Chuyện XƯA và NAY Với Gs. Lưu Trung Khảo VIỆT HẢI Los Angeles

 

 

Nhân dịp Tết Quý Tị đang lù lù tiến đến với nhân loại một con rắn hỗ mang to tổ bố để tiễn đưa con rồng Nhâm Thìn ra đi, chút nuối tiếc vì người ta bảo con rồng vốn linh thiêng và hữu ích, rồng phun nước cho vụ mùa sớm đến cho mùa xuân ngày mùa vui tươi, rồng là biểu tượng linh hiển cho Tổng Thống VNCH, ta nghe danh từ Phủ Đầu Rồng hàm nghĩa Tổng Thống Phủ hay Dinh Độc Lập ngày nào. Hãnh diện hơn lịch sử Việt Nam ghi nhận dân tộc ta là những hậu duệ của những "Con rồng cháu tiên". Nước Mỹ to lớn, giàu có, hùng mạnh chẳng bao giờ được mang uy danh "Con rồng cháu tiên", phần lớn tổ tiên của người Mỹ có nguồn gốc thổ dân da đỏ hay người gốc Âu châu như Anh, Ái Nhĩ Lan, Đức, Ý, Pháp, Tây Ban Nha,... mấy ai thuộc dòng dõi rồng tiên như chúng ta đâu nhỉ ? Tết sắp đến đưa con rồng đi, rước con rắn hỗ mang về, ớn quá mạng, năm tuổi của người viết bài, nghe các bói sư bảo sao Kế Đô đang hăm he canh me chờ ngoài cổng đầu năm, nên chả vui tí nào.

 

Mấy ông bạn nhà báo bảo tôi viết bài báo xuân, kể chuyện vui, tôi bóp trán cả đêm mà vẫn chưa ra ý nào cả, nhưng chữ “nhưng” trong văn phạm hàm ý nghĩa tương phản như cụ Archimedes vui mừng khi thốt to "Eureka! eureka!"; Vâng, "Có đây! có đây!",... Sáng nay thức dậy bắt gặp email của GS. Lưu Trung Khảo cứu bồ đã mở hàng xông đất với tiêu đề bí hiểm "NGÀY XƯA vs NGÀY NAY", đây là một email khác thường. Đa số chúng ta đã nghe radio hay xem TV, GS. Khảo thường nói on air về các đề tài thời sự quốc gia, những chính sự breaking news nóng phỏng tay, những đề tài nghiêm nghị khi ta đối diện. Có thể đó là đề tài đấu tranh hay văn chương, tham luận chính trị, chẳng thể nào là văn chương phiếm hài, văn học tinh nghịch, của nụ cười của tiếu lâm, của rừng cười, của kho cười (từ ngữ của nhà văn Duyên Anh), hay dạng thi ca trào phúng như của cụ ông Tú Xương hay cụ bà Hồ Xuân Hương,...Tôi dán mắt đọc qua 60 câu thơ lục bát hay 30 cặp thơ vui dạng 6-8.

 

Mở hàng 2 câu đầu nghe như cụ Minh Mạng lãng vãng đâu đây:

 

"Ngày xưa ra bẩy vào ba,

Ngày nay tám tháng xả ga một lần."

 

Xem lại lịch sử, vua Minh Mạng chỉ thọ có 50 tuổi, nhưng ngài lại có đến những 43 bà vợ, 142 người con, 78 trai, 64 gái. Các bà phần lớn là người miền Nam vì các công thần của ngài lựa chọn hầu hết là người từ miền Nam, quý vị công thần đã dâng con gái mình lên cho nhà vua cho lợi ích vì một công đôi ba chuyện. Ví dụ điển hình bà Hồ Thị Hoa là con của Phước quốc công Hồ Văn Bôi, người Biên Hòa; bà Phạm Thị Hằng tức Từ Dũ là con của Lễ bộ Thượng thư, Cần Chánh điện đại học sĩ, Đức quốc công Phạm Đăng Hưng, người Gò Công; bà Đinh Thị Hạnh cũng người Gò Công; bà Lệnh phi là con của Kinh môn quận công Nguyễn Văn Nhân; bà Học phi Nguyễn Văn Thị Hương là người Vĩnh Long,... Hai vương phi ngài sủng ái nhất là bà Hiền phi Ngô Thị Chính, con của Chưởng Cơ Ngô Văn Sở và bà Lệ tân Nguyễn Gia Thị, con của Phó Vệ Úy Nguyễn Gia Quý. 

 

Theo hệ thống thê thiếp ngày xưa kể ra mà phát thèm nhỏ dãi... Dưới chế độ nhà Nguyễn, cũng như các quan có cửu phẩm, thì các bà cũng có cửu giai: nhất giai phi, nhị giai phi, tam giai tân, tứ giai tân, ngũ giai tiếp dư, lục giai tiếp dư, thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân, cửu giai tài nhân. Từ tiếp dư trở lên thì được gọi bằng “bà”, từ quý nhân trở xuống thì chỉ gọi bằng “chị”. Lại nạn kỳ thị giai cấp hoàng cung nhỉ ? Dưới tài nhân là tài nhân vị nhập giai, nghĩa là những người đang chờ đợi được tuyển làm tài nhân, xuống dưới nữa là cung nga thế nữ, tức là kẻ hầu người hạ, được gọi chung một tiếng là cung nhân. Người đứng đầu các bà phi là nhất giai phi, tức Hoàng quí phi, là vợ chính của vua. Như vậy, rõ là chốn hậu cung không hề có ngôi vị Hoàng hậu và thực hư chuyện này thế nào? Từ đời Vua Minh Mạng trở về sau này, triều Nguyễn thì Vua không lập Hoàng hậu khi đương tại vị,... lý do không lập Hoàng hậu, không phải vì Vua Minh Mạng lo ngại thế lực bên họ hàng của Hoàng hậu can thiệp vào chính sự, thao túng hay lũng loạn triều chính, mà lý do là vì vua thường giận vợ, vì nhiều bà chỉ gây ra nhức đầu, mà các quan đại thần cứ mãi dâng nạp con gái, bỏ "good offers" thì uổng quá mà vác thêm vào lại khổ thân. Chẳng hạn như chuyện điển hình mà sách Quốc sử di biên ghi: “Chính cung húy là Kiều, con gái Doanh tượng quan… Đệ nhị cung tên húy là Hinh, con gái Lê Tông Chất… Có lần Vua hơi cảm lạnh se mình, long thể bất an, Chính cung cùng đệ nhị cung cùng đi cầu cạnh khấn vái ơn trên ở chùa Thiên Mạc. Nhị cung tâm sự rằng nếu phải tội với trời thì chẳng cầu xin vào đâu được. Đến lúc Vua khỏi, Chính cung bèn đem câu nói ấy tâu lại với nhà vua. Vua nổi đóa giận quá sá giận cho nên ngôi Hoàng hậu vẫn để trống trơn cho đỡ đau đầu.

 

Nhiều thê thiếp có sướng không?

Theo lệ thường nội triều, vua Minh Mạng mỗi đêm chấm cho thái giám gọi năm bà vào hầu, mỗi canh sinh hoạt riêng tư với một bà. Trong năm bà ấy thì có khi đã có ba bà thụ thai (Nhất dạ ngũ giao tam hữu tử). Thái giám phải chuyển danh sách năm bà may mắn trúng tuyển cho Tôn Nhơn Phủ, phủ này lại chuyển một danh sách khác cho Quốc Sử Quán, làm như vậy để sau này có một bà nào mãn nguyệt khai hoa, xem thử từ ngày vua đòi hỏi thú vui trăng hoa đến kỳ sinh nở có đúng ngày đúng tháng không.

 

Vào ban ngày, khi vua nghỉ ngơi thì cũng phải có năm bà hầu hạ bên cạnh phục vụ cẩn thận: “The king is the best”; một bà phe phẩy chiếc quạt, một bà đấm bóp, bấm huyệt, giác hơi, cạo gió cho vua, một bà dâng đút trái cây cho vua nhâm nhi, một bà hát nhè nhẹ cho vua yên giấc nồng say, một bà vấn thuốc rê hay têm trầu sẵn để đó, một bà chực sẵn để khi vua thức dậy, khăn ấm nước nóng lau cho vua tươi tỉnh, hay ngài cần đòi hỏi cái chi chi thì phải chuẩn bị thi hành làm ngay.

 

Khi vua xơi bữa (danh từ chuyên môn hoàng cung là "ngự thiện") dùng breakfast, lunch hay dinner thì lệnh chỉ có thị vệ đứng quạt hầu bằng những cây quạt lông phe phẩy như đuổi ruồi. Vua cần khung cảnh yên bình "Trời đánh tránh buổi ăn" nên khi ngự thiện thường chỉ mình ên chứ không có bà thê thiếp nào la cà quấy rầy, ngay cả Hoàng quí phi, Hoàng chính phi cũng không được phép ngồi cùng mâm với vua.

 

Xét cho cùng khi ai nếu được vua yêu thì cuộc đời là màu hồng như "la vie en rose" vậy:

 

"Nệm hồng thúy thơm tho mùi xạ

Bóng bột hoàn lấp ló trong trăng…

… Sanh ca mấy khúc vang lừng,

Cái thân Tây Tử lên chừng điện Tô."

 

Nếu chẳng may bị vua lays off, ruồng bỏ hoặc không đoán hoài đến thì cuộc đời đen ngòm như "la vie en noir":

 

"Ngày sáu khắc tin mong nhạn vắng

Đêm năm canh tiếng lắng chuông rền.

Lạnh lùng thay giấc cô miên,

Mùi thương tịch mịch, bóng đèn thâm u."

 

Bởi thế cho nên cụ bà Hồ Xuân Hương đã từng than phiền, chê trách về cảnh ở lẽ, làm lẽ, vợ hờ, chán chết mà thôi. Thử ngẫm nghĩ sống với một ông vua có hàng trăm bà vợ trở lên thì cảnh làm lẽ ấy cũng phải nhân lên đến trăm lần đau khổ mong đợi được sa vào vòng tay tình ái yêu thương của ngài lắm chứ lị! Đêm đêm ở chốn cô phòng hằng trăm cô hồi hộp để được phút giây mà quan thái giám gọi đến tên mình mà lòng vui như pháo tết như trúng superlotto không bằng.

 

Nói gì thì nói Vua Minh Mạng là vị vua nghiêm khắt, rất khó tánh, không khó sao được, tiếng đồn là hoàng cung của ngài có cỡ 600 cung phi mỹ nữ, nếu dễ dãi 600 nàng đồng thanh ngồi lì, đình công, tẩy chay nhà vua hay các bà chia phe phái như giặc chồm hỗm Al Qaeda, Al Jihad, Hamas hay Hezbollah, tâm tư ông ngài sẽ rối bời, chịu chi thấu chớ phải đùa hay sao nhỉ ? Tại xứ Mỹ mỗi người nam dễ thương chỉ có mỗi một bà mà không kham nổi, cục cựa là quan tòa đưa mắt cú vọ hiến định bảo hỡi người nam hãy xì-tốp trước khi quá trễ, quý ông Bill Clinton, Tiger Woods chỉ len lén phá rào còn bị mang lên báo chí, ti vi hà rầm, con số 600 như vua ta không tài nào kham nổi tại xứ Cờ Huê, có thể trừ me-sừ Hugh Hefner may ra mà thôi.

 

Chỉ dụ của nhà vua Minh Mạng cấm phụ nữ mặc váy:

Vào năm 1822, nhân dịp ra Bắc Hà nhận lễ thụ phong của nhà Mãn Thanh (xứ Tàu), vua Minh Mạng khó chịu khi thấy phụ nữ miền Bắc mặc quần một ống, trông quá gai mắt. Thế là nhà vua ra lệnh cấm luôn các cô, các bà Bắc hà không được mặc loại quần một ống, váy, jupe như vậy nữa. Để thực hiện nghiêm ý muốn qua chỉ dụ của vua, quan quân địa phương đã đốc thúc lính tráng bắt ép phụ nữ bỏ quần một ống. Các ngả đường, chợ búa đều có lính canh phòng quan sát kỹ... Ai đi chợ còn mặc váy thì bị đuổi về. Người dân Hà thành đã không chịu nổi sư độc đoán vô lý đó, nên phản kháng tiêu cực một cách chế diểu, hài hước nhà vua qua bài ca dao:

 

Tháng sáu có chiếu vua ra;

Cấm quần không đáy người ta hãi hùng.

Không đi thì chợ không đông;

Đi thì phải mượn quần chồng sao đang.

Có quần ra đứng bán hàng;

Không quần ra đứng đầu làng trông quan. 

 

Minh Mạng Hoàng Đế Toa:

Hình như Hoàng đế Minh Mạng là người thích hưởng nhiều vui thú nhất khi lấy thuyết âm dương y hành, khi con người khôn ngoan lấy thái cực này bổ cho thái cực kia được điều hòa cơ thể, ví dụ giới nam tu tức phe dương, positive, dĩ nhiên cơ thể dương tính mạnh khỏe dư thừa, bây giờ để tăng âm cho phe ta theo gương nhà vua ta lấy âm bổ dương dùng đại bổ hoàng đế toa "Nhất dạ ngũ giao sinh ngũ tử" là tuyệt chiêu.

 

Theo Đông y gia Dương Viết Điền, chuyên viên nghiên cứu y dược học cổ truyền khi đi tù veecees 10 niên, ông nghiên cứu thuốc Nam, ông kể về linh toa này. Bài Minh Mạng thang như bài “Nhất dạ ngũ giao đại bổ tạng thận” dùng lâu ngày tai nghe rõ, mắt sáng tỏ, và bài “Yếu cốt thống dược tửu” tạo xương cốt chắc chắn khoẻ re sẽ hết đau lưng, nhức vai, mỏi gối, chồn chân,... Điểm tuyệt diệu là bài “Nhất dạ lục giao sinh ngũ tử” giúp phe nam dễ thương bổ thận, bổ thần kinh, khí huyết lưu thông, tăng cường sinh lực hùng tráng như me-sừ Arnold Schwarzenegger, chống phong thấp, mạnh gân cốt, tăng tuổi thọ cho người cao niên, chống lão hóa, yếu thận, bán thân bất toại khi bị "xì-trốc". 

 

Thành phần: Thục địa 40g, Đào nhân 40g, Sa sâm 30g, Bạch truật 24g, Đương qui 24g, Phòng phong 24g, Bạch thược 24g, Trần bì 24g, Xuyên khung 24g, Cam thảo 24g, Phục linh 24g, Tần giao 16g, Tục đoạn 16g, Mộc hoa 16g, Kỳ tử 16g, Thương truật 16g, Độc hoạt 16g, Khương hoạt 16g, Bắc đỗ trọng 16g, Đại hồi 12g, Nhục quế 12g, Đại táo 30g, Đường phèn 3 lạng.

 

Cách dùng: Tất cả các dược liệu trên được ngâm trong rượu cognac (goût của Toubib Thuần Houston hay Đốc Để Nam Cali) hay ngâm rượu nếp loại ngon 450ml dùng uống mỗi ngày 4 lần (cứ 6 tiếng một dose nhé), mỗi lần nốc cạn một ly xây chừng (dose 30ml), tối trước khi đi ngủ đừng quên uống thêm một ly nhỏ nữa. Rượu thuốc Minh Mạng là Đại Bổ Dược Tửu dùng cho người nam bị chứng suy dương, male menopause syndrome (MMS), dương sự bất di động, nên uống liên tục đều dose, uống thường xuyên mới có tác dụng ông uống bà khen. Xem ti vi thường bảo rằng bảo thuốc nam, thuốc bắc không có phản ứng phụ, không biết hư thật ra sao, biết chết liền nhé. 

 

Thưa các bạn,

GS. Khảo gửi email không chú giải, tôi nghĩ Thầy thấy những điểm hay ý nhị của nó. Cuối năm Thìn sắp bước sang năm Tỵ, xin cám ơn Thầy cho em xem email vui vì các ông nhà báo hỏi bài xuân, và rằng "Thầy cho em mùa xuân" khi em đọc tiếp thơ xưa và nay:

 

Ngày xưa đường phố long nhong,

Ngày nay ba buổi trong phòng đọc kinh.

 

Ngày xưa tiệc nhậu linh đình,

Ngày nay ăn uống tận tình kiêng khem.

 

Ngày xưa ăn Chả ăn Nem,

Ngày nay ngao ngán chẳng thèm liếc qua.

 

Ngày xưa quán cóc hàng quà,

Ngày nay chỉ mỗi cơm nhà mà thôi.

 

Em hiểu ý “ăn quà” cũng có nghĩa khi xưa xơi phở bỏ cơm, ngày nay phở bỏ ta, chỉ còn món cơm nguội, không còn chọn lựa nữa.

 

Ngày xưa sức mạnh như Trâu,

Ngày nay uể oải ngồi đâu ngáp ruồi.

 

Ngày xưa xông xáo ngược xuôi,

Ngày nay rờ rẫm đuổi ruồi không bay.

 

Ngày xưa qua núi vác cày,

Ngày nay nằm thở dang tay xin hòa.

 

Ngày xưa tiếng lớn như loa,

Ngày nay thỏ thẻ ... ra .. là .. thiếu hơi !

 

Các câu trên diễn ta sự mâu thuẫn giữa hai giai đọa của cuộc đời, một của thuở thanh xuân vàng son cường tráng so với giai đoạn "over-the-hill" khi mà nam phái testosterone cạn kiệt, nên vướng mắc MMS trói gà không chặt, bắt vịt không xong thì cầy bừa sao nổi.

 

Cuối năm tính sổ hai anh em Câu Lạc Bộ TNS thiếu nợ Thầy, hôm ngày vui 80 của giáo sư Liêm, có bức hình 4 người (GS. Liêm, cụ Bùi Văn Truyền, Việt Hải, và Lưu Anh Tuấn). Lưu Anh Tuấn ghi sai tên cụ Ba Truyền 93 tuổi lộn qua tên Thầy, anh em tụi em thành thật xin lỗi Thầy và cụ Ba Truyền (Hội Bến Tre).

 

VH thích đọc truyện vui, loại tiếu lâm. Bởi vì căn nguyên, sự tích của nó ngộ nghĩnh, Tiếu là cười, Lâm là rừng, ghép hai chữ lại sẽ là "rừng cười". Rừng cười có ẩn ý là cười nhiều như nhiều cây trong rừng, cười thật nhiều, cười thích thú, cười ý nhị, cười sảng khoái, cười bò lăn,... và cười chết bỏ. Sự tích xưa kể rằng: có hai tiều phu là bạn thân nhau sống trong cùng khu rừng, họ đi đốn củi hàng ngày. Khi cuộc sống đều đặn như vậy có phần buồn tẻ, họ bèn thách đố nhau đi thu thập chuyện cười trong thiên hạ, rồi đặt tên cho sách là "tiếu lâm", rồi chờ đến ngày cuối năm kể cho nhau nghe để đón mừng Xuân mới. Thực hiện lời hứa, đến ngày đón mừng Xuân hai người giở sách tiếu lâm để đọc và thi nhau cười sặc sụa, cười hoài, cười mãi cho đến khi lăn đùng ra mà chết. Hết cười. Do đó hằng năm các Xuân giai phẩm thường có chuyện vui cười.

 

Kính Thầy Khảo,

 

Email Thầy gửi sáng nay thiếu sự chia sẻ đến nhiều người mà danh sách mọi khi em thường gặp như Tiến Sĩ Mai Thanh Truyết, GS. Nguyễn Văn Sâm, GS. Nguyễn Thanh Liêm, GS. Dương Ngọc Sum,... Quý thầy này sẽ không được vui Xuân trọn vẹn của Năm Mới 2013 khi thơ cuối năm 2012 trong email chứa chan như lời chúc tụng vui, khỏe, đẹp lão, và bình an trong tinh thần Tết nhất trở về với nhân loại qua bài thi ca lục bát của "NGÀY XƯA vs NGÀY NAY".

 

Kính chúc Thầy Khảo cùng quý Thầy và tất cả mọi người, quý độc giả vui Tết, vui Xuân, bình an và hạnh phúc suốt Năm Mới 2013.

 

Happy New Year!

 

Việt Hải Los Angeles

 

  

 

Trọn bài:

 

NGÀY XƯA vs NGÀY NAY

 

Ngày xưa ra bẩy vào ba,

Ngày nay tám tháng xả ga một lần.

 

Ngày xưa sàn nhẩy múa chân,

Ngày nay đi đứng phải cần ba-toong.

 

Ngày xưa uống cả chục lon,

Ngày nay ngủ gục nửa lon vẫn còn.

 

Ngày xưa ngồi lái xe con,

Ngày nay xe buýt mài mòn đôi mông.

 

Ngày xưa  mập mạp trắng hồng,

Ngày nay xanh mét lồng ngồng bộ xương.

 

Ngày xưa như Tướng như Vương ,

Ngày nay thất thế như phường hát rong.

 

Ngày xưa đường phố long nhong,

Ngày nay ba buổi trong phòng đọc kinh.

 

Ngày xưa tiệc nhậu linh đình,

Ngày nay ăn uống tận tình kiêng khem.

 

Ngày xưa ăn Chả ăn Nem,

Ngày nay ngao ngán chẳng thèm liếc qua.

 

Ngày xưa quán cóc hàng quà,

Ngày nay chỉ mỗi cơm nhà mà thôi.

 

Ngày xưa cờ bạc liên hồi,

Ngày nay lưng mỏi không ngồi được lâu.

 

Ngày xưa sức mạnh như Trâu,

Ngày nay uể oải ngồi đâu ngáp ruồi.

 

Ngày xưa xông xáo ngược xuôi,

Ngày nay rờ rẫm đuổi ruồi không bay.

 

Ngày xưa qua núi vác cày,

Ngày nay nằm thở dang tay xin hòa.

 

Ngày xưa tiếng lớn như loa,

Ngày nay thỏ thẻ ... ra .. là .. thiếu hơi !

 

Ngày xưa kẻ đón người mời,

Ngày nay cô lẻ vắng lời hỏi thăm.

 

Ngày xưa số tựa trăng rằm,

Ngày nay số tối như nằm chùm chăn.

 

Ngày xưa tánh nóng hung hăng,

Ngày nay ai chửi cũng nhăn răng cười.

 

Ngày xưa chơi giỏi, học lười,

Ngày nay siêng ngủ lại lười biếng đi.

 

Ngày xưa tướng tá uy nghi,

Ngày nay xộc xệch chân đi không đều.

 

Ngày xưa dáng dấp mỹ miều,

Ngày nay như thể dây thiều đứt ngang.

 

Ngày xưa phung phí bạc ngàn,

Ngày nay góp nhặt lon mang đổi tiền.

 

Ngày xưa vui thú cùng Tiên,

Ngày nay vui trọn một miền nồi soong.

 

Ngày xưa ăn mấy cũng ngon,

Ngày nay nhấm nháp hết còn muốn nhai.

 

Ngày xưa đấu hót dài dài,

Ngày nay mệt mỏi bái bai xin ngừng..!