|
Vu-lan
( 盂蘭;
sa. ullambana), còn được hiểu là mùa báo
hiếu,
là một trong những ngày lễ chính của
Phật giáo.
Lễ Vu Lan trùng với Tết Trung nguyên, ngày Rằm tháng 7 Xá tội vong nhân
của phong tục Á Đông. Vào ngày Vu-lan, mọi tù nhân ở Địa ngục có cơ hội
được xá tội, được thoát sinh về cảnh giới an lành. Theo tín ngưỡng dân
gian, là ngày mở cửa ngục, ân xá cho vong nhân nên có lễ cúng Cô Hồn
(vào buổi chiều) cho các vong linh không nhà cửa không nơi nương tựa,
không có thân nhân thờ cúng.
Vu-lan
là từ viết tắt của Vu-lan-bồn ( 盂蘭盆),
cũng được gọi là Ô-lam-bà-noa, là cách phiên âm Phạn-Hán từ danh từ
ullambana. Ullambana có gốc từ động từ ud-lamb, nghĩa là "treo (ngược)
lên".
Xuất phát từ sự tích về
Bồ tát
Mục Kiền Liên
đại hiếu đã cứu mẹ của mình ra khỏi kiếp
ngạ quỷ.
Vu Lan là ngày lễ hằng năm để tưởng nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục của
cha mẹ (và tổ tiên ông bà) - cha mẹ của kiếp này và của các kiếp trước.
Theo kinh Vu Lan ngày xưa, Bồ tát Mục Kiền Liên đã tu luyện thành công
nhiều
phép thần thông.
Mẫu thân Ngài là
bà Thanh Đề
đã qua đời, Ngài tưởng nhớ và muốn biết bây giờ mẹ như thế nào nên dùng
mắt phép nhìn khắp trời đất để tìm thấy mẹ mình, vì gây nhiều
nghiệp
ác nên phải sinh làm
ngạ quỷ,
bị đói khát hành hạ khổ sở, Ngài đã đem cơm xuống tận
cõi quỷ
để dâng mẹ. Tuy nhiên do đói ăn lâu ngày nên mẹ của Ngài khi ăn đã dùng
một tay che bát cơm của mình, không cho các cô hồn khác đến tranh cướp,
vì vậy khi thức ăn đưa lên miệng đã hóa thành lửa đỏ.
Mục Liên quay về bạch
Phật
để hỏi cách cứu mẹ, Phật dạy rằng: "Dù ông thần thông quảng đại đến đâu
cũng không đủ sức cứu mẹ ông đâu. Chỉ có một cách nhờ hợp lực của chư
tăng khắp mười phương mới mong giải cứu được. Ngày rằm tháng bảy là ngày
thích hợp để cung thỉnh
chư tăng,
hãy sắm sửa lễ cúng vào ngày đó".
Làm theo lời Phật dạy, mẹ của Mục Liên đã được giải thoát. Phật cũng dạy
rằng:
chúng sinh
ai muốn báo hiếu cho cha mẹ cũng theo cách này (Vu-Lan-Bồn
Pháp).
Từ đó, ngày lễ Vu-lan ra đời.
Trong một số nước
Á Đông,
ngày lễ Vu Lan thường được tổ chức vào ngày
15 tháng 7
(Âm
lịch), để
tỏ lòng hiếu thảo với cha mẹ, ông bà và cũng để giúp đỡ những linh hồn
đói khát. Ở
Nhật Bản
ngày lễ này được tổ chức vào ngày 15 tháng 7, hay là ngày 15 tháng 8
(tính theo Âm lịch) để bày tỏ những ước nguyện của mình, người ta viết
ước nguyện rồi treo vào cây trúc với mong ước điều ước đó sẽ trở thành
hiện thực.
Ở nước ta, cúng Rằm tháng Bảy thường cúng ở
chùa
trước vào buổi trưa (Phật ngọ thực), rồi mới đến cúng ở nhà.
Vào lễ Vu Lan, mọi gia đình đều cúng hai mâm: cúng tổ tiên tại bàn thờ
tổ tiên và cúng chúng sinh (cúng
thí thực
hay cúng cô hồn) ở sân trước nhà hoặc trên vỉa hè, thời gian cúng thường
là buổi chiều (súc sinh ngọ hậu thực).
Trên mâm cúng tổ tiên,
gia đình bày đặt một mâm cơm chay…Trên mâm cúng chúng sinh thì lễ vật
gồm có: hương, hoa, đằng, trà, quả, nhạo, quần áo chúng sinh và bao giờ
cũng có cháo nhảo, vì loài ngạ quỷ đói, chỉ thọ thực được cháo nhảo…
Vu
Lan Báo Hiếu là thể hiện nếp sống tốt đẹp của người học Phật.
Hiếu là ý nghĩa của đạo đức, và cũng là phẩm chất của đời sống hạnh phúc
và giác ngộ. Vu Lan không phải là một ngày lễ hội thông thường trên bình
diện tín ngưỡng mà đó là một thông điệp nhắc nhở chúng ta biết
tri ân và báo ân đối với cha mẹ, nhắc nhở
mọi người tu tập trong tinh thần tự lợi và lợi tha.
Đức Phật
dạy rằng:
Dù cho
có người một vai cõng cha, một vai cõng mẹ, đến trọn đời mà chẳng phút
xa lìa, và cung cấp áo cơm thuốc men, các món cần dùng. Như thế cũng
chưa có thể gọi là đã trả xong ơn sâu nặng với cha mẹ
Lại nữa,
trong kinh Báo Đáp Công Ơn Cha Mẹ dạy rằng:
Ví có người
ơn sâu dốc trả
Cõng mẹ cha tất cả hai vai
Giáp vòng hòn núi tu di
Đến trăm ngàn kiếp ơn kia chưa đền
Ví có người gặp cơn đói rét
Nuôi song thân dâng hết thân này
Xương nghiền thịt nát phân thây
Trải trăm ngàn kiếp ơn đây chưa đồng
Ví có người vì công sanh dưỡng
Tự tay mình khoét thủng song ngươi
Chịu thân mù tối như vầy
Đến trăm ngàn kiếp ơn này thấm đâu
Ví có người cầm dao thật bén
Mỗ bụng ra, rút hết tâm can
Huyết ra khắp đất chẳng than
Đến trăm ngàn kiếp thâm ân đâu bằng
Ví có người dùng ngàn mũi nhọn
Đâm vào mình bất luận chỗ nào
Tuy là sự khó biết bao
Trải trăm ngàn kiếp không sao đáp đền
Ví có người vì ơn dưỡng dục
Tự treo mình cúng Phật thế đèn
Cứ treo như vậy trọn năm
Trải trăm ngàn kiếp ân thâm chưa đền
Ví có người xương nghiền ra mỡ
Hoặc dùng dao chặt bửa thân mình
Xương tan thịt nát chẳng phiền
Đến trăm ngàn kiếp ơn trên chưa đồng
Ví có người vì công dưỡng dục
Nuốt sắt nóng thấu ruột thấu gan
Làm cho thân thể tiêu tan
Đến trăm ngàn kiếp ơn sâu chưa đền…
Vu Lan –
mùa Báo hiếu cũng chính là những ngày để ôn lại những gì mỗi người con
Phật nói riêng, tất cả người thực hành đạo hiếu nói chung. Bởi vì « Hiếu
tâm tức thị Phật tâm » Lòng hiếu chính là lòng Phật !
Đi khắp
thế gian không ai tốt bằng Mẹ
Gánh nặng cuộc đời
không ai khổ bằng Cha
Nước biển mênh
mông không đong đầy tình Mẹ
Mây trời lồng lộng
không phủ kín công Cha
Trí Bửu
Mùa Vu Lan báo
hiếu PL.2558
|