|
PHẦN 2:
TỪ LỤC TỈNH
LÊN SÀI G̉N
Thỉnh thoảng Cha tôi có việc lên Sài G̣n, đôi lần tôi được Ông cho đi theo
: "Đi một ngày đàng học một sàng khôn", Ông thường nói. Từ ḍng sông Sa
Đéc hiền hoà, Ông đă dẫn tôi vượt qua sông lớn. Những chuyến đ̣ ngang thơ
mộng mờ nhạt đi khi lần đầu tôi biết đến sự náo nhiệt của Bắc Mỹ Thuận.
Từng ḍng xe nối đuôi bóp c̣i thúc dục, từng đoàn người xuôi ngược gọi
nhau í ới ... và phần nhạc đệm rộn ră : "Mía ghim ... mía ghim đây ... trà
đá ... trà đá đây ...". Hai bên đường các bà các chị đội khăn rằn và nón
lá luôn miệng mời mua đủ loại trái cây : chôm chôm, sầu riêng, bưởi, cam,
quít, ổi ... "Chục 12 ... chục 14 ... đây ..."
Tôi ngạc nhiên hỏi Cha :
- Sao một chục mà lại là 12, 14 ?
- Ở Sa Đéc một chục có đến 18.
Tôi lắc đầu không hiểu c̣n Cha tôi chỉ cười.
Lần đầu tiên biết thế nào là chen chúc trong đám đông, tôi hơi sợ :
- Sao đông thế ?
- Nắm chặt tay Cha, không khéo lạc !
( Đoạn đối thoại đơn giản này lập lại trong suốt những chuyến qua phà với
Cha, và cũng "lập lại" trong nhiều chuyến hành tŕnh mà sau này trong đời
tôi đă phải đơn độc đi qua - không có Cha ! )
Cha đă tập cho tôi thói quen ngay từ lúc nhỏ là không được ngồi trong xe
khi qua phà. Ông giải thích : "Nếu chẳng may có tai nạn xe rơi xuống sông,
con sẽ không thể mở cửa xe v́ áp lực nước ép mạnh từ ngoài vào trong. Nếu
lỡ gặp cảnh ấy, con phải t́m cách đập vỡ cửa kính để chui ra". Có phải
Cha muốn dặn tôi : "Con đừng bao giờ tự đặt ḿnh vào một hoàn cảnh không
lối thoát. Nếu đă lỡ trong cảnh ấy, con hăy dùng hết sức ḿnh "phá vỡ" mọi
sức ép để cố vượt lên mà sống. Nhưng tốt hơn hết là hăy khôn ngoan ngay từ
khởi điểm ..."
( Tôi "diễn giải" nhiều quá phải không? Nhưng thực sự Cha tôi đă có ảnh
hưởng mạnh mẽ đến quan điểm sống và cuộc đời của tôi )
Cha mẹ ở Cư xá Sĩ quan Quang Trung
Cũng trong năm ấy Cha tôi chuyển hẳn lên Sài G̣n làm việc. Cả nhà tôi theo
Ông về ở Cư xá Sĩ quan Quang Trung. Tôi c̣n nhớ cư xá có sân và lối đi
rộng răi trồng rất nhiều cây trứng cá là nơi bọn trẻ con chúng tôi thường
rủ nhau nô đùa những buổi trưa trốn ngủ. Dưới tàn cây trứng cá lấm tấm
nắng, tôi tập chơi và rất mau thành thạo những tṛ con trai như bắn bi,
tạt lon, con quay, đánh khăng ... Có khi tôi theo "tụi nó" len lỏi giữa
rặng tre già sau lưng cư xá để bắn chim bằng ná thun, hay vào vườn chuối
hoang làm "súng tự chế" với cuống tàu lá chuối, bắn nghe lốp bốp khá ṛn
ră. C̣n lá chuối th́ cuốn thành đồng hồ đeo tay đủ kiểu, nhưng tṛ này chỉ
có ḿnh tôi chơi v́ bị chê là "con gái" !
Bà Nội rất thương các cháu
Chẳng mấy chốc, cô bé hay ngồi buồn một ḿnh mong ngóng mẹ đă đi vào dĩ
văng! Giờ đây là "một nhỏ" đen nhẻm ham chơi, nghịch ngợm không thua ai.
Bà nội tôi - một "Bà Bắc" chính cống vấn khăn và răng nhuộm đen, nhanh
chóng nhận thấy "t́nh h́nh bất lợi" của cháu gái. "Gần mực th́ đen, gần
đèn th́ sáng", Bà phàn nàn với Cha tôi. Và để "tránh xa mấy thằng ranh",
Bà t́nh nguyện mỗi ngày dẫn tôi "đi học" ở nhà một người quen. Thế là ngày
hai buổi sáng chiều, Bà dẫn tôi đi men theo con đường ṃn bên hông cư xá,
men theo những cánh đồng mùa hè trơ gốc rạ đến nhà "người quen" và cũng là
một quán nhỏ bán bánh gai, bánh đa ... Tôi ngồi một ḿnh ngáp ruồi, c̣n Bà
tôi tíu tít chuyện tṛ với "người quen". Những chuyện " Ngày ấy ... ngày
ấy ... nhanh nhỉ ... nhanh nhỉ ..." tôi không hiểu bao nhiêu nhưng vẫn
ngoan ngoăn ngồi im lắng nghe. Mỗi buổi học tôi được thưởng một cái bánh
ít hay miếng kẹo đậu phộng nên rất hăng hái "đi học".
Cô bé ... ham chơi
Ít lâu sau Cha tôi lắc đầu than thở : "Con bé ... chẳng ra sao cả !" Có lẽ
Ông thấy đă đến lúc cần phải uốn nắn búp măng non "đúng theo sách vở", nên
quyết định cho tôi đi học nội trú trường Ḍng Thánh Mẫu ở đường Lê Văn
Duyệt - Sài G̣n (sau này đổi tên thành đường Cách Mạng Tháng 8 - quận 3).
TRƯỜNG D̉NG THÁNH MẪU
Hồi ấy chưa có xe bus, Mẹ tôi đưa tôi đi học bằng xe lam hay xe ngựa mỗi
sáng sớm thứ hai và đón về chiều thứ bảy. Tôi c̣n nhớ những buổi sáng tinh
mơ trên xe ngựa lóc cóc từ Quang Trung vào nội đô. C̣n ngái ngủ nhưng tôi
rất thích ngắm cảnh các bạn hàng rau, bạn hàng hoa gánh gồng đến chợ. Dọc
hè phố nhiều xe bán bánh ḿ đă có khách ghé mua, và vài quán cóc cà phê đă
lác đác có khách nhâm nhi ...
Trường Ḍng Thánh Mẫu - nghe tên đă biết, đấy là một trường Ḍng do các Ma
Sơ quản lư rất qui củ. Nơi đây, "Những người áo trắng" đă nhanh chóng đưa
tôi vào khuôn phép. Tất cả đều theo giờ giấc : Sáng dậy sớm 6 giờ đi lễ,
mỗi ngày hai buổi vào lớp học, chiều mát ra sân chơi.
Nhà thờ trong trường không lớn lắm, nhưng với đứa bé 5 tuổi ngoại đạo như
tôi, th́ đấy như một cung điện. Mỗi sáng khi những đứa bạn tôi quỳ gà gục
trên bệ gỗ, th́ tôi thích thú ngắm những chùm đèn rực rỡ treo thả từ ṿm
trần cao, hai bên tường là những tấm phù điêu mô tả cảnh tượng lạ lẫm tôi
chưa thấy bao giờ. Nổi bật đây đó những bức tượng trang nghiêm và đẹp đẽ.
Dáng vẻ thanh thoát của Đức Mẹ Maria với đôi mắt dịu hiền đă thu phục tôi
từ cái nh́n đầu tiên, và nụ cười âu yếm của Người đă vỗ về tâm hồn thơ dại
c̣n bỡ ngỡ trong khung cảnh mới.
" Nữ sinh" trường Ḍng Thánh Mẫu
Tôi "học đạo" rất nhanh! Cuối tuần đầu tiên về nhà tôi đă biết làm dấu
thánh giá đúng kiểu. Bà Nội tôi buồn phiền lắm, buông đũa lắc đầu.
Cha gọi tôi dặn riêng :
- Về nhà con đừng làm dấu thánh giá, đừng quỳ gối đọc kinh đạo nhé !
- Tại sao ? Ma Sơ bảo phải làm dấu trước khi ăn và đọc kinh mỗi ngày.
- V́ ... Bà con không thích.
- Nhưng ... con thích.
- Có những điều con thích nhưng người thân của con không thích, th́ cũng
... không nên làm con ạ !
( Ngày ấy tôi quả thực không hiểu lư lẽ của Cha tôi, và đến bây giờ tôi
cũng ... chưa hiểu hết, nhưng tôi vẫn làm đúng theo ư Cha tôi ... từ đấy
đến nay ! Giờ đây, ở thế giới bên kia nh́n xuyên suốt cuộc đời đứa con yêu
quí, có khi nào Ông đang ... thở dài ... lưỡng lự ... băn khoăn ...? )
In nét sâu đậm trong ḷng tôi là những buổi chiều ở sân trường Thánh Mẫu,
chúng tôi chơi đùa "những tṛ con gái" như nhảy ḷ c̣, nhảy dây, búng
thun, chơi ô quan, đánh thẻ ... và xúm quanh Ma Sơ nghe kể chuyện. Những
quyển truyện tranh đủ màu rực rỡ và giọng kể đầy kịch tính của Ma Sơ hoà
với tiếng đàn thánh thót từ nhà thờ vọng ra, đă đưa bọn trẻ chúng tôi rong
chơi trong thế giới truyện cổ tích : những Cô bé quàng khăn đỏ, Chú bé tí
hon, Bạch Tuyết và bảy chú lùn, Công chúa ngủ trong rừng ... và cả Beauty
and the Beast ...
Có những khi Ma Sơ bận th́ Chị Cả kể chuyện thay. Tôi nhớ chị tóc dài
ngang lưng, đôi mắt huyền mơ mộng, da trắng mịn màng ... Mỗi lần thấy bóng
chị ra sân, tôi bỏ dở các tṛ đang chơi, chạy đến cầm tay chị, ngước mắt
thơ ngây chờ nụ cười dịu dàng của chị. Đúng ra, chị không phải kể chuyện
mà là đọc chuyện ... Những câu chuyện cổ tích của Andersen đă thấm vào
tôi, âm thầm len lỏi như mạch nước ngầm tinh khiết, từ thuở c̣n thơ, đến
khi biết yêu, và măi tận bây giờ ... Những Cô bé tí hon và Đôi giày đỏ,
những Chú lính ch́ dũng cảm và Con chim họa mi, những Chú vịt xấu xí và Cô
bé bán diêm, những Nàng công chúa và hạt đậu ... và cả Nàng Tiên Cá ...
"... Tim nàng tan nát và biến thành bọt biển, rồi linh hồn nàng bay lên
không trung ..." Chị đọc đi đọc lại nhiều lần, thẫn thờ ngắm đám mây
trắng lững thững trôi trên bầu trời trong xanh, như đang cố t́m ở đấy linh
hồn của Nàng Tiên Cá. Chị quên mất có cô bé năm tuổi ngồi bên cạnh, cũng
đang lơ ngơ lẩm nhẩm theo chị "...Tim nàng tan nát và biến thành bọt biển
..."
- Chị ơi, tại sao ... tại sao ...
- Chị cũng ... không biết nữa !
Chiều buông xuống tự lúc nào ... Chị cho tôi ngồi dựa vào ḷng, cùng lặng
nghe tiếng gió ŕ rào như tiếng sóng th́ thầm vỗ măi vào bến bờ thần thoại...
Cho dù là chuyện cổ tích, cũng có lúc ... kể xong ! Một chiều cuối tuần
trời mưa lất phất, Cha tôi đích thân đến đón tôi trong bộ quân phục màu
kaki. Ông nói chuyện với Mẹ Bề Trên khá lâu, trong dáng vẻ khiêm nhường,
lễ phép và ngưỡng mộ ( Một dáng vẻ dễ thương tôi chưa từng thấy trước
đây).
Mẹ Bề Trên trong bộ đầm trắng, đeo kính trắng, tay cầm chuỗi hạt sáng lóng
lánh, vui vẻ tiếp chuyện Cha tôi. Người khen tôi ngoan và chăm học, lại
xinh nữa. Cha sung sướng xoa đầu tôi, bảo tôi khoanh tay cảm ơn các Ma Sơ
và chào từ giă.
Tôi không biết đấy là buổi chiều cuối cùng của tôi ở trường Thánh Mẫu. Khi
Chị Cả mỉm cười cho tôi một quyển truyện Andersen, tôi hồn nhiên nắm tay
chị : "Chị ơi, chiều mai kể tiếp chuyện Nàng công chúa và hạt đậu, và cả
Nàng Tiên Cá nữa chị nhé !"
Chị là một trong vài h́nh bóng đă để lại dấu vết lung linh trong ḷng tôi.
Cho đến bây giờ, thỉnh thoảng tôi lại gặp chị trong giấc mơ hồng hoang :
"... Một chiều êm ả, tôi ngồi tựa vào vai chị, nghe chị kể chuyện ... và
cùng dơi theo bóng mây trắng lang thang ..."
Xem
PHẦN 3
Sài G̣n, tháng 07 năm 2014
Nguyễn Thị Phương Hiền
|