CHIM HÓT TRONG LÒNG QUÁCH GIAO

  

       

       Buổi sáng chúa nhật ở bờ biển Nha Trang có rất nhiều cảnh vui. Tập thể dục, đi bộ, chạy, tắm biển v.v.. Tất cả đều có mục đích tăng cường thể lực. Người già mong gìn giữ sức khỏe, thiếu nữ mong giữ trọn nét xuân xanh, thanh niên muốn có cơ thể cường tráng v.v.. Có nhiều cụ già ngồi trầm ngâm nhìn biển rộng ngẫm nghĩ về cuộc đời hoặc chuyện trò cùng nhau về thế sự thăng trầm, tin tức thế giới. Tất cả đều tập trung trên bờ biển. Duy có một nơi yên lặng nhưng đầy quang cảnh xinh tươi là vườn chim trước bưu điện Khánh Hòa. Nơi đây nằm trong phạm vi khu vực cách khu vườn hoa Yến Phi bởi con đường Yersin. Khu vườn này đặc biệt có một ngôi nhà lục giác nho nhỏ. Thời Pháp thuộc ngôi nhà này được làm trụ sở cho câu lạc bộ biển khơi (cercle nautique) sau biến thành thư viện thành phố, rồi trụ sở của Hội Đồng Nhân Dân tỉnh Khánh Hòa. Sau ngày giải phóng trở thành phòng đọc sách thiếu nhi thành phố rồi phòng tiếp dân và cuối cùng là văn phòng đội chăm sóc công ty cây xanh. Khu vườn chim được bao quanh bởi các nhà cao tầng của bưu điện Khánh Hòa. Trước đây là khu vực sân chơi cho các em thiếu nhi song gần đây các dụng cụ đều bị hư hỏng và hôm nay trở thành vườn chim cho các bạn trung niên, thanh niên hội tụ chơi chim.

Buổi sáng vào lúc mặt trời lên cao các lồng chim được các tay chơi chim từ các nơi đem đến để thành vòng tròn nơi sân cỏ. Lồng chim ở giữa và chủ ngồi bao quanh. Các lồng chim được màn che kín rồi từ từ được mở cho các chú chim trông thấy mặt nhau. Hội chim gồm những con chim chớp mào, lông mướt, mập tròn và bay nhảy trong lồng rộn ràng.

 

       Nắng đã tràn ngập trong khu vườn trống vắng. Người đi tập thể dục, tắm biển và đi dạo đã thưa dần. Các màn che lồng chim bằng vải xanh đã được nhẹ nhàng kéo lên và lấy ra. Lồng chim tràn ngập nắng vàng. Những con chim chóp mào nhảy nhót khắp mọi hướng trong chiếc lồng nhỏ hẹp. Con người đi và chạy trên bờ biển bao la, còn chim thì bay nhảy trong chiếc lồng chật hẹp. Nhưng cả hai đều thấy vui vẻ. Con người tươi vui nét mặt, con chim mặt dáo dác, mắt láo liên nhảy từ nơi này đến nơi khác. Các lồng chim đặt cách xa nhau. Không một con chim nào nhìn bạn nó đang nhảy trong lồng. Sự hờ hững tự nhiên như ánh sáng. Bỗng nhiên một tiếng chim cất lên thánh thót. Giọng chim vang cao. Một giây yên lặng trôi qua, rồi rộn ràng những giọng chim đồng loạt cất lên tiếng hót. Ánh nắng tưng bừng nhấp nháy trên cành lá như âm thanh nhảy nhót trên lá cành. Một phút giây hạnh phúc bỗng ngập tràn. Lâu nay tiếng dương cầm nghe vang trong máy phát âm làm tai chúng ta không phân biệt được sự chìm nổi của âm thanh.Hôm nay tiếng chim ngân vang theo âm thanh ba chiều làm lòng ta đê mê chìm vào không gian tự nhiên trong bầu trời ban mai nắng lộng.Có ngồi dưới nắng mai để nghe tiếng chim hót, lòng mới cảm thấy ngọt ngào nhớ lại những buổi sáng nghe chim se sẻ ríu rít trên cành mận, tiếng cu cườm gáy trên khóm tre giữa vòm trời trưa mùa hạ. Từng giọt âm thanh nhỏ xuống cõi lòng. Tôi không còn thấy những chiếc lồng tre màu vàng óng ả, những con chim đang bay nhảy trong lồng mà chỉ còn thấy trong nắng vàng rực rỡ, tiếng chim chóp mào như gieo nhạc trong nắng. Bây giờ tôi mới thấm thía nhận ra được tại sao lại có những ngôi nhà trên gác hẹp, treo nhỏng nhảnh những lồng chim một cách lạc lõng bơ vơ, chen lẫn với áo quần phơi chật chội Chủ nhân sẽ hạnh phúc trong những giây phút khi bình minh đến với tiếng chim hót ở trong lồng. Tiếng chim đem về kỷ niệm, tiếng chim đưa con người đi vào quê hương xa cách nghìn trùng mà có lẽ còn lâu mới tìm lại được.

 

       Trong khu vườn chim tiếng chim hót không còn ở trong lồng mà như trên cành bàng, trên cành muồng, cành liễu. Giọng chim trong trẻo, điệu chim ngân nga như chim chưa hề bị nhốt trong lồng mà đã sống một cuộc đời tự do bay nhảy. Tôi thầm cảm ơn người chủ chim đã nuôi nấng chăm sóc cho chim để hôm nay tôi được nghe tiếng hót ngọt ngào như thiên nhiên ban tặng. Nếu con chim kia được tự do thì có lẽ không khi nào tôi được nghe tiếng chim hót trong một thành phố đầy nhộn nhịp ồn ào này. Bờ biển buổi sáng tuy xinh đẹp song lại đầy người chen chúc nhau tập thể dục, đi đi, chạy chạy như cố hít thở thật nhiều không khí trong lành vào phổi, cố vận động thật nhiều như để được mạnh khỏe hơn người khác. Riêng những người chơi chim họ không giữ lại cho riêng mình tiếng chim hót thanh tao ngọt ngào mà như chia cho nhau những âm thanh làm tâm hồn thích thú và làm sống lại những khỏanh khắc hòa đồng với bằng hữu.

 

       Mỗi khi nhìn thấy những chiếc xe máy có người cầm chiếc lồng chim được bao trùm tấm vải che màu xanh lòng tôi những muốn chạy theo để được đến chung vui hội tụ với những con người có một cái thích thú không những riêng cho mình mà còn cho cả những người biết thưởng thức thú nghe chim hót. Nghe và biết phân biệt được tiếng con chim nào hót hay hơn chim khác cũng là một kinh nghiệm và tài ba. Ngồi trầm ngâm trong nắng mai, mắt lơ đễnh nhìn hoa muồng vàng tươi trong nhánh lá xanh nhưng hồn vẫn theo dõi tiếng chim hót trong lồng, người sành điệu vẫn nhận ra tiếng con chim của bạn mình hôm nay hót ngọt ngào ra sao và nhất là giọng ngân càng ngày càng lanh lảnh rộn ràng hơn những con chim khác. Tuy nhiên không một lời phê phán, không một câu khen chê, so sánh. Chính cái không khí yên lặng này khiến cho lòng người nghe say mê thưởng thức. Tiếng xe cộ như lắng lại, bầu không khí loãng ra và sắc nắng ban mai vàng tươi thêm chút nữa. Trong thời khắc này thành phố biển như trong vắt, biển vẫn chao sóng vỗ bờ song tiếng sóng như mơ hồ như thầm thì với bờ cát.

 

       Người chơi chim là một nghệ nhân. Từ cách lựa chọn chim, lồng và cho ăn cho uống hằng ngày đều có bài bản và nghệ thuật. Mỗi lần cho ăn là mỗi lần đứng ngắm chim, nhận ra được sự thay đổi màu lông chim lẫn với cái chóp mào. Khi chim bắt đầu có tiếng hót thì ngày nào chủ nhân cũng ra đứng bên lồng se sẻ huýt gió để luyện giọng cho chim. Rồi đem chim đến trường chim để tập cho chim nghe được tiếng thánh thót của đồng loại. Bỗng nhiên một buổi sáng khi người chủ vừa vén màn bước ra hiên thì chợt nghe tiếng hót lanh lảnh của chú chim trưởng thành. Ôi niềm vui nào hơn được niềm vui nầy. Thế là sáng hôm sau chim và lồng được đem ra vườn chim ra mắt chính thức cùng bạn bè.

 

       Bên trời Âu có nhiều nhóm nghệ sĩ chơi âm nhạc thường hội nhau lại nơi một vườn hoa công cộng (được chính quyền cho phép) hòa tấu vào buổi sáng chủ nhật. Thính giả thường đứng nghe chăm chú, thích thú hoặc vì tò mò hoặc vì chiêm ngưỡng.

 

       Nơi sân chim này có rất ít người đứng nghe chim hót nhưng tò mò đứng lại xem chim có đá với nhau hay không? Họa hoằn lắm mới có người đứng thưởng thức giọng hót của đàn chim.

 

       Không phải ai ai cũng có sở thích chơi chim hót. Có người thích nuôi chim đá, thích nuôi chim mồi để đi bẫy chim v.v..Có nơi chim chóp mào không chỉ nuôi để nghe chim hót mà còn để cho chim đá lẫn nhau. Đem hai lồng chim để gần nhau cho hai con chim đối mặt và khi chim bắt đầu có thái độ “găng” với nhau thì chủ nhân mới khẽ kéo tấm cửa hai bên để một trong hai con nhảy qua lồng bên. Cuộc mổ bằng mỏ, đá bằng chân, đập bằng cánh bắt đầu. Nhiều lúc cuộc chiến kéo dài rất lâu nhưng có lúc lại xảy ra nhanh chóng. Con chim thua trận bay nhảy trốn tránh và người chủ vội thò tay vào lồng bắt chim ra. Thường thì các trận đấu này có cá độ ăn tiền. Song chỉ xảy ra ở những nơi khác. Nơi sân chim này chỉ có tiếng hót của chim mà không có tiếng lao xao của con người.

 

       Tôi thỉnh thoảng từ bỏ việc ngồi nhìn biển buổi sớm để đến ngồi phía sau lưng các nghệ nhân chơi chim, lắng nghe tiếng chim hót trong lồng với tâm hồn phơi phới để nhớ về những buổi sáng nơi quê ngoại, ngồi nghe tiếng chim chớp mào hót trên cành hoa đào cuối sân.Tôi đã yêu tiếng hót của chim chóp mào từ thuở còn thơ cùng với những dòng thơ của phụ thân tôi viết cho trẻ em:

Chim chóp mào

Đậu trên cây đào

Trông xinh làm sao.

Con chóp mào

Kêu trên cây đào

 Nghe hay làm sao

Em nỡ nào?

Đi tìm cây sào

Đánh con chớp mào

Em nỡ nào?

Tay cầm cây sào

Đánh con chóp mào

Hỡ em?

Em hỡi em

Để cho chim

Đi tìm

Con sâu con bọ

Đem về nuôi

Bầy con nhỏ

Bên cửa tổ

Nằm há mỏ

Chờ mong mẹ về

Bầy con nhỏ

Nằm há mỏ

Chờ mong mẹ về.

( Vui Với Trẻ Em. Q.T)

 

Lời thơ trong sáng, ý thơ chơn chất và nhất là tấm lòng của thi nhân đối với sinh vật thật là thiết tha nhân ái. Hình ảnh:

Bầy con nhỏ

Nằm há mỏ

Chờ mong mẹ về.

Là hình ảnh của chính cuộc sống chúng ta.

 

 Tiếng chim hót trong lồng nghe tha thiết và hay ho, nhưng nếu tôi được nghe lại tiếng chim tự vườn xưa của con chóp mào tự do bay nhảy trên cây đào thì hạnh phúc và thân thương biết là ngần nào !!!

 

 

 

QUÁCH GIAO