GS
Nguyễn
Quang Tuyến
Nguyên
Giảng viên Khoa Tâm lư chiến
Trường Vơ bị Quốc gia VNCH Đà Lạt
KHI TU HÚ KÊU
Truyện ngắn:
07- Tưởng Rằng Đă
Quên
Mưa đậm hạt thổi tạt vào mái tôn, căn nhà như đang lên
cơn run. Mấy miếng ván thùng gỗ đóng vá đụp bên hiên nhà rỉ
giọt, hàng chữ U. S. Army màu đen hằn sâu trên gỗ. Thành vừa
phủi nước đọng trên cặp đồ rằn ri vừa huưt gió. Răng hắn vẩu
ra, làm tiếng huưt khó khăn chật vật. Hắn quay lại tôi, hỉnh
mũi cười.
- Mày thấy
không, tao đă bảo, ở cái xứ đất đỏ này mưa dễ ợt mà mày
không tin. Tao không bất ngờ tạt qua bến xe th́ sức mấy mà
gặp được mày. Rồi con ngồi chết dí ở đó mà chờ con ạ.
Hắn vuốt tóc
cười x̣a, hàm răng lộn xộn từ thuở nhỏ bây giờ vẫn nhơn nhởn
như thế . Tôi không nh́n ra dáng thằng bạn ở quê ngày xưa
nữa. Nước da đen xạm, mắt rợn tia máu với bộ đồ trận tạo cho
hắn h́nh ảnh sẵn sàng sống mái với cuộc đời. Một cô gái da
tai tái sà vào ḷng hắn, cười ỏng ẹo.
- Anh Bảy,
uống ǵ đi anh?
Hắn vỗ vào
mông cô bé cười tít mắt.
- Thôi mà
em, đứng đắn chút coi. Cho anh hai cái whisky-co cho ấm
bụng.
Cô bé vuốt
lưng Thành cười mơn :
- Làm bộ dữ!.
Uống rượu cho nóng máy rồi coi ai đứng đắn cho biết cà.
Cô bé nguưt
dài, đi vào quầy. Thành quay sang tôi nói nhỏ.
- Tao là vua
các em ở đây đó mậy. Sống nhờ vào da thịt của các em cho qua
ngày đoạn tháng mà. Sao độ rày mày làm ǵ?
- Cũng tà tà
cho qua ngày đoạn tháng. Mày vào đây lâu chưa? Gia đ́nh ra
sao?
Thành rút
thuốc hút.
- Vào từ
thời ông Diệm di dân dinh điền ḱa, rồi đi lính và đóng tại
đây luôn. Một vợ, hai con. Gia tài có một cái bar do mụ vợ
bán, chứa các em út. Kể th́ cũng phong lưu đó mày.
Hắn trả lời
tỉnh bơ, coi việc đó chẳng có ǵ lạ. Tôi im lặng nhấm rượu,
hơi coca bốc lên quyện lẫn mùi whisky thơm đậm làm ấm rang.
Thành uống thêm hai cái sec nữa, nh́n mông ra ngoài mưa nói
nhỏ :
- Tao mới về
ngoài ḿnh thăm. Ban ngày tạt vào làng thăm chút, tối ra phố
ngủ. Làng ḿnh nát bét rồi. Mày c̣n nhớ thằng Lưu không hè?
- Phải thằng
con mụ Lư ốm nhom đó không?
- Ừ nó đó,
hôm tao về th́ nó chết được hai ngày rồi. Chết thối bỏ mẹ.
Ông già nó bị bên kia bắt v́ lầm, bởi lư do lăo cứ
toang toang cái
mồm
mong Mỹ ném bom ngoài băi cát, để lăo lượm vỏ bom về làm
soong quánh. Lăo là thợ bạc mà mày. C̣n thằng Lưu đi dân vệ,
tối uống rượu đi cà tàng bị quân ta bắn nhầm quân ḿnh chết.
Thiệt là bậy. C̣n ông chú nó th́ bị đui cặp mắt.
- Lăo năm
Luông bị đui mắt à?
Hắn hớp một
hớp rượu, rít thuốc nh́n chăm bẳm vào cạnh bàn.
- Thối bỏ
mẹ. Ngoài ḿnh, độ rày người lớn con nít có tật xe lính Mỹ
chạy qua là đứng bên lề đường đưa tay với theo gọi O.K. Bọn
nó văi kẹo, đồ hộp xuống cho,người ta bu nhau mà giành lấy.
Số lăo Luông vô phúc, cũng ăn quen làm vậy, gặp mấy thằng Mỹ
chơi khăm nó đi trên xe liệng xuống một trái lựu đạn cay.
Lăo tưởng đồ hộp dành chụp lấy ôm vào ḿnh, khói x́ làm mù
cả cặp mắt. Bọn lính trên xe được một mẻ cười!!
- Khốn nạn,
sao không kiện?
- Có chớ,
nhưng rồi đâu cũng vào đấy. Thời chiến tranh mà mày c̣n lâu
để chờ luật pháp. Tao th́ hết tin rồi. Mỗi người đều có lư
do riêng, và lư do đó càng mạnh hơn nếu có súng.
Tôi nh́n
Thành xa lạ. Hắn kêu thêm một ly rượu nữa. Mắt hắn đỏ lừ. Cô
gái đem rượu ra, cười t́nh :
- Anh Bảy
uống nhiều rồi nghen. Hai anh đi không em kêu?
- Có món nào
thơm không mà mời hoài vậy? Hắn ôm cô gái vào ḷng hỏi lè
nhè.
- Chỉ bổn cũ
soạn lại thôi. Trời mưa không có khách ngồi bói bài rồi ca
cải lương hoài cũng buồn. À, nè anh Bảy, con Hồng nó mới đau
dậy ngó kháu lắm đó.
- Ôi, thôi
lạy cô, tha cho em cái món teo Đại Hàn đó. Bổn cũ soạn lại
th́ chán ngắt. Thịt dẫu ngon mà nướng đi nướng lại nhiều lần
cũng dở phải không mậy? Thành quay sang tôi. Tôi im lặng gật
đầu tán đồng. Môi hắn đă hơi mềm, hắn kêu mang cả chai rượu
ra t́ t́ uống.
- Lâu ngày
gặp nhau, uống đi mày. Hơn mười năm rồi c̣n ǵ. Bỏ mẹ cái
phần coca ngọt ngọt đó đi, uống với tao hết nửa chai này.
Cha nó, mai kia mốt nọ tao hoặc mày đứa nào c̣n đứa nào đi.
Uống đi mày.
- Mày chỉ
nói bậy.
- Ở đây tao
thấy chết thường quá mà. Chết lổn ngổn, dễ dàng đến bất cứ
lúc nào. Có ǵ lạ đâu. Uống đi mày.
Rượu bốc
nóng rang hai g̣ má. Mưa nặng hạt thêm, ḍng nước màu đỏ
quánh chảy tràn bên hiên. Thành chống tay lên bàn, nh́n ḍng
nước chảy, tiếng nói rời rạc.
- Hồi c̣n
nhỏ vui quá. Cả bọn chỉ có quả banh lá chuối mà chơi không
biết chán. Bây giờ th́ bọn bạn bè chúng nó chết hết nhiều
rồi. Tao không biết đánh măi rồi c̣n ai đâu mà đánh. Ngày
xưa tao mơ được nối nghiệp cha tao làm thợ may nhưng bây giờ
th́ bỏ làng đi lính và chứa điếm. Thật không ngờ phải không
mày?
- Chúng ḿnh
mới trên hai mươi đă thấy già quá rồi. Người ta c̣n trẻ khi
c̣n tin vào tương lai, với bọn ḿnh tương lai thực là mù
mịt. Chẳng c̣n tin được ǵ cả.
Hắn dốc chai
rượu lệch bên vành ly, nốc cạn, đầu càng trĩu chúi về phía
trước.
- Kệ cha nó
ngày mai, nói làm chó ǵ! Tao có hai đứa con, một đứa sứt
môi,một đứa mắt đục như băi đờm. Người ta bảo tao hoặc vợ bị
giang mai. Kệ cha nó, đếch cần. Tao ném nó cho xă hội, cho
tương lai của những ngày hậu chiến đó. Tao th́ không mong
muốn ǵ cả, đánh th́ đánh, giết th́ giết. Tất cả như một
giấc ngủ. Hắn ôm sát chai rượu vào người, đầu cúi sát xuống.
Bên kia đồi nắng quét sáng một vùng, bên này quán lẻ, trời
vẫn mưa. Mấy người khách vừa vào quán đi luôn ra sau tấm
màn vải. Tiếng đấm nhau thồm thộp. Tiếng cười rúc rích. Đi
với em đi anh, trời mưa “gầu” thúi “guột”. Hai trăm thôi.
- Thằng Huân
giờ ở đâu rồi Thành? Cái thằng nhỏ có đôi mắt lúc nào cũng
như chực khóc.
- Nó bị bên
kia bắt khi nó về thăm vợ ở Quảng Ngăi. Nó là lính biệt
kích. Nó liều quá, vừa có giấy phép là đi xe đ̣ về thăm vợ
và đứa con mới đầy tháng của nó.
- Được thả
chưa?
- Nó chết
rồi, năm ngoái, bị chặt đầu với một bản án ghim trên ngực
áo. Để lại một vợ, một con. Bây giờ th́ vợ nó làm cái công
việc thường thức của những đàn bà là nạn nhân chiến tranh
“thân thể đàn bà chia làm bốn phần”. Phần nào cũng cần cho
cuộc chiến này cả. Khốn nạn !
Tôi rít một
hơi thuốc dài, buồn muốn khóc. Những thằng bạn trong làng
ngày xưa bây giờ như thế đó sao.Thời gian quá nhanh , mới
ngày nào.
- Bây giờ
th́ có phải chúng ta đă chọn lựa, ở về phía nào và làm ǵ
trong cuộc chiến này ? - Thành nói.
Thành chồm
tới nắm lấy tay tôi lắc mạnh ,tóc hắn x̣e trên trán nhềm
nhệp ướt, môi trề ra.
- Tao không
biết nữa, tao nghĩ rằng chúng ta đă một lần vượt qua lằn
mức. Đă một lần chọn lựa. Mày biết, mày nhớ đến tấm bia đó
không?
- Làm sao
tao quên được những ngày thơ ấu đó. Chúng ta đă có một tuổi
thơ đẹp, nghèo đói mà đẹp; sợ hăi, khốn cùng mà vui … rồi
bất chợt, chúng ta lớn lên, như bầy cừu be be chạy theo cái
đuôi con cừu đi trước. Lịch sử nó là tṛ chơi quái ác của
một số người có chủ ư , mày.tưởng rằng đă quên hết rồi sao
?
Thành buông
tay tôi ngồi thẫn thờ nh́n ra ngoài trời. Những điều ray rứt
bấy lâu trong tâm hồn tôi bây giờ lại có dịp trồi lên, cày
xới. Chuyện tấm bia, một kỷ niệm ấu thơ khép nép nằm sâu kín
trong âm thanh cuồng nộ của chiến tranh. Tôi muốn nghĩ đến
một cái ǵ sau những ư nghĩa b́nh thường đó, để tôi t́m thấy
được sự b́nh an trong cuộc phân tranh này.
*
* *
Tháng mười năm
1954, lính quốc gia và Pháp vào tiếp thu vùng tôi ở. Suốt
chín năm kháng chiến chúng tôi sống ngoài vùng bị
chiếm,vùng kháng chiến liên-khu V.. Trước khi bộ đội và một
số cán bộ đi tập kết , đồng bào được họp lại, từ giă và hứa
hẹn ngày về. Tôi và Thành ở trong tiểu đội thiếu nhi liên
lạc, tiểu đội có 12 thằng nhỏ từ 10 đến 14 tuổi. Tiểu đội
chúng tôi được giao nhiệm vụ giữ tấm bia vôi ở chợ. Tấm bia
viết một mặt “ HCM muôn năm”, một mặt “ chuẩn bị tổng phản
công ”. Tôi nhớ anh đội trưởng thiếu nhi tối hôm trước họp
lại dặn ḍ :
- Chúng ta
đă bao năm tháng chiến đấu nhọc nhằn v́ độc lập, v́ nhân
dân… nay các em hăy giữ tấm bia này…
Đă bao năm
tuổi thơ, tôi lớn lên và bú mớm cái h́nh ảnh anh hùng đó.
Mấy năm đói kém vồ vập gọt ṃn những thân thể gầy nhom,
những đôi mắt thao láo. Bốn năm rồi ăn những chạc khoai,
nhui nhủi trong hầm như loài ḅ sát, chúng tôi thèm những
bát cơm không ghế sắn khoai, thèm một giấc ngủ yên ắng
không rền tiếng pháo kích, tiếng máy bay gầm rú từ
phi-trường Đà Nẵng lao vào bắn phá. Chúng tôi ǵn giữ tấm
bia vôi như giữ niềm tin sót lại của chín năm dật dờ trong
bom đạn. Nghe tin nơi nào đó, chiến thắng Điện Biên vang
dội, nghe tin quân thù đă thua trận đầu hàng …
Mùa Đông năm
Th́n, một cơn băo lạ thổi qua, quần quật suốt mấy ngày đêm.
Khi ngớt gió, lá cây xơ xác xám vàng như mùa thu tang tóc
tuốt sạch lớp lớp lá xanh. Tiêu điều bao phủ thôn xóm, gió
từ ngoài biển thổi thốc vào, theo ḍng sông Thu chạy dài lên
ḥn đá Dựng. Một mùa xuân tê tái lịm buồn trong lớp lớp
người như ngầy ngật để sống, uể oải trong cuộc chiến không
cân sức. Từ sáng đến tối, từng đoàn máy bay đảo ṿng; tiếng
kẻng báo động liên tục, tới tấp, rồi chui xuống hầm, rồi nằm
bẹp dí nghe rền vang bom đạn .H́nh ảnh lù lù như thần chết
của chiếc máy bay 5 động cơ màu đen xám bay rà trên quốc lộ
xả liên thanh bất cứ một cử động nào của người hay thú vật…
Chỉ trên mười tuổi, tôi đă thấy xác chết banh ra v́ máy bay
Pháp bắn xả xuống làng, tôi đă thấy mấy người làng chết đói
khạc ra máu v́ nuốt bông cỏ và trái mắm trong mùa hè năm
53… Những con ḅ xiêu vẹo đổ gục ở cổng làng v́ bệnh và đói,
đám người cầm rổ rá thao láo ngồi vây quanh con ḅ da bọc
xương đang thoi thóp, chờ xả thịt chia phần … Tôi đă thấy
cha tôi, da bọc xương trong bộ đồ vải màu chàm, ngồi sau
gốc cây mít khóc run bần bật sau khi đi hốt xác ông nôi và
các cô tan tác v́ một trái bom na-pan máy bay giặc thả trên
nóc hầm … Tôi đă thấy mẹ tôi quầy quả gánh lá chè khô đi
chân trần trên đường cát cháy bỏng, vừa đi vừa chạy lúp xúp
t́m đám cỏ khô nhảy lên tránh cát nóng rát ,tay cầm miếng
mo cau khô chưa kịp thả xuống tránh cát nóng.
Khốn khổ và
căm thù cày xới tuổi thơ chúng tôi biết bao nhiêu khi đón
chờ những đoàn quân tiếp thu ồ ạt kéo vào làng. Lần đầu tiên
trên đời chúng tôi thấy chiếc xe hơi, thấy lon sữa, thấy ổ
bánh ḿ, thấy hạt gạo trắng xay máy. Chúng tôi 12 đứa, thằng
Lưu làm tiểu đội trưởng - 14 tuổi - thằng Thành là phó. Tất
cả đều bận quần ngắn, áo cụt vải ta đen (một thứ vải nội
hóa), rách bươm ra. Áo bỏ trong quần, một dây chuối cột
ngang đeo một cái mỏ tre, tay cầm gậy ngắn.
Cả tiểu đội
ngồi xoay tṛn quanh tấm bia vôi, bảo vệ “đến hơi thở cuối
cùng”. Tay cầm chắc cây gậy, chúng tôi trố mắt nh́n những
người lính Pháp, Việt. Tôi thấy lạnh người, h́nh ảnh những
thằng Pháp hiếp dâm, mổ bụng được nghe anh thông tin xă nói
mỗi tối đă mấy năm rồi, h́nh ảnh những khối sắt gầm rú trên
bầu trời lao xuống trong biển lửa bom na-pan, với những
tiếng nổ chát chúa! Trước mắt mấy thằng bé chúng tôi là
những ông Tây bằng xương thịt, tay chân tôi run lẩy bẩy, hai
răng cứ cầm cập, độp vào nhau.
Lính đến vây
quanh tấm bia, dân làng kéo nhau đứng quanh nh́n. Tôi thoáng
thấy bóng anh đội trưởng thiếu nhi đang bồng con đứng lẫn
trong dân chúng, vài anh du kích bồng con đứng nh́n, im
lặng. Tôi lắm lét nh́n qua thằng Lưu, thằng Thành, thằng
Huân. Thành nắm lấy tay tôi nói nhỏ: đừng sợ mày. Thằng
Huân, con ông thợ Thiết, nhỏ nhất, mới chín tuổi, run anh
ách bên tôi, nước mắt chảy dài trên má. Thằng Lưu lấy tinh
thần hô lớn câu khẩu hiệu “HCM muôn năm”! Mười hai thằng bé
lại hô to, rồi im thin thít ngồi chờ. Mấy người lính chỉ trỏ
cười và chửi tục. Một anh lính trẻ đến gần chúng tôi:
- Các em
đứng dậy cho các anh quét tấm bia này, viết câu khẩu hiệu
khác. Cái này không hợp nữa, bây giờ chính phủ quốc gia đến
với đồng bào…
Thằng Lưu hô
lớn khẩu hiệu. Chúng tôi hô theo. Mười hai đứa nhất định
không đứng dậy. Đồng bào đứng quanh bàn ra tán vào. Ông Sáu
Chột nói vô:
- Các ông
định giết lũ trẻ sao! Chúng nó có tinh thần mà.
- Tinh thần
ǵ – một ông Trung úy hét lớn – Bọn người lớn trốn nhủi đi
đâu, chúng nó trẻ dại biết ǵ mà xúi. Vào tuổi này ở phố
chúng nó đánh bi, đi ciné, đi học. Các người đánh thí chúng
nó à? Chúng nó biết ǵ. Khốn nạn! Tất cả đồng bào hăy dang
ra, ai về nhà nấy. Đừng cố ư gây những cuộc đổ máu như ở
Thăng B́nh, Duy Xuyên v́ những tấm bia đá vôi này. Về hết
đi!
Dân lục tục
kéo nhau về, chỉ c̣n mấy thằng nhỏ gầy nhom ngồi chặn quanh
tấm bia, đám lính áo quần rằn ri súng lăm lăm vây quanh.
Thằng Lưu lại hô lớn khẩu hiệu. Chúng tôi lại hô theo. Thằng
Huân sợ quá mếu máo khóc. Ông Trung úy cho lính dang ra nói
nhỏ nhẹ:
- Các em
nghe tôi, nếu các em không ra tôi cho lính vào kéo ra.
- Các ông
vào chúng tôi cắn lưỡi chết ngay, bọn tôi dùng gậy đánh. Bọn
tôi không sợ đâu! – thằng Lưu nói. Ông ái ngại nh́n chúng
tôi, những người lính đứng nới rộng ṿng quanh, họ ngồi
xuống trí súng vào bia vôi. Thằng Huân khóc rưng rức nắm áo
tôi kéo: Tao sợ quá, họ bắn rồi. Tim tôi đập mạnh, liếc nh́n
thằng Lưu. Nó hô lớn khẩu hiệu. Chúng tôi đưa tay lên cao hô
lớn để trấn an tinh thần. Một ông Thượng sĩ đứng bên Trung
úy:
- Bắn vài
loạt lên bia là chúng hoảng ngay, để khẩu hiệu đó chướng mắt
lắm.
- Từ từ đừng
bạo động! Chúng c̣n bé có biết ǵ.
Họ im lặng
ngồi vây quanh chúng tôi. Nắng trưa chói chang trên những
chiếc mũ sắt. Chúng tôi vẫn thỉnh thoảng hô khẩu hiệu và im
lặng chờ đợi. Gió nồm sông Thu mát rượi thổi lùa vào. Ông
Trung úy nhỏ nhẹ:
- Các em dại
lắm, các em chỉ biết tấm bia này, hàng chữ này, c̣n không
được biết những thay đổi nào khác. Tôi không muốn các em
chết một cách dại dột như vậy. Hăy nghe lời anh đứng dậy đi.
Trưa rồi các em cũng đói bụng rồi.
Tôi nh́n mấy
thằng bạn ngồi im, thằng Lưu vẫn ương ngạnh hô khẩu hiệu.
Ông Trung úy cho lính đem hộp thịt và bánh ḿ ra ăn trước
mắt chúng tôi. Đă mấy năm rồi chúng tôi làm ǵ thấy bóng
dáng miếng thịt hộp, ngửi thấy mùi thịt thơm. Họ im lặng mở
hộp thịt pa-tê màu xám ra, lấy bánh ḿ quét vào và chầm chậm
nhai nh́n chúng tôi. Tôi nuốt ực nước bọt, thằng Huân nhướng
mắt lên nh́n, nuốt ừng ực và nói nhỏ: ngon quá mày ơi. Gió
sông hắt lên, mùi thịt thơm phưng phức lùa vào, chúng tôi
mười hai cánh mũi hích lên phập phồng thở. Thằng Lưu trố mắt
nh́n, nuốt nước miếng đánh ực, rồi như thức tỉnh hô lớn mấy
câu khẩu hiệu. Chúng tôi hô theo, mắt vẫn nh́n, nước miếng
đầy mồm nuốt tuột. Ông Trung úy cười hiền nói nhỏ:
- Bây giờ
th́ cho các em chọn lựa, bỏ gậy xuống rời khỏi bia vôi ra
đây anh sẽ cho một hộp thịt, một ổ bánh ḿ và một gói kẹo.
Tùy đó.
Hộp thịt mở
sẵn vàng ươm ra, miếng bánh ḿ sem sém để bên cạnh. Chúng
tôi run lên bần bật. Gió càng thổi vào, sự thèm muốn của đói
khát càng chồm lên cao. Trời trưa nắng gay, bụng đói cồn
cào, miếng ăn trước mắt làm mắt tôi hoa lên tay chân run lập
cập. Tôi quay lại nh́n mấy thằng bạn, mười hai cặp mắt trơ
tráo nh́n, im lặng không nói trong phấn đấu mănh liệt. Thằng
Lưu lớn tiếng hô khẩu hiệu, tiếng hô rớt vào mỏi mệt, mười
hai cánh tay đưa lên yếu ớt. Ông Trung úy lắc đầu cười:
- Em nào
đứng dậy ra đây nói “em theo quốc gia” th́ lănh thịt bánh
ăn. Các em dại quá, tuổi các em là tuổi ăn chơi, có biết ǵ
đâu nào. Thôi ḅ ra đây đi, anh đưa bánh đưa thịt cho các em
ăn.
Mười hai
thằng vẫn ngồi im. Mười hai bộ xương sườn trồi ra hỏm vào
theo nhịp thở và sự thèm khát. Tôi không c̣n nuốt nước bọt
được nữa, cổ như khan đi và nhún lên xuống đều đặn đợi chờ.
Thằng Huân kéo tay tôi, đôi mắt tṛn xoe rơm rớm nước mắt.
Tội nghiệp thằng bé nó nhỏ quá. Miệng nó mếu xệch, nó bỏ cây
gậy xuống và lồm cồm ḅ ra, vừa khóc vừa nói:
- Em theo
mấy anh, em xin theo quốc gia, em đói quá!
- Giỏi nào,
có thế chứ!
Nó chụp hộp
thịt, tay run bần bật không kịp xé bánh ḿ quét thịt. Hắn
vốc cả tay vào hộp và ngồm ngoàm cho vào miệng. Cách ăn của
nó càng khêu gợi chúng tôi hơn, cả bọn lại thi nhau nuốt ừng
ực. Thằng Lưu gằn giọng “đồ phản động” và hắn hô lớn khẩu
hiệu. Tiếng hô cả bọn lúng búng trong cổ họng, nước bọt thi
nhau tuôn trào. Ăn một hơi no xong, thằng Huân lấm lét nh́n
chúng tôi, nó khóc hu hu ôm ổ bánh ḿ chạy. Mấy phút sau
thêm năm thằng nữa bỏ cuộc.
Thằng Lưu
quay sang tôi và Thành:
- Thôi mày,
bọn ḿnh theo quốc gia đi!!
Chỉ chờ có
thế, cả bọn bỏ gậy lồm cồm ḅ ra, run giọng: “em theo quốc
gia” và vốc từng cục thịt hộp ngốn ngáo trong miệng. Miếng
ăn hưởng được của mười năm chui rúc đói khổ, miếng ăn của ô
nhục, của đầu hàng số phận. Ăn xong cả bọn xấu hổ không dám
nh́n nhau, đứa nào chạy về nhà đứa nấy.
Tôi ngủ măi
đến chiều ra đứng góc chợ đă thấy tấm bia quét vôi trắng, kẻ
chữ mới với hai câu khẩu hiệu khác “Quốc Trưởng Bảo Đại
muôn năm” và “Đả đảo Cộng Sản”.
Những ngày
tháng trôi qua,cùng với tuổi tác, tôi sống lăn lộn khắp
nơi, nhưng kỷ niệm ngày mười tuổi không bao giờ phai mờ
được. Câu “em theo quốc gia” ám ảnh tôi măi. Đến hôm nay,
nghe cái chết của thằng bé Huân, thằng Lưu và mấy đứa khác,
tôi tê điếng cả người. Trước khi gục ngă có bao giờ chúng
nghĩ đến tấm bia ngày nào không?Những ai đă đẩy chúng vào
cái chết oan khiên?
Phải chăng
chúng ta ở bên này hay bên kia là từ ngày ấy!? Hộp thịt, ổ
bánh, h́nh ảnh phè phỡn kia chắc chắn không phải là lư do để
đẩy một đám người về một góc lịch sử trớ trêu. Phải c̣n là
một cái ǵ khác! Phải có một cái ǵ khác!! Cái ấy là ǵ đây,
nó là ǵ để mà cả thế hệ tuổi trẻ vùi đầu cắn xé nhau trong
bể tang thương này. Những thèm khát đói khổ ngày ấy chỉ là
gánh nặng quá sức với tuổi thơ, điều kiện thúc đẩy chứ không
phải là một chọn lựa có ư thức. Cả một thế hệ tất tả trong
cơn lốc xoáy của lịch sử, bên tả, bên hữu, bên có, bên không
… bầy trẻ nhỏ dại ngày nào mang cả một cuộc đời hiu hắt,
thèm sống b́nh an, thèm đi học, thèm ước mơ được sống như
một người chính trực trên mảnh đất quê ḿnh. C̣n mơ ước nào
lớn hơn đứng ngoài cơn lốc xoáy đó! Mỗi đứa, không có cơ hội
và cũng không bao giờ được chọn lựa một phía nào, bỗng chợt
thành kẻ phản quốc, kẻ bán nước nếu hành động không phù hợp
với ước muốn của bóng đêm; hay chợt thành anh hùng, thành
người yêu nước ?. Bèo dạt cả thôi sao? Nào ai có quyền chọn
lựa ǵ?
Tôi tợp một
hớp rượu cháy bỏng cổ, nh́n ra trũng nước màu đỏ quánh bên
vệ đường.
- Tao không
thể nào quên được giọng nói run run của thằng Huân “em theo
các anh”. Tao không quên đôi mắt nó nhem nhép nước, vốc cả
bàn tay vào lon thịt, ngoàm ngoàm nuốt chửng, thịt pa-tê
vươn văi trên khuôn mặt trẻ thơ hốc hác, ốm đói. Và thằng
Huân tội nghiệp đó hôm nay bị chính những người dạy nó yêu
nước chặt đầu v́ là kẻ thù, kẻ phản quốc, kẻ dám về làng
thăm lại đứa con đỏ hỏn ngày đầy tháng!! Nó mơ ước ǵ hả
mày? Mày nói tao nghe đi! – Nó được chọn lựa ǵ? – Nó thèm
sống, thèm b́nh yên ,bồng con thơ đứng bên bờ ruộng lúa,
nghe gió sông Thu vời vợi chảy trên cánh đồng lúa con gái …
Mặt Thành
cau lại, năm ngón tay xóc vào mái tóc gh́ mạnh:
- Đă bao
nhiêu năm tháng đă đi qua, rồi cũng sẽ qua. Tao, mày có thể
c̣n hay mất trong cuộc tương tàn như trên bàn cờ mà người
đánh cờ dấu mặt ở xa nơi nào. Đă bao năm rồi … những khổ
nhục như những vết hằn trên da thịt, tưởng rằng đă quên …
Tưởng rằng tụi ḿnh đă quên đi rồi!. Lũ chúng ta không có
tuổi thơ, sinh ra và lớn lên trong các đợt chiến tranh của
các phe phái khác nhau của sự lừa bịp nối tiếp lừa bịp, chín
năm sợ hãi chui rúc trốn đạn bom, đói khát, căm thù … Cực
độ căm thù khi nghe tiếng gầm thét của máy bay, đạn pháo
cày xới , khi chứng kiến những người thân yêu gục ngă. Chúng
ta học hành nhếch nhác, không căn bản v́ thất thểu chạy tản
cư, v́ đói, v́ gia đ́nh ly tán …chúng ta chỉ được dạy căm
thù giặc xâm lược, căm thù Ông Lư, Ông Bá trong làng, và dạy
có một giấc mơ cướp cho được ,chiếm cho được tương lai, dẩu
chẳng biết tương lai đó h́nh dáng thế nào! Và rồi tất cả
các người dẫn dắt đó ra đi, bỗng dưng hẫng không,
bỗng dưng bị bỏ lại … Rồi một bài học căm thù khác, một
cách dạy dỗ khác với một giấc mơ khác !!! Không c̣n thất
thểu v́ đói khổ áo cơm th́ nay ngơ ngác v́ đói thiếu một thứ
khác.Người ta đón Mỹ vào thay cho h́nh ảnh thù hận giặc Pháp
ngày xưa;những người trong Nam đă tặng cho các ông trong
rừng một món quà quá lớn .Từ đây họ đă có đầy đủ lư do để
mà bắn giết … Rồi những người dẫn dắt tuổi thơ chúng
ta ngày xưa trở về thành kẻ thù của chúng ta, tự cho
ḿnh quyền lên án chúng ta bán nước! Mà chúng ta bán
nước thật sao ? Bán cho ai nào ? Rồi mất hết, sạch trơn,
lịch sử lùa bầy sinh linh đó qua nơi này, nơi khác, không ai
có quyền chọn lựa, không theo ngoài phố th́ phải theo trong
rừng. Cái cây roi định mệnh lùa bầy cừu vào đâu th́ đành be
be gánh chịu số phận ḿnh tới đó . Có tài giỏi ǵ, có kiêu
hănh ǵ đâu! Vinh danh hay khổ nhục chỉ là tṛ đùa của lịch
sử. Chúng ta đă sống thế nào? Rồi chúng ta sẽ sống ra sao?
Ai thắng, ai bại … Cái bầy cừu này lại be be gánh chịu một
số phận mới! Tất cả quá khứ của một cuộc đời sẽ lại xóa
sạch, không thương tiếc …
Quê hương
mình bao năm qua triền miên trong chiến tranh: đánh
Tàu, đánh Tây, đánh Nhật, đánh Mỹ và liên tục đánh
nhau giữa phe này phe khác…Nghĩ cho cùng có bao nhiêu
năm từ các Triều đại phong kiến , nước ta có ǵ nào ?-Trần
lên cạo sach tàn dư của Lư , Nguyễn Gia Long lên th́ phá
hết nền móng của Nguyễn Tây Sơn , rồi …có cơ hội nào cho đất
nước có thời gian h́nh thành , nối tiếp đươc một nền văn
minh cho to lớn ? Không ! truyền thống dân tộc của những bọn
người chuyên đánh nhau chỉ là khôn vặt , lách trái lách
phải để đánh hết Tàu là đến Tây , đến Mỹ và tiếp nữa là
quay lại đánh nhau . Nuớc ta vốn nhỏ , lại ở cạnh một thằng
to và tham lam ; yếu hơn th́ phải lách , phải ŕnh để lừa
đánh lén gọi là mưu trí …cứ thế đă bao đời ,trở thành cốt
tính của dân tộc . Người dân như bầy cừu ngơ ngơ ngác
ngác, bị thời cuộc lùa chạy ào ào qua từng cảnh
ngộ. Mấy ai làm chủ được bản thân mình, mấy ai có
quyền chọn lựa mình muốn sống ra sao. Mày thấy đó,
thời nào cũng là thời của con người với những nỗ
lực, sống cũng có văn hóa, lịch sử, giáo dục, học
thuật…đâu phải chỉ có thời của người thắng là có,
những gì trước đó là số không.
Rồi chợt
một sáng mai thức dậy, khi cuộc tương tàn chấm dứt,
thì cả một đám đông thuộc phe bại trở thành một con
số không to tướng, sống vật vờ. Kẻ thắng sẽ hợm hỉnh
xóa hết , lấy hết , và họ xem cái đám đông bại trận đó
là gì nào? Nó có lịch sử, có văn hóa, có một nền
giáo dục không? Nó có thể còn có gì tốt đẹp để
từ đó lấy làm khởi điểm để đi lên hay không, hay là
ta thắng rồi là phủ nhận hết vì những gì không phải
là của ta, khác ta là của kẻ địch, là xấu… Khinh
chê hết, tất cả là nền vải trắng và mặc sức vẽ
gì trên ấy thì vẽ. Càng dốt nát th́ càng nghênh ngang
vẽ bạo!! Đã bao năm rồi, và với cách xử sự này, sự
việc còn tiếp diễn dài dài;cả lịch sử dân tộc này rốt
cuộc chỉ thế thôi; cả nguồn năng lượng của dân tộc chỉ
dồn cả cho việc thắng thua, được mất của từng phe
phái: thế thì còn năng lượng đâu mà phát triển để
chen chân với bốn bể năm châu? Vậy nên, để tồn tại
được, mày hãy quên hết mày là gì, mày đã được học
hỏi gì, mày có khả năng gì, nếu mày không có được
cơ may có chút liên hệ gì để tỏ ra mày thuộc về
những người đang thắng, kẻ nắm vận mệnh lịch sử!!
Biết bao nhiêu điều, tao tưởng rằng đă quên …
Nói một thôi
dài, Thành bĩu môi im lặng. Tôi muốn ôm hắn vào ṿng tay cho
đỡ khổ. Tại sao lũ chúng tôi khốn khổ như thế này? Tại sao
chúng tôi lạc lơng, không có một chỗ đứng, có phải măi “ be
be ” chạy nối đuôi trong một tṛ sắp đặt? Chúng tôi đă có
một thời ấu thơ đói kém, nghèo nàn mà sao vui biết bao, dù
chỉ là một chút hào hùng con trẻ nhưng đầy tự tin và kiêu
hănh. Nay th́, chúng tôi không c̣n quê hương, không có một ư
nghĩa ǵ cả sao?Tự do mà ta ước mơ và bảo vệ rất thực mà
cũng rất là ảo ảnh . Tương lai th́ hứa hẹn một bộ xương khô
nơi xó rừng già, không biết ḿnh chiến đấu để được ǵ, nhưng
biết chắc mình chiến đấu để tránh né một cái gì:
Tao sợ hăi một bóng đen mơ hồ nó sẽ ập tới , nó đang âm thầm
từng bước lù lù tới nuốt chửng cả tương lai lũ chúng ta.Từ
năm 65 ,người ta đă cho nó bảo bối của những người cứu nước
, nó sẽ tới một ngày không xa đâu mày ạ. Chúng ta hoàn toàn
bất lực mà nh́n mày ạ…
Thành dốc
cạn rượu vào ly, nốc cạn. Gió chiều trên miền cao nguyên đất
đỏ buồn nằng nặng, mây xám từ từ xuống sát chân đồi.
- Mày tính
sao đây? - Tôi hỏi nhỏ.
Mắt hắn long
lên tay nắm chặt. Rồi năm ngón tay buông ra, hắn nh́n ra cửa
nói thầm nhẹ như gió luồn qua cửa:
- Tao chẳng
có hy vọng ǵ nhiều, tao luôn ước được buông súng nghỉ ngơi.
Nếu b́nh yên, nếu tao không chết ở một xó rừng nào, tao dẫn
vợ và hai đứa con tật nguyền về quê cày ruộng. Tao th́ chỉ
có thế. Tao mong được b́nh yên về làng… Chán lắm rồi…Ai
thắng ,ai thua tao đếch cần biết đến !!!
Hắn gục
xuống bàn, hai vai run lên, mũi hít kh́n khịt. Tôi kêu thêm
một ly rượu, ngồi yên nh́n ḍng nước đỏ quánh như máu từ từ
chảy tràn ra, miệng lầm bầm:
-Tưởng rằng đă quên …
(1967)
oOo
XEM
Bài Số 8 - Lũ Chuột
GS
Nguyễn
Quang Tuyến
Nguyên
Giảng viên Khoa Tâm lư chiến
Trường Vơ bị Quốc gia VNCH Đà Lạt
www.ninh-hoa.com |