Ý NIỆM VỀ NGHIỆP

(The ideas of the KARMAR)

"Bồ tát sợ NHÂN, chúng sanh Sợ QUẢ"

Lê Văn Ngô

 

 

 

         Tất cả chúng sanh đều có 3 đặc tính : THAM LAM, SÂN HẬN, và SI MÊ. Trong bài thuyết giảng "Chuyển Pháp Luân" tại vườn Lộc Uyển, Đức Phật lần đầu tiên giảng Tứ Diệu Đế cho 5 anh em Kiều Trần Như, trong Đế thứ hai nguyên nhân gây nên khổ đau là Tham, Sân và Si. Đức Phật gọi 3 đặc tính này là Ô trược, chúng sanh không rời bỏ được nó nên bị trói buộc trong vòng Luân Hồi vô số kiếp.

 

         Chúng sanh ở các giới như Súc sanh, Ngạ quỷ, A-tu-la v.v…có những đặc thù, chúng ta không thể hiểu hết được. Trong bài viết ngắn này chúng tôi xin chỉ nói đến chúng sanh- loài người, hiện hữu. Trong đời sống hiện tai chúng ta thấy loài người có kẻ giàu, người nghèo, kẻ sung sướng, người cực khổ, kẻ thông minh, người ngu dốt, kẻ mạnh khoẻ, người tàn tật, kẻ sống lâu, người chết yểu, kẻ hung tàn, độc ác, ngưòi hiền lành, chân thật v.v… không ai giống ai, ngay cả anh chị em trong gia đình cùng cha mẹ sinh ra cũng vậy. Đức Phật giải thích đó là do Nghiệp lực chi phối. Nghiệp lực rất công bằng, không thiên vị, không thiếu sót dù chúng sanh ở bất cứ nơi nào, điạ vị nào cũng đều bị chi phối từng giây, phút.

 

         Trên đây nói về Nghiệp tác động vào chúng sanh, vậy Nghiệp là gì ? Nhiều người bảo rằng Nghiệp là tiền định, là số mệnh, là may rủi không thay đổi được. Nói như vậy là chúng ta không hiểu biết đúng nghĩa về Nghiệp. Tiếng Pali từ ngữ Nghiệp là một Hành động nghĩa là Làm, Tiếng Sanskrit là Karma. Nghiệp không phải là một hành động đơn giản, một hành động máy móc, nó cũng không phải một hành động vô ý thức, vô tình. Nghiệp là một hành động cố ý, có ý thức được cân nhắc kỹ càng và có chủ tâm lập đi, lập lại nhiều lần.

 

         Một hành động cố ý có chủ tâm đều có một phản ứng, một hiệu quả nhất định. Nhà vật lý học Newton phát minh ra định luật Xác định "Mỗi động lực có một phản ứng tương ứng hay trái ngược" Trong phạm vi tinh thần cũng có định luật cho mỗi hành động có tác ý và hậu quả của nó. Khi ta nói Nghiệp Báo hay Nghiệp Quả tức là nói đến hành động có tác ý và hậu quả chín mùi của nó. Định luật về Nghiệp trong phạm vi tinh thần dạy rằng hành động sao dẫn đến kết quả tương ứng. Vi dụ : Người làm việc thiện, sẽ có kết quả tốt, hạnh phúc. Ngưới làm việc bất thiện, kết quả xấu hay đau thương. Gieo nhân gì găt quả nấy, Gieo lúa, gặt lúa, trồng xoài hái quả xoài v.v…

 

         Nghiệp có 3 loại: Thiện Nghiệp là Nghiệp tốt. Ác Nghiệp là Nghiệp xấu và Vô Nghiệp là việc làm không gây lợi hay hại cho chúng sanh. Câu hỏi đặt ra tại sao một hành động thiện hay bất thiện có thể tạo ra hạnh phúc hay bất hạnh phúc? Câu trả lời của Đức Phật là thòi gian sẽ cho biết. Ngài giải thích thêm, một hành động bất thiện chừng nào chưa trổ quả khổ đau thì chỉ người ngu muội cho là hành động tốt, nhưng khi hành động bất thiện trổ quả khổ đau, người đó mới nhận thức là hành động đó bất thiện. Tương tự như vậy một hành động thiện, ngày nào chưa trổ quả hạnh phúc, người hiền lương coi đó là một hành động bất thiện, khi nào hành động thiện trổ quả hạnh phúc, người đó mới nhận thức hành động đó là thiện. Cho nên Đức Phật nói cần phải có một thời gian để xét đoán một hành động thiện hay bất thiện.

 

         Thiện Nghiệp hay Ác Nghiệp đều phát xuất từ sự tạo tác của THÂN, KHẨU, Ý. Thí dụ muốn cứu giúp một nạn thiên tai bảo lụt, trước hết chúng ta suy nghĩ làm cách nào cho nhanh và có hiệu quả (Ý), kế đó đem phương cách đã định sẵn ra truyền bá kêu gọi gia đình bà con chung sức đóng góp tiền hay vật dụng ( KHẨU ), công việc tiềp là thu góp, lập danh sách mang đồ vật bố thí đến cơ quan từ thiện (THÂN ). Một thí dụ khác muốn ăn thịt gà, đầu tiên phải tìm lý do, chọn gà loại nào? trống hay mái, nấu nướng kiểu nào cho ngon (Ý ), tiếp theo đem ý này nói với gia đình ( KHẨU ) sau cùng đi mua hay bắt gà trong chuồng làm thịt ( Thân )

ÁC NGHIỆP hay là Bất Thiện Nghiệp.

 

 Có 3 hành động Bất Thiện Nghiệp của Thân.

a- Giết hại súc sinh. b- Trộm cướp. c- Tà dâm.

Hậu quả sát sinh là phải chịu vắn số, bệnh tật, đau buồn sợ hải.

Hậu quả của trộm cướp là nghèo khổ cùng cực, thất vọng và phải sồng nhờ, làm tôi tớ người khác.

Hậu quả của tà dâm là có nhiều kẻ thù, đời sống hôn nhân xáo trộn, người phối ngẩu không chung thủy.

 

 Có 4 hành động Bất Thiện Nghiệp của Khẩu.

 a-Nói dối. b-Nói lưỡi hai chiều. c-Nói lời hung ác. d- Nói chuyện phiếm vô ích.

Hậu quả của người nói dối là bị lăng mạ, phỉ báng, không ai tin, sức khoẻ yều kém.

Hậu quả lưỡi hai chiều là mất bạn. .

Hậu quả của lời nói ác là bị người đời ghét.

Hậu quả của người nói phiếm, vô ích là khuyết tật và không ai tin tưởng vào lời nói kẻ đó.

 

 Có 3 hành động Bất Thiện Nghiệp của Ý.

 a- Tham ái, b- Ác ý, c- Tà kiến.

Hậu quả của tham ái là không bao giờ đạt được ý nguyện của minh.

Hậu quả của ác ý là bị xấu xí, nhiều bệnh và tâm điạ đáng ghét.

Hậu quả của tà kiến là nhiều duc vọng, thô lỗ, đần độn, mang bện tật kinh niên, thiếu trí tuệ.

 Người có trí tuệ phải học tập giữ mình tránh xa mười Bất Thiện Nghiệp nói trên.

 

THIỆN NGHIỆP hay Hành động tốt.

Một hành động Thiện Nghiệp được định nghiã như sau: Thiện Nghiệp là một hành động làm tốt cho mình và cho người khác, những hành động không phát xuất từ tham dục, sân hận và vô minh, mà phát xuất từ tâm buông bỏ, tâm từ, bi mẫn, trí tuệ.

 Đức Phật dạy cho chúng sanh làm 10 điều thiện (Thập Thiện Nghiệp) để tạo công đức trong đời sống được hạnh phúc, an lạc, phát triển kiến thức, sự hiểu biết chân chính.

Thập Thiện Nghiệp:

1- Bố thí.

2- Trì giới.

3- Rèn luyện tinh thần.

4- Lễ độ.

5- Phục vụ tha nhân.

6- Hồi hướng công đức.

7- Hoan hỷ công đức với người khác.

8- Thuyết giảng dạy Pháp.

9- Nghe Pháp.

10- Trao giồi Chánh Kiến.

Bố thí đem lợi lạc cho người được hưởng và còn đem lợi ích cho mình.

Trì giới hạnh đem lợi ích cho tất cả chúng sanh mà ta tiếp xúc.

Rèn luyện tinh thần mang an lạc cho người khác và gợi ý cho họ noi theo tu tập Chánh Pháp.

Lễ độ tôn kính gây hài hòa cho xã hội

Phục vụ tha nhân làm cho đời sống của họ cải tiến thêm lên.

Hồi hướng công đức với người khác, cho thấy sự quan tâm của mình đến hạnh phúc của người khác.

Hoan hỷ công đức với người khác khuyến khích họ tạo nhiều công đức thêm nữa.

Thuyết giảng Pháp và nghe Pháp là yếu tố quan trọng cho hạnh phúc của cả vị thầy và người nghe, khuyến khích cả hai sống đúng với Đạo Pháp.

Trao dồi chánh kiến của mình để hiểu đúng Phật Pháp và làm cho người khác thấy cái đẹp của Giáo Pháp.

 Trong kinh Pháp Cú Đức Phật dạy:

Nếu đã làm việc lành,

Hãy nên thường làm mãi,

Nên vui làm việc lành.

Vì hạnh phúc là sự tích lũy điều thiện ( câu 118).

Chớ nên coi nhẹ điều lành nhỏ mà cho rằng

Điều đó chẵng đến gần ta.

Từng giọt nước nhỏ lâu cũng đầy bình.

Giống như vậy, người trí thâu thập từng chút thiện,

Khiến người đó trở nên toàn thiện. (câu 122).

 

 Hành thiện tức là tạo công đức, công đức theo ta suốt cả cuộc đời và những đời kế tiếp. Công đức có thể bị cạn hết, nếu ta không biết gìn giữ vun bồi thêm công đức mỗi ngày. Một người có nhiều công đức sẽ thành công trong bất cứ lãnh vực nào họ muốn tham gia. Chính công đức là sức đẩy đưa người tái sanh vào thiện giới và cung cấp những điều kiện thích ứng cho người giải thoát đễ vào cỏi Niết Bàn. Đây là con đường Chánh Nghiệp.

         Có những lãnh vực gieo trồng công đức kết quả tốt vô lượng,( cũng như chúng ta đặt hạt giống vào mãnh đất mầu mỡ,đầy đủ phân nước, gặp gió thuận mưa hoà, muà gặt hái sẽ sum sê đầy vựa ) đó là các vị Tăng Già, Thánh Thiện, Mẹ Cha và người nghèo khổ hoạn nạn. Hành Thiện Nghiệp cho những người nói trên dưới nhiều hình thức khác nhau, kết quả mang laị vô cùng kỳ diệu.

 Một hành động Thiện Nghiệp hay Ác Nghiệp có thể thay đổi,chuyển hoá tăng hay giảm tùy theo điều kiện thời gian, hoàn cảnh và người tạo ra Nghiệp, người nhận Nghiệp.

 

 Có năm điều kiện để Chuyển Nghiệp.

a- Hành động bền bĩ liên tục.

b- Hành động có thiện chí quyết tâm.

c- Hành động không ngại gian khổ.

d- Hành động với những người có phẩm hạnh.

e- Hành động với những người đã làm công đức trong quá khứ.

 

         Cụ thể về mặt chủ quan, một người cố ý tạo tội cứ tiếp tục làm không hối tiếc, Nghiệp lực xấu của họ sẽ to lớn vô cùng ( Cộng Nghiệp ) Một người làm một hành động tốt dù nhỏ, hay lớn có thiện chí, quyết tâm không ngại gian khổ thì phúc đức sung mãn không kể cho cùng (Tích Thiện Nghiệp).

         Về măt khách quan, hành động thiện hay bất thiện đối với các vị Tăng sĩ, A-La-Hán, Đức Phật ( người có phẩm hạnh ), hoặc Cha, Mẹ, Thầy, Bạn (những người đã có công đức trợ giúp ) sẽ tạo Nghiệp lực tốt hoặc xấu gấp bội.

         Tóm lại điều kiện chủ quan và khách quan quyết định Nghiệp lực, vậy Nghiệp là một hành động có trách nhiệm tinh thần. Nghiệp báo theo nhân quả khắng khít với yếu tố chủ động hay bị động.

 Quả của Nghiệp có thể hiện lộ ngắn hạn hay dài hạn trong đời này hay sau một vài kiếp, Một người khi chết, thân xác, tiền của, danh vọng, thân bằng quyến thuộc đều để lại (vật ngoại thể ), chỉ còn lại Thiện Nghiệp, Ác Nghiệp (vật nội thể) đem theo, tùy vào vốn liếng đó mà đi vào Lục Đạo.

 

 Hiểu được định luật của Nghiệp rõ ràng, biết rằng mỗi hành động của ta đều có một phản ứng tương xứng và công bằng, chúng ta phải gánh chịu kết quả của nó. Do đó chúng ta phải kiềm chế tư cách bất thiện để không làm khổ cho mình và chúng sanh. Hành thiện đem hạnh phúc cho mình và chúng sanh, ta cố gắng làm nhiều điều thiện, luôn huân tập Thiện Nghiệp.

 Sám hối là một hành động nhận biết tội lỗi của mình đã phạm trong nhiều kiếp quá khứ và hiện tại. Biết tội lỗi của mình phải cố gắng sửa chữa, tránh tái phạm và luôn huân tập làm điều thiện vun bồi công đức như thế mới tiến bộ trên con đường cao thượng Giải Thoát.

 Cầu nguyện để được tha tội sẽ vô nghiã, nếu sau đó vẫn tiếp tục tái phạm các hành động Bất Thiện.

 Đề tài Nghiệp rất phổ thông và rộng lớn, Nghiệp còn liên quan mật thiết đến Luân Hồi, Tái Sanh, bài viết đến đây chúng tôi xin tạm kết thúc bằng tám câu nhật tụng.

 Khi lìa trần nương tưạ vào đâu?

 Thân bằng quyến thuộc nay ly biệt,

 Danh vọng, tiền tài còn tất đất.

 Nghiệp quả vây quanh tính sổ đời.

biết vậy

 Nguyện đoạn trừ tâm ác,

 Sống phạm hạnh sạch trong.

 Tu học Pháp Tứ Đế,

 Cầu chứng ngộ Niết Bàn.

 

 

 

San Jose Mùa Phật Đản 2553.

Lê Văn Ngô 

 P.D. Nguyên Ngộ

 

 

Tài liệu tham khảo:

 

1-Bài giảng “ Chuyển Pháp Luân” của Đaị Đức Thích Pháp Chơn chùa Liểu Quán San Jose

2-Fundamentals of Buddism của tiến sĩ Peter D. Santina.

3-What Buddishts Believe của Đại lão Hòa Thượng K.SRI DHAMMANANDA.

(2)+(3) Tý Kheo Thích Tâm Quang chuyển dịch.