Tản mạn

CHUYỆN THẰNG BỜM

 

          Không biết bài đồng giao “thằng Bờm” có từ lúc nào, nhưng những đứa trẻ mục đồng thương nghêu ngao hát một cách vô tư như ám chỉ ai đó vừa ngu, vừa đần. Kể ra người viết bài đồng dao “Thằng Bờm” nhằm ám chỉ ai thì có trời mà biết được. Nhưng dù gì đi nữa thì Bờm vẫn sống mãi trong tâm thức của bao thế hệ con người Việt Nam chúng ta mang đậm tính nhân văn.

          Chúng ta ai cũng cho Bờm là dại, ngay cả đến nhạc sỹ Phạm Duy trong bài hát “thằng Bờm” đã chê Bờm là đứa ngu dại. Điều đó thì quá hiển nhiên. Vì Bờm có cái quạt mo ấy vậy mà Phú Ông gã đổi cho Bờm những đến ba bò, chín trâu mà Bờm đâu có chịu đổi. Phú Ông lại nâng giá lên: ao sâu cá mè và cả bè gỗ lim Bờm cũng chỉ lắc đầu. Không phải Bờm không thích những thứ mà Phú Ông muốn đổi, vì đó là những tài sản lớn, lớn đến nỗi cả cuộc đời của Bờm chắc gì đã có được nó. Biết thì biết vậy, nhưng Bờm không bao giờ nghĩ đến những thứ đó. Bởi vì cái quạt mo của Bờm làm gì mà có giá trị lớn đến như vậy. Họa may chiếc quạt mo của Bờm là chiếc quạt thần. Phú Ông không dễ gì lại đổi không cho Bờm những thứ đó để lấy một vật chẳng có giá trị gì về kinh tế. Vậy tâm địa của Phú Ông thế nào chắc Bờm đã quá rõ. Bờm biết giá trị đích thực của chiếc quạt mo mà mình đang dùng, nó chỉ là thứ phế thải từ cây cau thả xuống đất, Bờm đem về nhà cắt tỉa thành chiếc quạt dùng khi trời tắt gió. Còn Phú Ông với quyền uy thế lực cộng với sự giàu có chỉ cần hét lên một tiếng đã có đến hàng tá cái quạt mo đẹp hơn cái quạt mo của Bờm là cái chắc, hà tất gì Phú Ông lại đi đổi cho Bờm cả một tài sản lớn để lấy cái quạt mo của Bờm, có dại mấy Bờm cũng hiểu điều đó. Rõ ràng là Bờm không hề dại chút nào trong việc đổi chác này cả. Bởi Bờm biết Phú Ông muốn gì ở Bờm, Bờm biết rõ mình là ai? Và giá trị của chiếc quạt mo xứng đáng với vật gì. Vậy cho nên khi Phú Ông đổi nắm xôi thì Bờm đồng ý ngay và cười một nụ cười sung sướng mãn nguyện. Rõ ràng việc làm của ở đây Bờm không còn là sự dại, khôn của một con người mà nó thể hiện một bản chất trong sáng của Bờm trong việc đối nhân xử thế mang bản chất của một người nông dân hiền lành chất phác không màng danh lợi phú quý vinh hoa. Chỉ cần cái bụng không đói là hạnh phúc lắm rồi, chứ không phải là sự dại, khôn, ngu đần như mọi người lầm tưởng  Bờm. Một Bờm đầy bản lĩnh trong cuộc sống, không lừa dối ai mà cũng không để ai lợi dụng mình bao giờ, một Bờm mạnh mẽ về cá tính.

          Bờm hiểu rất rõ những gì thuộc về giá trị đích thực của Bờm thì Bờm hưởng thụ một cách vô tư và thoải mái, lại còn cảm thấy sung sướng. Còn cái gì không thuộc về đích thực của mình thì dù có giá trị gấp hàng trăm, hàng ngần lần đi nữa, Bờm không bao giờ chấp nhận. Đó chính là bản chất thật của Bờm, còn ai muốn hiểu Bờm thế nào cũng được.

 

 

 

 

Hoàng Bích Hà