Nghiện Rượu Bs Lê Ánh

 

Y HỌC 58

 

Theo lời yêu cầu của một số độc giả vì  có một số người còn trẻ tuổi tử vong do nghiện rượu, kỳ này xin đăng bài viết NGHIỆN RƯỢU

 

 

 

Rượu là một hợp chất hữu cơ do sự lên men của tinh bột và đường bằng một loại men rượu mà thành.

 

 Rượu đã được dùng từ thuở xa xưa, trong nghi lễ tôn giáo, trong các dịp vui mừng, cũng như trong đời sống hàng ngày.

 

Uống vừa phải, rượu không gây tác hại. Rượu, nhất là rượu vang, nếu được sử dụng một cách chừng mực thì trong một phạm vi nào đó nó có thể có ích cho sức khỏe tim mạch.  Nhưng uống rượu thái quá hoặc nghiện rượu thì rượu sẽ trở thành một nguy cơ lớn đối với sức khỏe của cá nhân và cộng đồng.  Rượu không chỉ là nguyên nhân gây rắc rối cho sinh hoạt trong gia đình và tại nơi làm việc mà còn là nguyên nhân tiềm ẩn gây nên tai nạn và những hành vi phạm pháp.  Nghiện rượu có thể dẫn đến những tổn thương không hồi phục được ở gan, tim, não và các dây thần kinh.  Hạn chế uống rượu, tránh say sưa quá chén là điều cần thiết để giữ gìn sức khỏe lâu dài.

 

Uống nhiều, rượu có thể đưa tới nghiện rượu, phụ thuộc vào rượu và có ảnh hưởng xấu cho bản thân, gia đình và xã hội.

 

1-Nghiện rượu có phải là một bệnh không?

 

Nghiện rượu đã được coi như một bệnh của cơ thể, giống như các bệnh khác. Có điều hơi khác, là bệnh nghiện rượu thường lại do chính người bệnh tự ý gây ra.

 

2- Thế nào là Nghiện Rượu?

 

Nghiện rượu là bệnh mãn tính trong đó người bệnh bị ám ảnh với rượu và mất sự kiểm soát về số lượng tiêu thụ.

Họ ở vào tình trạng đòi hỏi rượu mãnh liệt chẳng khác chi sự đòi hỏi thức ăn, nước uống.

Họ thường tiếp tục uống rượu mặc dù đã có những hậu quả trầm trọng về sức khỏe, về gia đạo, về việc làm, đôi khi có những tác phong, hành động vi phạm pháp luật.

Không điều trị, bệnh nghiện rượu sẽ kéo dài suốt cuộc đời và có thể đưa tới tử vong.

 

3- Các dấu hiệu của bệnh nghiện rượu

 

Nghiện rượu có các dấu hiệu như sau:

1- Người bệnh thèm rượu kinh khủng, luôn luôn ám ảnh với rượu và có nhu cầu uống vài ly cho đỡ nhớ.

2- Mất tự chủ, không kiểm soát được lòng mình. Người nghiện sẽ uống rượu mặc dù đã nhiều lần hứa với người thân và hứa với lòng mình là không uống nhưng vẫn tiếp tục uống dù biết là đã uống quá nhiều.

3- Phụ thuộc vào rượu: Khi ngưng hoặc giảm số lượng, người nghiện rượu cảm thấy trong mình bực bội, khó chịu, ói mửa, đổ mồ hôi, cơ thể run rẩy, ngáp lên ngáp xuống, thiếu nhớ rượu.

4- Tăng khả năng uống: Uống nhiều tới “say xỉn” rồi mà họ vẫn chưa đã cơn ghiền. Họ thường lén lút uống một mình, không thích thú với công việc thường làm, cảm thấy nóng nẩy khi tới bữa mà không có rượu, dấu rượu ở nơi mà chỉ họ biết, đang làm việc cũng lén lút mở chai rượu, tu một hơi…

 

4- Ai thường hay nghiện rượu?

 

Nam giới thường nghiện rượu nhiều hơn nữ giới, tuổi 18-29 nhiều hơn lớp tuổi trưởng thành hoặc trên 65 tuổi.

Có nhiều dạng người thể hiện hành động sau khi say rượu nhưng vẫn tiếp tục uống:

 

Một số người sau khi nhậu rượu say, tìm chỗ nằm nghỉ và ngủ li bì đến khi tỉnh dậy trở nên như bình thường;

 

Một số người khác thì rượu vào lời ra, cãi cọ, hay la lối mắng chửi, đôi khi còn có những thái độ tiêu cực xấu xa, mất tự chủ, đánh đập,phá phách đồ đạc, có khi giở trò hãm hiếp phụ nữ vì đã say men đã đưa đến say tình.  Ta tìm thấy trường hợp như Hồ Tôn Hiến trong Truyện Kiều của Nguyễn Du.  Hồ Tôn Hiến say men rồi say tình, đến khi tỉnh dậy tự thấy mình đãsai phạm:

 

“Hạ công chén đã quá say,

Hồ công đến lúc rạng ngày nhớ ra.

Nghĩ mình phương diện quốc gia,

Quan trên nhìn xuống, người ta trông vào,

Phải tuồng trăng gió hay sao?”

Sự này, biết tính thế nào được đây?”

 

Để dấu nhẹm sự bê bối của mình, Hồ Tôn Hiến đã gả Thúy Kiều cho một thổ quan::

 

“Lệnh quan ai dám cãi lời,

Ép tình mới gán cho người thổ quan.”

 

Trường hợp đặc biệt Thúy Kiều được ví như “Đệ tử của Luu Linh” uống rượu từ tuổi vị thành niên cho đến 15 năm ở lầu xanh với khách làng chơi mà không thấy Nguyễn Du nói đến nàng say và nghiện rượu. 

 

Một số người khác ra đường la lối gây rối loạn ngoài xã hội không kiềm chế hành động dễ gây ra phạm pháp.

 

5- Nguyên do nào đưa tới nghiện rượu?

 

Có nhiều nguy cơ đưa tới nghiện rượu như di truyền, rối loạn tinh thần, khó khăn trong công việc làm ăn, gia đạo bất an, áp lực rủ rê của bè bạn, sự quảng cáo và sự sẵn có của rượu.

 

6- Uống nhiều rượu có tác hại gì cho cơ thể không?

 

Khi mới dùng, rượu có tác dụng kích thích tinh thần.Nhưng nếu tiếp tục, rượu trở thành chất làm dịu thần kinh, ành hưởng tới sự suy nghĩ, cảm xúc và xét đoán.

Tiếp tục uống nữa, rượu gây tổn thương cho não bộ và các cơ quan bộ phận khác, người nghiện có thể rơi vào tình trạng hôn mê, tử vong.

Rượu gây ra viêm gan, xơ cứng gan, viêm loét bao tử, viêm tụy tạng, cao huyết áp, suy nhược cơ tim, hư hao xương, giảm tình dục, viêm dây thần kinh ngoại vi, tăng nguy cơ bị ung thư cuống họng, thực quản, gan và ruột già.

Uống rượu khi mang thai đưa tới khuyết tật cho thai nhi.

Ngoài ra, nghiện rượu còn đưa tới xáo trộn nếp sống gia đình, ly dị, kém khả năng làm việc và học hành, tăng tai nạn xe cộ, vi phạm luật giao thông, nhiều nguy cơ tự tử, giết người.

 

7- Có lượng rượu nào an toàn không?

 

Ðối với người trưởng thành, uống một lượng rượu vừa phải mỗi ngày có thể tương đối an toàn.

Vừa phải là một lon bia 350cc, một ly rượu vang 150cc, một ly rượu mạnh 50cc, hai lần mỗi ngày cho nam gíới, một lần mỗi ngày cho nữ giới và người cao tuổi.

Những người sau đây không nên uống rượu:

Phụ nữ có thai hoặc dự định có thai

Người sắp làm công việc cần sự tỉnh táo, phản ứng nhậm lẹ, khéo léo như lái xe tự động.

Người đang uống thuốc chữa các loại bệnh.

Người đang bị bệnh mà uống rượu có thể làm bệnh trầm trọng hơn.

Người đã được điều trị và đang hồi phục nghiện rượu

Thiếu niên dưới 21 tuổi.

 

8- Làm sao biết là bị nghiện rượu?

 

Sau đây là bản trắc nghiệm để coi có bị nghiện rượu hay không. Xin trả lời 4 câu hỏi sau đây:

► Có bao giờ cảm thấy cần phải giảm lượng rượu tiêu thụ?

► Có thấy bực mình khi bị chỉ trích là nghiện rượu?

► Có bao giờ cảm thấy hối hận vì tật uống rượu của mình?

► Có bao giờ mới sáng dậy mà đã phải uống một ly rượu để có tinh thần làm việc?

Trả lời “Có” chỉ một lần thôi thì có thể có vấn đề với uống rượu.

Nếu “Có” trên một lần, là có nhiều khả năng ghiền và cần đi bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn để xác định coi có bị bệnh không rồi điều trị.

Nếu trả lời “Không” đối với tất cả 4 câu hỏi trên, nhưng khi uống rượu mà gặp khó khăn trong việc làm, trong giao tế với mọi người, về sức khỏe hoặc pháp lý, cũng nên tìm sự giúp đỡ. Mình có thể ở trong tình trạng lạm dụng rượu và sự lạm dụng này cũng có tác hại trên bản thân và với người khác.

 

9- Có chữa dứt được bệnh nghiện rượu không?

 

Nghiện rượu có thể chữa được bằng dược phẩm, tư vấn tâm lý, hỗ trợ của gia đình, bạn bè, xã hội.

Hiệu quả của điều trị tùy thuộc ý chí người nghiện có thực tâm muốn xa lánh thần Lưu Linh hay không.

Một số người ngưng uống hoàn toàn, một số khác uống lại sau một thời gian dài.

Tuy nhiên, với điều trị, người nghiện rượu kiềm chế được và thời gian kiềm chế càng lâu thì họ càng dễ dàng ngưng uống.

 

10- Phải làm gì nếu muốn chữa bệnh nghiện rượu?

 

Ðiều kiện tiên quyết là người nghiện rượu phải thừa nhận mình có vấn đề với rượu và có nhu cầu giúp đỡ để ngưng uống rượu.

Rồi tìm kiếm nơi điều trị, hỗ trợ càng sớm thì sự hồi phục càng có nhiều triển vọng thành công hơn.

Bệnh nhân có thể đến trung tâm tư vấn về lạm dụng chất gây ghiền, nói chuyện với một chuyên viên về lãnh vực này.

Họ sẽ hỏi một số câu hỏi về thói quen uống rượu để xác định coi xem mình có vấn đề với rượu hay không cũng như trắc nghiệm sự “muốn chừa” rượu của mình.

Hãy thành thực trả lời các câu hỏi. Nếu chuyên viên này cho rằng mình có dấu hiệu nghiện rượu và quyết tâm muốn ngưng, mình sẽ được giới thiệu tới một trung tâm cai rượu với nhà chuyên môn chữa bệnh nghiện rượu.

Ngoài ra mình cũng nên tham dự sinh hoạt của các tổ chức hỗ trợ người nghiện rượu như Alcoholic Anonymous (AA), Al-Anon để cùng chia sẻ khó khăn và cùng nhau từ bỏ rượu.

 

11- Kết luận

 

Trong sách Quốc Văn Giáo Khoa Thư – Lớp Sơ Đẳng do Việt Nam Tiểu Học Tùng Thư xuất bản cách đây trên nửa thế kỷ có tả người say rượu như sau:

 

“Các anh hãy trông người kia đi ngoài đường. Mặt đỏ gay, mắt lờ đờ, quần áo xốc xếch, chân đi xiêu bên nọ, vẹo bên kia, múa chân múa tay, mồm nói lảm nhảm. Lũ trẻ đi theo sau, reo cười chế nhạo. Thỉnh thoảng anh ta lại đứng lại, nói những chuyện gì ở đâu đâu. Người qua lại ai trông thấy cũng phải tránh xa.

Người ấy vừa ở hàng rượu ra. Chỉ tham mấy chén rượu mà thành ra say sưa, mất cả tư cách con người, có khi như con vật vậy, thật là đáng khinh bỉ.

Hỡi các anh, các anh đã trông thấy người say rượu như thế, thì nên lấy đó làm gương mà giữ mình.”

 

Các cụ ta ngày xưa có nhận xét quá chính xác về tác phong, hành động của người say sưa nghiện rượu.

 

 

Bác sĩ LÊ ÁNH
04/2022