►►
Một cách ngẫu nhiên, tôi trở thành chủ một quán café : Con dâu và con
trai trưởng tôi đang là nhân viên Bưu điện, bỗng dưng thuê nhà, bỏ ra
mấy trăm triệu tu sửa, chỉnh trang quán café cũ thành một quán mới
thường thường bậc trung. Sau hơn hai năm làm ăn không hiệu quả v́ cả
hai là nhân viên nhà nước, không đủ th́ giờ quản lư quán, khó tránh
khỏi những thất thoát, chúng lại sắp có em bé và quán không thể sang
cho người ngoài theo hợp đồng thuê nhà. Ở thế chẳng đặng đừng,
chúng tôi phải nhảy vào ôm ‘’sô’’.
Quán café chúng tôi dĩ nhiên không là café cốc, loại café vỉa hè. Với
vài trăm triệu bỏ ra kinh doanh, không là ǵ so với những chủ quán
khác bỏ ra vài ba tỉ có khi cả chục tỉ. Ở Nha Trang hiện nay, ngoài
loại café cốc ở khắp vỉa hè trên các nẻo đường ở phố thị cũng như
ngoại ô, c̣n có những quán mang tên Tây như Bamboo, Beverly Hills,
Kaka, Moon, Bali coffee…C̣n có café máy lạnh, với vốn kinh doanh tiền
tỉ, với quản lư có bộ đàm, với DJ nhạc, với thu ngân xinh như mộng,
với tiếp tân, nơi váy ngắn, nơi áo dài tha thướt đón thượng đế tận cửa
vào, với nhân viên phục vụ chân dài váy ngắn. C̣n có café vườn, café
sân vườn đa số ở vùng ven, trên những con lộ dẫn vào thành phố, những
quán này ngự trị trên những mảnh sân, mảnh vườn rộng lớn, cây cảnh um
tùm, với những túp lều tranh tre, nứa lá, nhưng lại là ‘’ những túp
lều lư tưởng’’ cho những ai thích tươi mát, thích ‘’ phở’’ hơn cơm.
Chính môi trường như thế, khiến loại h́nh café này thường biến tướng
thành café đèn mờ, café ghế bố, café vơng, café ôm…những loại café “
nhạy cảm’’. Với những nữ phục vụ ‘’môi son, má đỏ’’, mà trong ngôn từ
của giới ăn chơi thường gọi là ‘’gà đồng quê, gà móng đỏ’’. Đa số
những nữ nhân viên này trôi dạt từ những vùng thiên tai, lũ lụt, đời
sống khó khăn, không c̣n đất canh tác do tiến độ ‘’đô thị hoá’’chóng
mặt, về những nơi này t́m kế sinh nhai bằng cách “phục vụ thượng đế’’
tới bến.
Quán café chúng tôi không thuộc các loại h́nh café như trên. Quán gồm
một trệt, một lững với khoảng hơn hai mươi bàn, cũng quản lư bán hàng
bằng computer. Nhân viên giữ xe, thu ngân, pha chế, phục vụ bàn, đếm
không hết trên mười ngón tay. Nhân viên nữ phục vụ bàn mặc đồng phục
của quán, cũng váy nhưng gọn gàng là chủ yếu, không chủ trương chân
dài váy ngắn v́ đa số là học sinh, sinh viên các trường trong thành
phố như Đại học Nhatrang, cao đẳng Sư phạm, CĐ Y tế, cao đẳng nghề,
cao đẳng nghệ thuật.., các cháu làm ngoài giờ để kiếm thêm thu nhập,
chi cho các loại sinh hoạt mà gia đ́nh không kham nổi.
Quán nằm trên đường Lư tự Trọng, gần ngă sáu (nhà thờ Núi), sát tường
với CA 113, Cành sát Giao thông…Chính v́ thế mà giới “choi choi’’, đầu
tóc nhiều màu, thích quậy phá, ít dám vào đây, tuy mất một lượng khách
tiêu tiền như nước, nhưng bù lại không khí yên tĩnh với nền nhạc nhẹ,
thích hợp cho giới trung niên, giới có tuổi vào nhăm nhi ly café, giải
khát ly nước trái cây, ly kem lạnh…, bàn chuyện làm ăn, áp phe, c̣ nhà
đất, xe cộ…, nhiều loại c̣ không có tên, hay ḿnh không thể biết tên,
cũng không nên biết làm ǵ …Cũng có khi các chủ doanh nghiệp vừa và
nhỏ, đem laptop vào làm việc, v́ quán có thiết kế Wi Fi, bàn thảo, kư
kết hợp đồng xây dựng, mua bán nhà đất…tại chỗ cứ như văn pḥng thu
nhỏ của quí vị ấy vậy. Cũng có những cặp t́nh nhân trung niên và cả
lớn tuổi hẹn ḥ, phone cho nhau và đưa nhau đến tâm sự, thư giản vào
những buổi trưa hoặc buổi chiều sau giờ làm việc mà chưa vội về nhà.
Có một nghịch lư là ngày thường nhiều khi quán lại đông khách hơn thứ
bảy, chủ nhật. Và quán cũng bị gọi mỉa là quán “NGOẠI’’. Biết làm sao
hơn, dù ḿnh không chủ trương những t́nh huống nhạy cảm, nhưng quán
café là nơi giao lưu, gặp gỡ, thư giản, nơi thưởng thức café, nhạc và
thượng đế muốn thư giản, giao lưu kiều ǵ là quyền của họ, miễn họ
đừng làm điều ǵ xấu mặt với chính họ và với những người xung quanh.
Một điều ngẫu nhiên thú vị là đường Lư Tự Trọng ngày xưa
là đường Bá Đa Lộc, nơi toạ lạc Trường Trung học Vơ Tánh mà bảy
năm tôi được vinh dự dồi mài kinh sử, trao dồi trí đức. Cũng là nơi có
Trung Tâm giáo dục Hàn Thuyên, mà tôi may mắn được giảng dạy sáu
năm tại đây, với cương vị là Giáo Sư Trung học Đệ Nhất cấp…Sau ngày về
hưu, lại đóng tranh Thái Lan, bỏ khắp phố chợ Nha Trang và các tỉnh
lân cận. Sau khi tranh điện ra đời, tranh giả chiến, khung bằng gỗ tạp
như của tôi không c̣n ăn khách. Chúng tôi xoay qua mở tṛ chơi điện tử
(PC Games) cho các em học sinh giải trí, rồi cuối cùng cũng phải thanh
lư các máy computer cũ v́ không thể nâng cấp máy để theo phong trào
games online với đường truyền tốc độ nhanh ADSL…Và bây giờ ở tuổi THẤT
THẬP, lại kinh doanh quán café ngay trên con đường Bá Đa Lộc của ngày
xưa. Trên môt khoảng đường chừng hơn năm trăm mét, từ ngă Sáu đến bờ
biển, với tên mới Lư Tự Trọng, có ba trường học : Trường mẫu giáo 3-2,
trước quán café của tôi, trường THPT Lư Tự Trọng (tiền thân cùa trường
Trung học Vơ Tánh), trường Mầm non Lư Tự Trọng (trước là Trung tâm
giáo dục Hàn Thuyên), Và có đến bốn quán café trong đó quán tôi là bé
nhất, chưa kể một số điểm café cốc ở vĩa hè.
Quán tuy gọn nhỏ, nhưng ở ngay trung tâm thành phố Nha Trang nên thỉnh
thoảng cũng có khách Tây ghé vào; đủ loại :Tây ba lô, không ba lô, Hàn
Quốc, Đài Loan, Nga, Pháp, Mỹ …Cashier của quán cũng có thể giao tiếp
được bằng tiếng Anh, nhưng có lúc vắng thu ngân, tôi phải thế vào làm
thông dịch bất đắc dĩ. Thế là có chuyện khôi hài xảy ra: Có lần một
tên tây, cơng trên lưng cái ba-lô quá khổ đối với người Việt bé nhỏ,
xăm xăm từ ngoài bước vào hỏi ‘’…Bedroom’’, không biết nghe thế nào mà
tôi dẫn hắn vào toilet, hắn la bài hăi ‘’no! no! sleeproom’’, th́ ra
hắn muốn t́m chỗ ngủ, có khi hắn không hiểu chữ café to tướng trên
bảng hiệu trước quán và tôi nghe bedroom thành ra restroom, v́ cứ
tưởng hắn muốn mượn restroom để giải toả bầu tâm sự, hay ‘’xả
nước cứu thân’’ mà những hướng dẫn viên du lịch tour Thái Lan
hay dùng. Khi đi du lịch Singapore, tôi mới biết từ restroom mà người
Sing và người Mỹ dùng thay v́ từ toilet. Lần khác, một cặp tây đầm
hỏi.. Pineapplejuice (thơm ép), tôi lại nghe ra là bannanejuice (chuối
ép) và trả lời là không có, thế là hắn phải uống bia Henneiken. Từ đó
tôi phải làm menu các loại nước trái cây bằng tiếng Anh cho chắc ăn.
Quả thực ‘’ Tiếng Tây tôi có một ṿ(?!), đến khi Tây hỏi không
biết nó ḅ đi đâu ?! ‘’.
Nhạc là phần đóng góp quan trọng cho quán, tùy theo đối tượng mà chọn
nhạc sao cho thích hợp, cho vừa ḷng thượng đế. Khách của quán không
có loại trẻ lốc chốc, loi choi, thích ồn ào, mà toàn giới trung niên,
có tuổi, bàn chuyện làm ăn, buôn bán hay tâm t́nh thư giản, nên nhạc
chọn phải là loại nhạc nhẹ, nhạc mùi (trước đây gọi là nhạc
sến), một số bản nhạc trẻ vui nhộn không gây choáng với những ca
từ thô thiển, vô lư và một số nhạc dân ca.. Thông thường, tôi load
nhạc trên mạng, chọn lọc, cho vào USB, cài vào folder của vi tính để
tuỳ nghi xử dụng. Mùa Noel có nhạc Giáng sinh. TẾT, XUÂN có nhạc Tết,
nhạc Xuân. Nhạc ngoại có nhạc của các ban ABBA, Modern Talking.. Nhạc
Đồng quê.. tuy cổ nhưng nhẹ và êm dịu. Nhạc Việt có nhạc của Lam
Phương, Trúc Phương, Anh Bằng, Ngô Thuỵ Miên, nhạc Trịnh, nhạc Lê Uyên
-Phương, Đặng Thế Phong …với ca sĩ hải ngoại : Như Quỳnh, Khánh Ly,
Hương Lan, Phương Dung, Hoạ Mi, Tâm Đoan, An Lan, Diễm Liên, Mai thiên
Vân, Quang Lê, Trường Vũ…Ca sĩ Việt Nam có Đàm vĩnh Hưng, Cẩm Ly, Quốc
Đại, Mỹ Tâm…
Thiên hạ đồn đoán, kinh doanh quán café thường một vốn ba, bốn lời,
Đồn đoán cũng chỉ là đồn & đoán, làm ǵ có chuyện lợi nhuận hấp dẫn
đến thế ? Trừ phi kinh doanh theo dạng “thư giản tươi mát’’. Cũng
chính những kiểu đồn siêu thực đó mà có lúc, có nơi, những loại h́nh
quán café mọc lên như nấm, như nắng hạn gặp mưa dầm. Nhưng quán tôi có
lẽ v́ kén khách, v́.., nên sau các loại thuế, các khoản phí, lương
nhân viên, tiền thuê nhà v, v. Chúng tôi cũng chỉ bỏ túi năm ba triệu
VNĐ, không là ǵ so với lợi nhuận của những quán khác và với công lao
bỏ ra. Nhưng với chúng tôi, tuy tuổi cao nhưng sức chưa yếu, có một
việc làm nhẹ nhàng, dễ chịu, thích hợp, không bị áp lực cạnh tranh nào
thái quá, vẫn hơn là ngồi không ở nhà đối mặt nhau và đối mặt
với bốn bức tường. Tránh Stress và cũng tránh được những thời
giờ nhàn cư vô bổ, thế là vui rồi.
Nha Trang, ngày 04 tháng
7 năm 2011
TRƯƠNG
KHẮC NHƯỢNG
Bài viết không nhằm
quảng cáo cho quán Café của cá nhân, mà chỉ muốn nói đến một loại “
văn hoá café ‘’hiện nay, khá nhộn nhịp, xô bồ ở thành phố,
ở nông thôn như Ninh Ḥa vốn là miền đất thân thương, hiền hoà, yên
lành ngày nào.
‘’xả nước, cứu thân’’,
cụm từ này mới nghe có vẻ lạ tai, nhưng có lư: cứ thử nghĩ ta đang đi
trên phố đông người như Saigon, Hà Nội…, hay ngồi trên xe chạy đường
dài mà t́m được WC công cộng đúng lúc, để xả thứ “nước”’
thải đang làm ta bức rức khó chịu trong người, có phải là cứu
giúp cho thân ta được nhẹ nhàng thoải mái hơn không?. Và có thể cũng
cứu ta khỏi bệnh ‘’tiểu đường’’(tiểu bậy ra đường), kể cả bệnh sỏi
thận. Đúng là ‘’xả nước cứu thân’’ rồi c̣n ǵ ?