Vấn
đề chích ngừa cho người lớn hay bị bỏ quên, v́ nhiều lư do, trong đó
có việc ít ai giữ được đầy đủ hồ sơ chích ngừa của ḿnh từ bé, để xem
chích ngừa nào đă đủ, chích ngừa nào chưa. Thêm vào đấy, khác với
chương tŕnh pḥng ngừa cho trẻ em, người lớn chúng ta không có một
chương tŕnh pḥng ngừa rơ rệt hoạch định bởi các cơ quan y tế, nhiều
chích ngừa không được trả tiền, muốn chích, phải bỏ tiền túi.
1-
Chích ngừa Uốn ván, Bạch hầu, Ho gà (Tetanus, diphtheria, acellular
pertussis)
Mỗi người lớn cần chích ngừa Uốn ván một hơi 3 lần (lần đầu, lần thứ
nh́ 4 tuần sau, lần thứ ba 6-12 tháng sau lần nh́), rồi sau đó mỗi 10
năm. Thuốc ngừa Uốn ván được pha chung với thuốc ngừa bệnh Bạch hầu,
gọi chung là Td. Một mũi thuốc, ngừa cả hai bệnh. Đa số các trường hợp
bệnh uốn ván xảy ra là do không chích ngừa đủ 3 lần đầu. Thuốc ngừa Ho
gà được pha chung với thuốc ngừa Uốn ván và Bạch hầu (Td), nên có tên
Tdap. Nếu chúng ta chích ngừa Td ít nhất đă 2 năm trước, nay chúng ta
có thể chích ngừa Tdap.
2-
Chích ngừa Sưng phổi Pneumococcus
Thuốc ngừa Sưng phổi Pneumococcus chứa những chất lấy từ 23 ḍng vi
trùng Pneumococcus khác nhau. Thuốc chích vào người để kích thích cơ
thể ta tạo những kháng thể (antibodies) chống lại những ḍng vi trùng
này.
3-
Chích ngừa Cúm ( Flu)
Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Bệnh tật đề nghị chích ngừa Cúm cho
những người lớn bị nguy hiểm nếu nhiễm cúm, do lớn tuổi hoặc v́ mang
bệnh nên cơ thể yếu sẵn. Ai cũng có thể chích ngừa Cúm, trừ những
người nhạy ứng với trứng, có thể bị phản ứng khi chích ngừa Cúm.
4-
Chích ngừa Viêm gan B ( Hepatitis B)
Chống siêu vi gây Viêm gan B, chích ngừa là tốt nhất. Ba mũi ở vai:
mũi đầu, mũi thứ nh́ 1 tháng sau, mũi thứ ba, 5 tháng sau đó.
5-
Chích ngừa Viêm gan A ( Hepatitis A)
Chích ngừa Viêm gan A: Hai mũi ở vai, cách nhau 6-12 tháng.
6-
Chích ngừa Trái rạ ( Chickenpox)
Chích ngừa Trái rạ: Hai mũi chích dưới da (subcutaneous) vùng vai,
cách nhau 4-8 tuần.
7-
Chích ngừa Sởi, Quai bị, Ban đỏ (Measles, Mumps, Rubella)
Người lớn sinh sau 1957, nên chích ngừa ba bệnh Sởi, Quai bị, Ban đỏ
(thường cùng trong một mũi chích gọi là MMR) nếu thử máu cho thấy chưa
có miễn nhiễm với các bệnh này, nhất là người hay đi du lịch, sinh
viên các trường đại học, nhân viên ngành y tế.
8-
Chích ngừa Viêm màng óc Meningococcus
Người sống chung đụng ( như trong quân đội hoặc sinh viên trong các kư
túc xá), người đi du lịch Phi châu vùng sa mạc Sahara, người có lá
lách bị cắt hoặc lá lách không hoạt động cần chích ngừa bệnh viêm màng
óc Meningococcus.
9-
Chích ngừa bệnh Shingles
Hiện nay ta có thuốc chích Zostavax dùng cho các vị 60 tuổi trở lên,
có thể ngừa Shingles, hoặc nếu vẫn xảy ra, bệnh cũng nhẹ hơn.
10-
Chích ngừa Siêu vi gây ung thư cổ tử cung
Siêu vi Human papillomavirus (HPV), truyền qua đường t́nh dục, có thể
gây ung thư cổ tử cung (Cervical cancer). Hiện ở Mỹ có hai thuốc chích
ngừa giống siêu vi này là Gardasil và Cervarix.
Các cháu gái và phụ nữ trẻ từ 9 tuổi đến 26 tuổi nên chích ngừa siêu
vi Humam Papillomavirus để tránh bị ung thư cổ tử cung sau này.
Mỗi năm, 50.000-70.000 người ở Mỹ qua đời v́ những bệnh nhiễm trùng có
thể ngừa được, nhất là các bệnh gây do vi trùng Pneumococcus, bệnh
Cúm, bệnh Viêm gan B. Chúng ta muốn sống lâu và khỏe mạnh? Chích ngừa
là một trong những biện pháp giúp ta sống lâu, khỏe, và đỡ lo âu, ưu
phiền, tốn tiền chữa bệnh sau này. Khi khám bệnh, các bác sĩ cũng nên
thường xuyên xem lại hồ sơ, thấy chích ngừa nào người bệnh cần mà chưa
làm, hoặc đă đến hạn kỳ phải làm lại, khuyên người bệnh
Bác
sĩ LÊ
ÁNH