Hiệp
Hội
Các
Quốc
Gia
Đông
Nam
Á:
(Association of
SouthEast
Asian
Nations
-
ASEAN)
Nguyễn
Văn
Thành
Kỳ
65:
N
goại
Vụ
Đối
Thoại ASEAN -
Nhật
Bổn
Điều khoản 1-
ASEAN và Nhật Bổn thiết lập liên lạc bán chính thức năm
1973 và chính thức sau đó với sự thành lập Diễn Đàn ASEAN-Nhật Bổn năm
1977. Từ đó sự liên hệ ngoại giao ASEAN-Nhật Bổn tiến bộ và hợp tác sâu
rộng bao gồm chính trị, an ninh, kinh tế và tài chánh, xã hội và văn hóa.
Điều khoản 2-
Sự liên hệ càng ngày càng mạnh mẽ hơn sau khi 2 bên ký kết thỏa hiệp Tokyo
phục vụ liên minh ASEAN-Nhật Bổn năng động trong 1 nghìn năm mới và (the
Dynamic and Enduring ASEAN-Japan Partnership in the New Millennium)
chấp nhận chương trình hành động ASEAN-Nhật Bổn (the
“ASEAN-Japan Plan of Action)
trong hội nghị thượng đỉnh ASEAN và Nhật Bổn tại Tokyo ngày 11 và 12 tháng
12 năm 2003.
Điều khoản 3-
ASEAN và Nhật Bổn đã tăng cường hợp tác sâu rộng để bảo đảm hòa bình thịnh
vượng và ổn định trong vùng thông qua cơ chế đối thoại ASEAN-Nhật Bổn (mechanisms
under the ASEAN-Japan dialogue)
trong các Hội nghị Thượng đỉnh, các Hội nghị Bộ trưởng, các nhân viên cấp
cao và trong các hội nghị các chuyên viên thông qua khung đa diện sáng
kiến bởi ASEAN, thí dụ như Diễn đàn vùng ASEAN, ASEAN+3.
Điều khoản 4-
Tuyên ngôn Tokyo (The
Tokyo Declaration)
và chương trình hành động ASEAN-Nhật Bổn đã được 2 bên chấp thuận là một
cơ sở cho liên hệ ASEAN-Nhật Bổn và cung cấp điều lệ và hướng đi cho sự
hợp tác tương lai (providing
guideline and direction for future cooperation).
Các tài liệu này phản ảnh sự tham gia của 2 bên phát triển liên hệ toàn
diện trong thế kỷ thứ 21.
Điều khoản 5-
Để theo dõi kết quả của các Hội nghị thượng đỉnh ASEAN-Nhật Bổn, cố gắng
thi hành các biện pháp ưu tiên (priority
measures) và các hành động theo đúng chương trình hành động
ASEAN-Nhật Bổn, các thành quả sẽ được báo cáo cho Hội nghị thượng đỉnh
ASEAN-Nhật Bổn vào ngày 23 tháng 11 năm 2004.
Điều khoản 6-
Nhật Bổn gia nhập Thỏa hiệp hữu nghị và hợp tác (the
Treaty of Amity and Cooperation - TAC)
với các nước Đông Nam Á ngày 2 tháng 7 năm 2004 tại Jakarta và gia tăng sự
quan trọng của Thỏa hiệp hữu nghị và hợp tác như là một Luật
ứng sử (a
code of conduct)
và giao thiệp cho các
nước phục vụ nền hòa bình và thịnh vượng trong vùng.
Điều khoản 7-
Trong
quan niệm của sự thay đổi nhanh chóng tình thế địa phương và quốc tế đặc
biệt là sự phát sinh khủng bố liên quốc gia, ASEAN-Nhật Bổn quyết tâm tăng
cường hợp tác trong việc duy trì hòa bình và ổn định trong vùng và giải
quyết các vấn đề tiêu diệt khủng bố, chống hải tặc, không tặc và các tội
phạm liên quốc gia khác. Nhật Bổn tham dự Hội nghị ASEAN+3 – (Nhật Bổn,
Đại Hàn và Trung Quốc) ngày 10 tháng 1 năm 2004 tại Bangkok trong đó thỏa
hiệp hậu thuẫn trên nguyên tắc quan niệm để thi hành trong 8 khu vực như
khủng bố, nạn buôn lậu độc dược, nạn buôn người, nạn hải tặc, nạn buôn lậu
khí giới, nạn rửa tiền, nạn quốc tế tội phạm kinh tế và tội phạm điện toán.
Hội nghị hàng năm đầu tiên ASEAN+3 với Nhật Bổn đã xảy ra ngày 29 tháng 9
năm 2004 tại Bandar
Seri
Begawan để trao đổi ý kiến về sự cộng tác ASEAN-Nhật Bổn trong tương lai.
Nhật Bổn và ASEAN hợp tác trong việc soạn thảo Tuyên ngôn chung trong việc
cộng tác chống khủng bố quốc tế trong Hội nghị thượng đỉnh ngày 30 tháng
11 năm 2004.
Điều khoản 8-
ASEAN và Nhật Bổn tiếp tục là các đối tác thương mại quan trọng. Các nhà
lãnh đạo các nước ASEAN-Nhật Bổn ký kết Tuyên bố chung của ASEAN-Nhật Bổn
về chương trình liên minh toàn diện kinh tế (the
Comprehensive Economic Partnership - CEP)
và thỏa hiệp khung giữa ASEAN -Nhật Bổn vào ngày 5
tháng 11 năm 2002 tại Phnom Penh, Cam Bốt và ngày 8 tháng 10 năm 2003 tại
Ba-Li, Nam Dương.
Điều khoản 9-
Sự thi hành thỏa hiệp ASEAN-Nhật Bổn (the
ASEAN-Japan CEP - AJCEP)
bao gồm vùng tự do thương mại (free
trade area)
sẽ hoàn tất trước năm 2012 và hội nghị cho phép
trong vòng 5 năm thi hành với thành viên mới ASEAN.
Điều khoản 10-
Trong Hội nghị lần thứ 11 của khối ASEAN giữa các bộ
trưởng kinh tế, thương mại
và kỹ nghệ với sự tham vấn của Nhật Bổn ngày 4 tháng 9 năm 2004. Các vị Bộ
trưởng khuyến cáo Hội nghị ASEAN-Nhật Bổn ngày 30 tháng 11 năm 2004 và
ASEAN cùng Nhật Bổn sẽ bắt đầu hiệp thương cho thỏa hiệp vào tháng 4 năm
2005. Hội nghị muốn hoàn tất cuộc hiệp thương trong vòng 2 năm kể từ 2005.
Điều khoản 11-
Về vấn đề thương mại năm 2003, ASEAN đã xuất cảng sang Nhật
Bổn 50 tỷ 300 triệu Mỹ kim và nhập cảng từ Nhật 58 tỷ. Trong khi đó Nhật
Bổn đầu cơ trực tiếp vào ASEAN từ 1 tỷ 760 triệu Mỹ kim năm 2002 và gia
tăng tới 2 tỷ năm 2003.
Điều khoản 12-
Nhật Bổn là một đối tác quan trọng trong khối ASEAN, đồng thời Nhật cũng
góp phần phát triển các hoạt động kinh tế. Nhật trợ giúp kỹ thuật cho
nhiều chương trình thí dụ như Nhật Bổn-ASEAN trao đổi và chương trình Nhật
Bổn-ASEAN trao đổi tín dụng (the
Japan-ASEAN General Exchange Fund - JAGEF). Sự phát triển cộng tác bao gồm nhiều địa hạt gồm
có hậu thuẫn cho chương trình sáng kiến kết hợp ASEAN, chương trình phát
triển thanh niên, chương trình phát triển lưu vực sông Cửu Long.
Điều khoản 13-
Nhật Bổn hậu thuẫn các chương trình công tác (Work
Plan), chương trình vùng và tiểu vùng thí dụ như hành lang Đông Tây (the
East West Corridor), tiểu vùng Cửu Long, vùng phát triển Đông ASEAN và
các công tác phát triển kinh tế và xã hội.
Điều khoản 14-
ASEAN và Nhật Bổn thi hành sự trao đổi nhân dân và trao đổi văn hóa (cultural
exchanges), đặc biệt thanh niên
và trí thức với quan niệm chủ trì (fostering), cộng tác, tin tưởng lẫn nhau, tôn trọng và hiểu
biết lẫn nhau về các phong tục tập quán và xã hội. Nhật Bổn hậu thuẫn cho
chương trình thanh niên Á Châu, cho chương trình tổ chức hữu nghị thanh
niên ASEAN-Nhật Bổn. Sự trao đổi bao gồm trao đổi các sinh viên, các nhà
nghiên cứu và các giáo sư đại học.
(Xem tiếp kỳ 66)
Tham
khảo:
Trong việc hoàn tất loạt bài này, tác giả đã tham khảo
những tài liệu sau đây:
http://www.aseansec.org/
http://www.aapg.org/explorer/2005/02feb/
vietnam_prospects.cfm
http://www.ambhanoi.um.dk/en/menu/CommercialServices/
MarketOpportunities/Sector+Analysis/Oil+and+gas/
Nguyễn
Văn
Thành
4/5/2008
Hiệp Hội Các Quốc
Gia
