng rất hợp với khẩu vị của đại chúng như: Chó hấp, chó nướng, chó chả chìa, rựa mận, chó cuốn lá lốp, chó xáo măng, chó cháy cạnh, chó dồi chả đùm, chó xáo măng móng, chó 9 món v..v Thông thường người ta ăn thịt chó với mắm tôm, nặn thêm tí chanh, kẹp thêm ít lá mơ, ngò gai, tí riềng thì thịt chó sẽ bốc lên một mùi thơm đặc biệt, nhắp thêm tí rượu đế thì còn gì tuyệt bằng. Nếu ai chưa ăn thì nên ăn thử, rất ngon đủ các món chế biến hợp khẩu vị. Đó là những mẩu chuyện thịt chó ăn chơi đời thường xin cống hiến cùng quí vị trong dịp xuân về. Sau đây chúng tôi cũng xin được chia xẻ một vài lãnh vực khác về Tết Nguyên Đán để chúng ta cùng nghĩ về quê hương, phong tục, tập quán, và một vài kỷ niệm khó quên đã đi qua đời mình trong những ngày xuân.

Mùa đông đã qua, mùa xuân vừa đến cảnh vật đã đổi thay trong bầu trời ấm áp với trăm hoa đua nở. Lòng người cũng chứa chan bao niềm hy vọng, những lời cầu chúc cho nhau trăm điều tốt đẹp, Phúc, Lộc, Thọ, Khang, Ninh. Theo phong tục của người Việt chúng ta ngày Tết cũng là ngày tiễn đưa vị thần linh về trời đón tiếp vị Linh Vương đến, cho nên trong giờ phút giao thừa người ta thường đánh trống, chuông, hay đốt pháo để đón tiếp vị Thần Linh. Đồng thời họ cũng lập những bàn thờ cúng trước cửa nhà với đủ mọi lễ vật như đầu heo (thủ lợn) gà luộc, bánh chưng, bánh Tét, mứt kẹo, trầu cau hoa quả, rượu nước và vàng mã đó là tại tư gia. Còn các Đình, Chùa cũng có Từ đình, Từ chùa lo chuyện hương đèn trong suốt mùa Tết.

Sau lễ giao thừa người ta thường kéo nhau đi lễ Chùa, Đình để cầu phúc, cầu may xin Phật Trời phù hộ cho năm mới. Có người xin quẻ đầu năm để biết vận mệnh trọn năm của mình. Sau đây tôi xin nêu lên một vài phong tục mà người Việt Nam chúng ta không thể quên được trong những ngày Tết.

Xuất hành: Người Việt thường tin tưởng vào ngày giờ, hướng tốt xấu để chọn đúng giờ tốt ra khỏi nhà để trọn năm gặp nhiều điều may mắn.

Hái lộc: Sau khi đi lễ Chùa xong người ta thường bẻ những cành hoa hay cây lá trước cửa chùa mang về nhà để được lộc trời đất trọn năm. Cành lộc tượng trưng cho điều lành và phúc lộc cho năm mới.

Hương Lộc: Một tục lệ hiện nay không còn nhiều người chú ý nữa, tuy nhiên vẫn còn một vài thôn xóm xa xôi họ tiếp tục giữ lấy. Hương lộc là lộc từ những nén hương được thắp lên ở Đền, Chùa rồi sau đó mang về nhà cắm lên bình hương nơi bàn thờ. Hương lộc tượng trưng cho sự hưng thịnh và thành công trong công việc làm ăn. Nhiều người còn mê tín cho rằng khi nén hương mang về nhà mà giữa đường lóe sáng lên là điềm tốt còn bị tắt là điều xấu báo trước trong năm.

Xông nhà: Ngày mùng một Tết là ngày rất quan trọng cho người xông đất nhà mình, cho nên buổi sáng mồng một cần người hợp với tuổi của gia chủ và nhẹ vía đến viếng nhà, nếu chẳng may gặp người nặng vía hay không hợp tuổi thì quanh năm sẽ xui xẻo làm ăn thất bại, thông thường người ta đã chọn những người quen biết hay người trong dòng họ hợp tuổi để xông đất vào dịp đầu năm.

Đốt pháo: Theo như đa số người Việt chúng ta xem đốt pháo là tăng thêm sự vui nhộn hân hoan cho ngày Tết, đồng thời để xua đuổi những phiền muộn ra đi. Đốt pháo bắt đầu từ chiều giao thừa hay giữa đêm giao thừa. Có người cho rằng đốt pháo cũng để đuổi ma quỉ ra khỏi nhà. Người ta đồn rằng có giống ma núi rất hung dữ (gọi là Sơn Tiêu) loại ma này thường gây đau bệnh cho con người.

Mừng tuổi, Lì xì: Ngày mồng một đầu năm con cháu phải thức dậy sớm, áo quần chỉnh tề, thắp hương đèn lạy bàn thờ Tổ Tiên, sau đó phải mừng tuổi ông bà, cha mẹ sống lâu trăm tuổi. Thường thì ông bà, cha mẹ đã chuẩn bị sẵn bao lì xì trong đó có chút đỉnh tiền để mừng tuổi con cháu. Lời chúc Tết là những lời sức khỏe, tài lộc, may mắn, thịnh vượng, hạnh phúc và nếu người nào có những rủi ro trong năm qua thì chúc phúc và cầu nguyện cho họ nhiều hơn. Một điều tối kỵ trong ngày Tết mà cha mẹ thường nhắc nhở con cái là không nên nói điều rủi ro, xấu xa với bất kỳ ai, bất kỳ nơi nào.

Dân Việt chúng ta sửa soạn ngày Tết rất chu đáo. Bắt đầu từ tháng 12 Âm Lịch người ta bắt đầu mua gạo, nếp, muối dưa hành, gà vịt, bánh mứt, cây kiểng, bông hoa.v.v.. Đó là phần đảm đang của những bà mẹ Việt nam.

Song song việc sửa soạn những vật dụng trong nhà, người ta cũng chuẩn bị mua sắm những bộ áo quần mới cho chính họ và con cái trong gia đình. Đến ngày gần Tết người ta lại chuẩn bị lau chùi các vật dụng thờ cúng trên bàn thờ như: Lư đồng, Án thư, mâm quả, bình hoa. Ngoài công việc đó người ta còn sơn lại nhà cửa cho mới mẻ, treo những bức tranh Tết, những câu đối, lồng đèn, tranh Lý Ngư Vọng Nguyệt, đám cưới chuột. v.v

Tất niên: Trước khi chờ đón năm mới đến, người ta thường tổ chức những buổi tiệc tất niên để họp mặt vui chơi, gởi nhau lời chúc tụng và trao quà cáp cho nhau trước khi chia tay về ăn Tết. Tiệc tất niên thường được tổ chức ở các công sở hay trường học. Khoảng thời gian này người ta thường gởi quà tặng đến người sếp của mình hay các học trò biếu quà cho thầy cô để tỏ lòng biết ơn.

Chúng ta đã nói đến những phong tục tập quán của dân tộc Việt qua ba ngày Tết nhưng chúng ta không thể nào không nói đến một tục truyền đã có lâu đời mà hiện nay ở hải ngoại chúng ta vẫn còn giữ đó là lễ tiễn đưa ông Táo về trời.

Lễ Táo Quân: Ông Táo là thần bếp cho nên đã chứng kiến tất cả sinh hoạt trong mọi gia đình. Hằng năm đến ngày 23 tháng Chạp thì Ông Táo phải thu xếp về trời để tâu với Ngọc Hoàng mọi diễn biến dưới trần thế. Trong ngày này, mọi gia đình đều làm một mâm cơm, mẫu mã vàng bạc đầy đủ để dâng lên cho Táo, mong Táo vui lòng trước khi lên đường về trời mong che dấu bớt tội lỗi trần gian với Ngọc Hoàng.

Chợ Tết: Phiên chợ thường nhộn nhịp vào ngày 28-29 tháng Chạp, cha mẹ thường đưa con cái đi mua sắm đồ đạt cho nên phiên chợ này thường gọi là phiên chợ trẻ con, sau đó là phiên chợ cuối cùng của năm. Những phiên chợ này người mua kẻ bán tấp nập, nhộn nhịp suốt ngày đêm. Đồng thời người đi tham quan cảnh chợ Tết cũng không kém. Hàng hóa bày bán đủ các loại mặt hàng, rao bán, trả giá, mời mọc, giành giật khách hàng từng giây phút tạo đủ các loại âm thanh nghe rất vui tai và không khí náo nhiệt khác thường. Điểm đặc biệt ở chợ Tết là những gian hàng bán hoa. Hoa là những thứ không thể thiếu được ở mọi nhà trong ngày Tết Nguyên Đán, vì hoa là những phúc lộc và may mắn trong năm mới, chẳng những thế hoa còn là một thứ để trừ ma quỉ, Người miền Nam cho rằng hoa đào màu đỏ nhạt sẽ đuổi được ma quỉ. Ở miền Nam giống hoa đào không có nhiều như ở ngoài Bắc hay ở Đà Lạt cho nên người ta thường dùng hoa Mai để thay thế.

Cây Nêu: Ngày xưa cứ mỗi lần Tết đến thì ma quỉ thường về quấy phá cho nên trước mỗi nhà đều dựng một cây nêu. Sự việc này không biết bắt nguồn từ đâu, hư thật ra sao nhưng theo một số sách phong tục tập quán của người Việt có ghi lại một tục truyền như sau: Khi ma quỉ đến quấy phá dân gian, mọi người cầu xin đức Phật ra tay cứu giúp, sau đó ma quỉ có hỏi đức Phật: Ở đâu là đất của Phật, Phật trả lời nơi nào có phướng, có chuông, có khánh đó là đất của ta. Ma quỉ hỏi tiếp địa giới của Phật đến đâu lấy gì phân biệt, Phật trả lời nơi nào có dấu vôi của ta là nơi đó là địa giới của Phật. Sau này người ta dựng cây nêu với đầy đủ khánh sành, phướng giấy, rắc vôi trắng trước sân nhà. Đây chỉ là một trong những tục truyền của dân gian về cây Nêu, chỉ ghi lại để suy gẫm cho vui trong ba ngày Tết.

Các trò chơi trong ngày Tết: Trong những ngày Tết người ta thường tổ chức nhiều trò vui chơi cho mọi người tùy theo phong tục, tập quán và hoàn cảnh của từng địa phương, từng gia đình.

Hát Bội: Ở các vùng thôn quê hẻo lánh dân làng thường thuê những đoàn hát bội chuyên nghiệp đến trình diễn một hay hai ngày cho dân làng thưởng thức vui chơi. Chỗ trình diễn thông thường là nơi Đình, Miếu có khi phải che lều ở ngoài trời mới đủ chỗ cho dân chúng xem. Bộ môn Hát Bội thường thấy nhiều ở miền Trung. Bộ môn này rất đơn giản để trình diễn, chỉ cần một trống chầu, nếu muốn hoàn hảo hơn thì thêm một cây kèn, một cây đờn cò thì tuồng hát sẽ hấp dẫn hơn, thu hút nhiều tiếng vỗ tay và tiền thưởng lớn hơn của các nhà địa chủ trong làng.

Hát Tuồng: chỉ khác ở hát bội là không pha trò hề nhiều, thông thường thì họ hát lại những tuồng lịch sử một cách nghiêm chỉnh như điển tích Tam Quốc Chí, Bình Đông, Bình Tây, Phàn Lê Huê.v.v

Ảo thuật: Thường người ta sử dụng những đoàn xiếc, họ múa kiếm, phóng dao, đi trên giây hay làm những trò ảo thuật bằng những dụng cụ tinh xảo hay những con vật đã được tập luyện.

Múa rối: Trò chơi dưới nước bằng những hình nộm được điều khiển bằng máy móc hay bằng người núp phía sau bức màn che hoạt động nhịp nhàng với những loại nhạc vui tươi. Có khi bằng những hoạt cảnh Lã Vọng câu cá bên sông.v.v..

Hát quan họ: Môn hát này phát xuất từ Bắc Ninh với lối hát đối đáp giữa trai và gái rất hấp dẫn và thích thú để trao đổi tâm tình với nhau.

Bắt bài: Lối trình diễn này rất đẹp mắt và vui nhộn. Thường thì có nhiều Ả Đào kết hợp với nhau với màu sắc sặc sỡ của những chiếc áo, những thắt lưng, nón cài trâm, đèn bóng, múa hát theo điệu nhạc, uốn lượn thân thể ẻo lã trông rất đẹp mắt.

Cờ bạc: Trong dịp Tết mọi gia đình đều cho phép con cháu mình cờ bạc hay rượu chè, những thứ này là những điều cấm kỵ trong những ngày thường. Những trò chơi dân gian thông thường là đánh Bầu Cua Cá Cọp, đánh xốc đĩa, đánh bài Tây, Tứ sắc, Tam Cúc, đánh Kiệu, cờ Tướng, cờ Gánh, còn sang cả hơn một chút thì chơi Tổ Tôm, đánh Chắn, Domino Tây tất cả những trò chơi tùy thuộc tình hình tài chánh của từng gia đình.

Tất cả những điều tôi vừa trình bày ở trên có lẽ người Việt chúng ta ai cũng biết, quí vị sẽ thấy đầy dẫy những điều đó trên những tờ báo Xuân cho nên tôi xin được chuyển sang một góc cạnh khác. Chúng ta nói rất nhiều về Tết Nguyên Đán của người Kinh mà ít ai nói đến Tết của đồng bào dân tộc ở trên miền rừng núi quê hương, sau đây chúng tôi xin được nói sơ qua một vài điểm đặc biệt ngày Tết đồng bào dân tộc để chúng ta cùng chia xẻ.

Tết Prơ-Giê-Râm của người Cơ Tu. Đây là ngày Tết lớn của đổng bào tỉnh Quảng Nam thuộc các huyện Phước Sơn, Giằng, Hiên vào những ngày đầu vụ mùa lúa mới. Mọi việc cũng được chuẩn bị kỷ lưỡng từ nhà cửa cho đến những vật dụng. Đặc biệt người Dao ở tỉnh này ăn Tết bằng những lối nhảy múa dân gian hay thi đấu những bộ môn võ thuật.

Tết người Sedang ở vùng Kontum. Người Sedang đã chia ra làm hai lần Tết trong năm. đó là Tết Giọt Nước ( Thần Nước Yang Dak) và Tết Lửa. Tết Nước vào khoảng tháng 3 Dương Lịch, mục đích tế Thần để được vụ mùa trong năm tới.

Tết người H'Mông. Người H'Mông ăn Tết rất thịnh soạn họ chuẩn bị nhà cửa thực phẩm đủ loại, họ cũng giết cả bò, heo, gà, vịt để ăn mừng. Ngoài thịt thà ra họ còn làm nhiều loại bánh bằng bột nếp. Tết thường tổ chức vào giữa mùa đông, trước hoặc sau Tết Dương Lịch đôi ba ngày. Người H'Mông thuộc vùng cao Tây Bắc và Việt Bắc, họ gọi Tết Nguyên Đán là Nao-X-Cha.

Tết người H're'. Người dân tộc H'Re' thuộc tỉnh Quảng Ngãi họ ăn Tết suốt nhiều tháng liền cũng giống như người H'Mông. Họ giết trâu, bò, heo, gà và nhất là họ ăn bánh tét rất nhiều, nhà nào cũng nấu ít nhất năm bảy thùng bánh tét, hằng trăm ché rượu ở trong nhà để đãi khách. Ngày Tết họ thường tụ tập tại nhà ông chủ làng để múa hát hay chúc tụng lẫn nhau. Đồ trang sức của đàn ông là những ống Chinh còn đàn bà thì đeo ống Bương, họ xem như đó là những nhạc cụ gõ lên trong khi múa hát.

Tết người Gai Rai. Người ta thường gọi là Tết Bỏ Mã cũng giống như Tết người đồng bào Ba Na, người dân tộc này thuộc tỉnh Gia Lai. Phong tục của họ thường dùng trống, chiêng gõ lên inh ỏi rồi cùng kéo nhau ra nghĩa địa để chia vui cùng giòng họ và người đã chết. Họ ăn tiệc tại nghĩa địa gọi là lễ Bỏ Mã.

Tết của người Thái. Đồng bào này sống ở các vùng Sơn La, Lai Châu. Họ cũng ăn hai loại Tết gọi là Tết Xoong Sip (Tết cơm mới) và Tết Kim Lao Mao (Tết uống rượu) kéo dài đến hết mùa. Họ cũng có Tết Ông Táo và Tết Nguyên Đán, Tết Nguyên Đán gọi là Nen-Bươn-Tien, Trong ngày Tết họ thường mang dao, rựa ra đường phát chặt những cây cối họ gọi là phát quang, để được trọn năm may mắn. Mùa Tết kéo dài đến rằm tháng Giêng mới mãn.

Tết người E-Đê hay Rhade'. Thuộc tỉnh Đắc Lắc Buôn Mê Thuộc, họ ăn Tết vào khoảng tháng 10 Dương Lịch. Người E-Đê ăn Tết cũng giống như các đồng bào sắc tộc khác, cũng giết bò, heo, gà, rượu ché đầy bình. Họ cúng vái Thần Linh tứ phía trên trời dưới đất phù hộ mỗi năm được mùa.

Tết người Chơ Ro. Gọi là Tết Yang Pa hay Chu Ru. những đồng bào dân tộc này thường sống ở các tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng, Bà Rịa, Vũng Tàu, họ cũng ăn hai Tết như đồng bào dân tộc khác. Tết Thần Rừng và Tết Thần Lúa. Họ ăn Tết vào khoảng tháng ba Âm Lịch, thường cúng vái nơi những cây đa to. Đặc biệt Tết Thần Lúa các cô gái còn trinh thường kéo nhau ra đường, mang nhiều bánh trái, hoa quả để cho dân làng họ tin là được may mắn trên con đường tình duyên.

Tết Nhô LirBông của người K'Ho. Đồng bào sắc tộc này thường sống ở tỉnh Lâm Đồng, họ ăn Tết sau Tết Nguyên Đán khoảng một tháng. Tết của họ kéo dài đến cả tháng, họ ăn mừng được mùa lúa, họ quan niệm lúa thóc là do ông trời ban cho, nên dân làng thường lấy máu gà trộn với vỏ cây đa, cây nghệ để bôi lên vựa lúa, hay những cửa ra vào, đồng thời họ cũng dùng cỏ tranh nghiền nát bôi lên trên người, trên trán và cho toàn thể những thành viên trong gia đình cùng các vật dụng thường ngày. Sau đó họ ăn uống vui chơi đến trọn tháng.

Tết của người Chăm. người Chăm còn gọi là người Chàm đa số đang sống ở tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận và Châu Giang (tỉnh An Giang) Người Chàm cũng có hai lễ lớn trong năm mà họ coi như là ngày Tết đó là Păng-Katê và Păng-Chabư. Người Chàm cũng tổ chức Tết một cách tưng bừng như mọi đồng bào sắc tộc khác. Tết Păng-Katê vào khoảng tháng 9 Dương Lịch, Tết Păng-Chabư vào khoảng tháng 2, tháng 3 Dương Lịch. Ngày Tết thường tổ chức tại đền Pô Nưgar, tháp Pô Rômê ở Huyện Ninh Phước tỉnh Ninh Thuận và tháp Pô Klông Garai ở thị xã Phan Rang- Tháp Chàm. Cũng nên nói thêm người đồng bào sắc tộc Chàm theo hai tôn giáo khác nhau đó là đạo Hồi và đạo Bà La Môn. Trong chúng ta ai cũng biết đạo Hồi rất kiêng cữ thịt heo và đạo Bà La Môn thì kiêng cữ thịt bò. Ngoài hai lễ lớn người Chàm còn có nhiều lễ khác trong năm như: Lễ cúng Thần Nông, Lễ Cầu Đảo (Chakap-Hiau-Kron) tức là cầu cho thần sông, suối, đập nước. Lễ cúng ruộng (Pô Phùm) và lễ Tống Ôn (Rija Nưgar) cầu cho làng xóm yên vui, thịnh vượng.

Tóm lại trên đất nước chúng ta có rất nhiều đồng bào sắc tộc cho nên những ngày lễ lớn hay Tết đều mang những phong tục, tập quán và những đặc thù khác nhau. Rất tiếc tôi không thể đi vào chi tiết vì trang báo có giới hạn. Tết Nguyên Đán vẫn là Tết truyền thống của dân tộc Việt qua nhiều ngàn năm, nhiều thế hệ đổi thay của nền văn minh hiện đại, nhưng sự đổi thay đó vẫn chưa đánh mất hết những truyền thống của dân tộc. Ngày Tết là nền tảng nhân văn, nền tảng văn hóa của một quốc gia trong những chặng đường tiến hóa. Nhân dịp xuân về chúng tôi cũng xin được nêu lên một vài sắc thái đặc biệt của ngày Tết với một số quốc gia trên thế giới để chúng ta tìm hiểu thêm vài phong tục tập quán và văn hóa xứ người.

Mỗi dân tộc đều có những ngày Tết với những đặc thù riêng. Ngày Tết thường biểu hiện nhiều về phong tục, tập quán mà nó còn mang một đặc tính văn hóa cá biệt của quốc gia đó.

Tết Cambochia: Có hai điểm đặc biệt rất dễ tìm thấy trong ngày Tết của người Cambochia đó là tục thả thuyền và đắp núi cát. Khi Tết đến họ thường làm những chiếc đèn giống như chiếc thuyền rồi đem ra thả trên Biển Hồ trôi đi, ngày này gọi là ngày hội hoa đăng. Đèn nhà ai cháy sáng và lâu nhất là người đó năm mới nhiều may mắn, phát tài. Đồng thời họ cũng đắp lên những núi cát nhỏ nhiều nơi, núi cát này mang ý nghĩa là xây dựng điều tốt đẹp.

Tết người Lào và Miến Điện: Hai nước này có ngôn ngữ và tục lệ gần giống nhau. Ngày Tết chính là "Ngày Hội Nước". Theo những người dân xứ này nước biểu hiệu cho sự may mắn, cho nên đến ngày Tết nếu người nào bị tưới nước ướt nhiều nhất là năm mới gặp nhiều may mắn. Trong ngày Tết người nào cũng chuẩn bị cho mình những hộp, chai, chậu, xô, gầu.. để đựng nước. Phong tục tưới nước không phân biệt giai cấp hay chức tước nào cả. Phong tục tưới nước không chỉ có ở hai nước Lào và Miến Điện mà ngay cả tại Tây Ban Nha, Cuba cũng có tục phun nước ra ngoài để được may mắn.

Tết Malaysia: Phong tục đặc thù của Malaysia là " Đấu Lông Công" dùng những thứ lông công dài để ngoáy vào mắt mũi của người khác trong lúc bất ngờ, hễ ai cười trước thì người đó đã thua cuộc. Họ xem đây là trò vui chơi trong ba bữa ngày Tết.

Tết Mông Cổ: Tết Mông Cổ thường có những cuộc thi thố tài năng và lòng dũng cảm của từng người. Tết này có những điểm giống như ngày lễ Noël, có cây thông, có tuyết nhưng ông già này không phải như ông già Noel mà ông già chăn nuôi.

Tết E-Cốt: Phong tục xứ này rất đặc biệt, trong ngày Tết nhà không đóng cửa ai vô cũng được, họ tìm đến nhau với những lời chúc tụng tốt đẹp đầu năm.

Tết Đại Hàn: Nước này có đặc thù là đêm giao thừa họ không ngủ, vì nếu ngủ thì ngày mai thức dậy lông mày sẽ bị bạc trắng. Họ cũng kéo nhau ra đường hò hát vui chơi nhất là những thiếu nữ ưa thích nhảy cao. Tết Hàn Quốc cũng giống như Tết Trung Hoa và Việt Nam chúng ta. Họ thường mặc y phục truyền thống là bộ Han-Bosk trong ngày đầu năm và ăn món Duk-Gook với bánh làm bằng bột gạo.

Tết Brazil: Người Brazil tổ chức Tết ở Rio De Janero, họ đốt pháo bông, tiệc tùng tưng bừng. Họ đón Tết vào lúc nửa đêm giống như Tết Tây sau đó chúc mừng nhau bình an, thịnh vượng trong năm mới. Một đặc biệt nữa của người Brazil trong ngày Tết tất cả y phục của họ đều màu trắng vì họ tin tưởng màu trắng tượng trưng cho sự may mắn, tốt đẹp cho cả năm.

Tết Trung Hoa: Người Trung Quốc họ ăn Tết theo Âm Lịch cũng giống như người Việt chúng ta, mọi phong tục, tập quán về ngày Tết rất gần gũi và hầu như rập khuông, có lẽ bị ảnh hưởng quá lâu trong thời kỳ người Tàu đô hộ nước ta.

Tết Mexico: Người Mexico đón giao thừa vào lúc 12 giờ đêm, cứ mỗi lần đồng hồ báo hiệu một tiếng thì họ ăn một trái nho, mỗi quả nho tượng trưng cho một trong mười hai tháng của một năm. Một đặc điểm được nhiều người chú ý là trong ngày Tết người phụ nữ thường mặc đồ lót màu đỏ vì họ tin rằng đồ lót đỏ là những may mắn và tìm được tình yêu trong năm, và một phong tục khác nữa là ngày Tết nhiều người mang vali đi khắp phố phường, đó là điều mơ ước được may mắn đi du lịch cho năm tới.

Tết Thụy Sĩ: Cách ăn Tết người Thụy Sĩ cũng không mấy khác với các nước phương Tây. Họ mua sắm tưng bừng, tổ chức những buổi tiệc lớn, họ cũng chờ đón giao thừa vào giữa đêm để uống rượu và chúc mừng nhau may mắn thành công trọn năm.

Tết Thái Lan: Người Thái Lan ăn Tết vào ngày 13 tháng 4 theo lịch Thái. Họ cũng có phong tục đổ nước, chơi nước hay té vào người khác để lấy hên đầu năm. Thông thường thì người Thái trong ngày Tết họ về quê thăm viếng tổ tiên ông bà, dòng họ để chứng tỏ lòng biết ơn và tôn kính.

Tết Thổ Nhĩ Kỳ: Thổ Nhĩ Kỳ ăn Tết bắt đầu từ buổi chiều và kéo dài đến tận sáng. Thường thì họ tụ họp ở nhà với gia đình để xem truyền hình đón Tết. Ngày Tết nhằm ngày 31 tháng 12 mỗi năm.

Tết Đài Loan: Tết Đài Loan cũng giống Tết Trung Hoa và Việt Nam. Phong tục đặc biệt nhất trong ngày Tết là họ ăn tiệc bằng một con gà đầy đủ đầu, mình, tứ chi. Con gà được đặt trên một chiếc bàn tròn, trước khi ăn họ quay chiếc bàn cho đến khi chiếc bàn dừng lại, lúc đó đầu con gà quay về hướng người nào thì người đó xem như bị xui đến trọn năm.

Tết Hy Lạp: Tết Hy Lạp có phong tục gần giống như Lễ Noël, họ tin trong đêm Giao Thừa có Thánh Basil đến tận nhà bỏ quà vào chiếc giày cho trẻ em. Họ cùng quây quần với gia đình để ăn tiệc và cầu chúc lẫn nhau trong ngày đầu năm.

Tết Nhật Bản: Người Nhật chờ đón xuân trước vài tuần lễ, họ cũng sửa soạn nhà cửa mua sắm thức ăn linh đình, họ trang trí nhà cửa bằng những cây tre, cây thông hay dây thừng vì họ tin rằng những thứ này mang đến họ nhiều sức khỏe và may mắn. Khi Giao Thừa thì chuông sẽ rung lên 108 lần để xua đi 108 lần xui xẻo, ưu phiền.

Tết Đan Mạch: Với Tết người Đan Mạch có phong tục khác lạ hơn vài quốc gia khác là tục lệ đập chén bát. Khi Giao Thừa đến mọi người đem những chén bát cũ của mình đến trước cửa nhà người khác để đập vỡ vụn, nhà nào có nhiều chén bát vỡ là nhà đó năm mới làm ăn phát đạt và chứng tỏ người đó có nhiều bạn bè.

Tóm lại, chúng tôi chỉ nêu lên một vài quốc gia tượng trưng để mọi người cùng thưởng thức những điều lạ trong dịp đầu năm với một số phong tục tập quán. Quốc gia nào cũng có những đặc thù và những niềm tin riêng về sự may mắn hay những vị Thánh Thần phù trợ cho họ. Điều đó có hay không, đúng hay sai chúng tôi miễn bàn luận, nhưng có một điều tôi biết rất chắc là dù người đó có văn minh hay học rộng đến đâu thì ngày Tết truyền thống cũng có những cái mà người ta không bao giờ quên được và có những việc làm như một vô thức không cần biết đúng hay sai, tin hay không tin.

Chúng tôi đã nói đến rất nhiều về phong tục tập quán trong ngày Tết, nhưng có một điều nữa chúng tôi không thể thiếu sót, đó là những thức ăn của người Việt trong những ngày Tết. Chúng tôi xin được kể qua một vài món ăn thông thường như:

Bánh Chưng, bánh Tét, dưa món, dưa cà pháo, kim chi, củ kiệu, củ cải đỏ, củ cải trắng ngâm chua, patê gan, lỗ tai ngâm giấm, gà rút xương, súp bắp, súp cua, súp thập cẩm, mứt me, mứt gừng, mứt cà rốt, mứt mãng cầu, mứt thơm.v.v.. Tôi chỉ biết chừng ấy thôi nếu nói nhiều quá thì hóa ra tôi dành phần của các bà mất rồi, xin các bà bổ túc thêm cho ngon miệng trong ba bữa ngày Tết.

Và sau đây chúng ta cũng xin nhắc đến một vài diễn biến trong năm Tuất để chúng ta cùng suy ngẫm với những biến cố quan trọng đã xảy ra trong suốt chiều dài lịch sử .

- Chiến tranh Đông Dương bùng khởi tháng 4/1946 (Bính Tuất)

- Chiến dịch Đông Xuân tháng 4/1970 của Cộng Sản mang đại pháo 115 ly tấn công 13 vùng khác nhau tại Miền Nam. (năm Canh Tuất)

- Tháng 4/1970 Tỉnh Tây Ninh bị tấn công. Lữ đoàn 101st nhảy dù Hoa Kỳ được phối trí ở hai tỉnh Quảng Trị và Thừa Thiên. Đó là những ghi nhớ đơn sơ trong năm chó trong khúc quanh chiến tranh Việt Nam, hy vọng các vị tiền bối sẽ bổ túc thêm.

Việt Nam chúng ta ngoài Tết Nguyên Đán ra, chúng ta còn có một vài Tết nữa cũng không kém phần quan trọng và tưng bừng, tôi cũng xin được nêu ra sau đây:

Tết Thanh Minh là tiết thứ năm trong "Nhị thập tứ khí" sau ngày lập xuân 45 ngày ở vào tháng ba hay tháng tư Âm Lịch tùy từng năm.

Tết Đoan Ngọ. Tết này đối với người Việt cũng khá quan trọng cho nên gọi là "Mồng 5 ngày Tết".

Tết Hàn Thực nhằm ngày mồng 3 tháng 3, thật ra Tết này không phải là Tết của Việt Nam.Theo sử sách viết lại Tết ngày là ngày giỗ ông Giới Tử Thôi bên Tàu hiền sĩ thời Xuân Thu bị chết cháy ở núi Điền Sơn.

Tết Thượng Nguyên hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu nhằm vào rằm tháng Giêng thường tổ chức tại các chùa chiền để cúng vía Phật Tổ.

Tết Trung Nguyên. Nhằm vào rằm tháng bảy tức là ngày xá tội vong nhân. Ngày này dân chúng cúng vái đốt vàng mã cho người Âm phủ được tha tội.

Tết Trung Thu nhằm vào rằm tháng tám. Tết này là Tết vui chơi, rước đèn lồng của trẻ em. Người lớn thì cúng bái tổ tiên, tiệc tùng và uống trà ngắm trăng.

Tết Hạ Nguyên hay còn gọi là Tết Cơm Mới nhằm ngày rằm hay mồng một tháng mười. Ở nông thôn người ta thương nấu cơm gạo lúa mới để cúng tổ tiên và ăn mừng vụ mùa vừa qua.

Tết Trùng Cửu nhằm ngày mồng chín tháng chín Âm Lịch. Tết này bắt nguồn từ sự tích của đạo Lão thời Hán.

Tết Trùng Thập nhằm ngày mười tháng mười Âm Lịch. Tết này là Tết của nhà thầy thuốc, tụ hợp khí âm dương dược sắc tứ thời.

Tết Táo Quân. Nhằm ngày 23 tháng Chạp đưa vua Bếp về chầu trời. Tết Táo Quân không chỉ tiễn đưa Táo Ông mà con đưa Táo Bà cùng đi cho có đôi có bạn, đồng thời người ta còn mua ba con cá chép để làm ngựa hóa rồng cho Táo cởi về trời chầu Ngọc Hoàng.

Nguyên Đán là Tết cổ truyền của dân tộc Việt, một ngày có ý nghĩa cao đẹp về nhân văn, văn hóa và truyền thống của một dân tộc. Đối với người Việt ngày Tết rất quan trọng, dù làm việc ở đâu, hay bận rộn đến cách mấy thì họ cũng phải nghỉ để về đoàn tụ với gia đình, để cúng kính tổ tiên ông bà trong những ngày đầu năm. Ngày Tết mang một ý nghĩa sâu đậm trong lòng mọi người là hướng về cội nguồn. Họ muốn gặp lại người thân, mảnh vườn, con sông, con lạch của một thời thơ ấu, Họ muốn đi qua những đoạn đường đã ghi bao dấu chân kỷ niệm, những mái nhà, hàng tre, tiếng gà gáy sang canh là cả những báu vật của quê mẹ là niềm ủi an trong những tháng ngày lao đao cơm áo. Bên hàng giậu thưa, những trái xoài, trái mít, trái dừa sao ngọt lịm, sao nó quá hữu tình quê hương của mẹ. Chỉ chừng ấy thôi đã làm lòng tôi rạo rực mỗi khi xuân đến, chỉ ngần ấy nhớ thương đã làm bước chân tôi vội vã quay về quê hương đất tổ. Năm này tôi "về quê ăn Tết" chỉ vì nơi này tôi đã sinh ra. Chúc quí vị một năm mới An Khang Thịnh Vượng.

  

 

Linh Vũ