www.ninh-hoa.com

 HOA KỲ K SỰ:
T H A M    Q U A N    T H N H   P H Ố    C H I C A G O
Bs L NH


 




 

    

 

 

PHẦN 1:

 

 Vo giữa thế kỷ XVIII, Chicago l vng đất định cư của người da đỏ Potawatomis. Một người Haiti tn l Jean Baptiste Point du Sable đến đy vo năm 1770, sau đ kết hn với một phụ nữ Potawatomis v mở ra một thương cảng.

 

Chicago l thnh phố lớn thứ ba của Mỹ sau New York v Los Angeles. Chicago theo tiếng thổ ngữ của những bộ lạc da đỏ ở bang Illinois l Shikaakwa c nghĩa l những cnh đồng tỏi ty. Thnh phố ny được mệnh danh l thnh phố của gi (windy city) vo năm 1876 bởi tờ nhật bo Cincinatti. Sau đ, từ năm 1880, Thời bo New York đ dng tn ny v Windy City đ trở thnh

nick name của Chicago.

 

Vo năm 1883, thnh phố được thnh lập với số dn l 350 người nhưng chỉ bảy năm sau ln đến 4.000 người. V vo thời điểm đ, Chicago l thnh phố pht triển nhanh nhất trn thế giới, dn số đạt một triệu người vo năm 1890.

 

Hm nay, hơn ba triệu người với đủ cc chủng tộc trn thế giới như Iceland, Ba Lan, Thụy Điển, Đức, , Hy Lạp, Nam Tư, Do Thi hnh thnh nn nền văn ha v cng đa dạng. Chicago như một bức tranh được vẽ bằng rất nhiều mảng mu khc nhau.

Nằm bn Ngũ Đại Hồ, n cho php cc chuyến tu chuyn chở hng ha đi khắp cc vng hồ lớn nối Chicago với dng Mississippi v c hệ thống xe lửa lan tỏa khắp nước Mỹ. Thnh phố ny xứng đng l ng tư hng hải v trung tm hệ thống hỏa xa của Mỹ.

 

Ngy xưa, khi ni đến thnh phố ny, người ta dễ nghĩ đến những băng đảng gangsters kht tiếng đến nỗi c một thời kỳ n được mệnh danh l thnh phố tội c. By giờ, Chicago lại l thnh phố an ton nhất của nước Mỹ.

 

Thử Tm Hiểu Lịch Sử Của Thnh Phố Chicago

Tham Quan Chicago Historic Museum

 

Tn gọi "Chicago" bắt nguồn từ một bản dịch tiếng Php của từ shikaakwa trong ngn ngữ Miami-Illinois của người da đỏ, c nghĩa l "hnh dại" hay "tỏi dạị. Một hồi k của Robert de LaSalle vo khoảng năm 1679 c ni về "Checagou", v đy cũng l đề cập đầu tin được biết đến về địa điểm m nay l Chicago. Trong hnh trnh vo năm 1688 của mnh, Henri Joutel c ghi lại rằng tỏi dại, được gọi l "chicagoua," mọc nhiều trong khu vực. Vo giữa thế kỷ 18, người da đỏ

 
Mặt tiền của Chicago History Museum

Potawatomi định cư tại khu vực, họ chiếm đất của người Miami v Sauk v Fox. Thập nin 1780 xuất hiện việc c người định cư phi thổ dn đầu tin được biết đến tại Chicago, đ l Jean Baptiste Point du Sable, ng c nguồn gốc chu Phi v chu u.

 

Năm 1795, sau Chiến tranh Da đỏ Ty Bắc, một khu vực m sau trở thnh một phần của Chicago được cc bộ lạc thổ dn chuyển giao cho Hoa Kỳ để lm một đồn qun sự theo như Hiệp định Greenville. Năm 1803, Lục qun Hoa Kỳ xy dựng pho đi Dearborn, song cng trnh bị ph hủy trong Chiến tranh năm 1812, cụ thể l trận Dearborn v sau đ được xy dựng lại. Cc bộ lạc Ottawa, Ojibwe, v Potawatomi nhượng thm đất cho Hoa Kỳ theo Hiệp định St. Luois năm 1816. Người Potawatomi cuối cng bị buộc phải rời khỏi vng đất của họ sau Hiệp định Chicago vo năm 1833.

 

Ngy 12 thng 8 năm 1833, thị trấn Chicago được tổ chức v c dn số khoảng 200. Trong vng bảy năm, dn số thị trấn tăng ln trn 4.000. Thnh phố Chicago được hợp nhất vo Thứ Bảy 4 thng 3 năm 1837 v trở thnh thnh phố pht triển nhanh nhất trn thế giới trong một số thập nin. Thnh phố c Chuyển tải Chicago, nổi ln thnh một trung tm giao thng quan trọng giữa miền Đng v miền Ty Hoa Kỳ. Tuyến đường sắt đầu tin của Chicago l Đường sắt Lin hiệp Galena v Chicago được khnh thnh vo năm 1848. Knh Illinois v Michigan cũng được khnh thnh trong cng năm, cho php thuyền hơi nước v thuyền buồm trn Ngũ Đại Hồ kết nối được với sng Mississippi. Do c kinh tế phồn thịnh, cư dn từ cc cộng đồng nng thn v người nhập cư ngoại quốc di cư tới Chicago. Cc lĩnh vực chế tạo, bn lẻ v ti chnh chiếm ưu thế trong kinh tế thnh phố, c ảnh hưởng đối với kinh tế Hoa Kỳ. Sở giao dịch thương phẩm Chicago (thnh lập năm 1848) liệt k những hợp đồng kỳ hạn đầu tin đ được chuẩn ha để 'giao dịch', gọi l cc trung tm thương mại đầu tin trn thế giới được xy dựng tại Chicago, sử dụng khung thp. Nền kinh tế hưng thịnh của Chicago thu ht một lượng lớn di dn mới từ chu u v di dn từ miền Đng Hoa Kỳ. Năm 1900, khng dưới 77% tổng dn số của thnh phố sinh tại nước ngoi, hoặc sinh tại Hoa Kỳ với cha mẹ ngoại quốc. Người Đức, Ireland, Ba Lan, Thụy Điển, v Sc chiếm gần hai phần ba trong số cư dn sinh tại ngoại quốc (năm 1900, người da trắng chiếm 98,1% dn số thnh phố).

 

Trong giai đoạn Chiến tranh thế giới thứ nhất v thập nin 1920, ngnh cng nghiệp của Chicago được mở rộng mạnh, thu ht nhiều người da đen từ miền Nam đến để tm việc lm. Từ năm 1910 đến 1930, số người da đen tại Chicago tăng từ 44.103 ln 233.903. Hng trăm người da đen di chuyển đến thnh phố trong Đại di cư, những người mới đến c ảnh hưởng lớn về văn ha, được gọi l Phục hưng da đen Chicago, một phần của Phong tro Da đen Mới, trong nghệ thuật, văn học, v m nhạc.

 

Ngy 2 thng 12 năm 1942, nh vật l học Enrico Fermi thực hiện phản ứng hạt nhn c kiểm sot đầu tin trn thế giới tại Đại học Chicago, đy l một phần trong Dự n Manhattan tối mật. Điều ny dẫn đến việc Hoa Kỳ chế tạo ra bom nguyn tử, v sử dụng n trong Chiến tranh thế giới thứ hai.

 

Bắt đầu từ thập nin 1960, giống như hầu hết thnh phố tại Hoa Kỳ, nhiều cư dn da trắng của thnh phố chuyển đến vng ngoại , cc khu phố biến đổi hon ton về phương diện chủng tộc. Thay đổi kết cấu trong cng nghiệp khiến những cng nhn tay nghề thấp chịu ảnh hưởng nặng nề.

 Năm 1966, Martin Luther King, Jr. v Albert Raby lnh đạo Phong tro Tự do Chicago, phong tro ln đến đỉnh với cc hiệp định giữa Thị trưởng v cc lnh đạo phong tro.

 

Ảnh chụp trong Chicago History Museum

 Cc dự n xy dựng lớn được tiến hnh trong thời gian nhiệm kỳ của Richard J. Daley, gồm c thp Sears (nay gọi l Willis Tower), Đại học Illinois tại Chicago, nh McCormick, v Sn bay quốc tế O'Hare.

 

Năm 1979, Jane Byrne đắc cử, trở thnh nữ thị trưởng đầu tin của thnh phố. Năm 1983, Harold Washington trở thnh thị trưởng người da đen đầu tin của Chicago. Trong nhiệm kỳ đầu tin của ng, chnh quyền ch đến cc khu phố thiểu số ngho v bị lng qun trước đ.

 

Chicago nằm ở Đng Bắc bộ tiểu bang Illinois, trn bờ Ty Nam của hồ Michigan. Đy l thnh phố chnh của vng đ thị Chicago tại Trung Ty Hoa Kỳ v vng Ngũ Đại Hồ. Chicago nằm trn một đường phn thủy lục địa tại điểm Chuyển tải Chicago, nối lưu vực sng Mississippi v lưu vực Ngũ Đại Hồ. Thnh phố nằm bn hồ nước ngọt Michigan rộng lớn, v hai sng l sng Chicago qua trung tm v sng Calumet chảy qua vng cng nghiệp South Side. Sng Chicago l con sng duy nhất trn thế giới chảy ngược. L do l bởi v cc nguy cơ về sức khỏe của người dn, trong năm 1800 v đầu những năm 1900 người ta đ tiến hnh đảo ngược dng chảy của sng.

 

Sng Chicago chảy ngược xuyn qua thnh phố Chicago

Lịch sử v kinh tế của Chicago gắn chặt với hồ Michigan. Phần lớn vận chuyển hng ha bằng đường thủy của khu vực trước đy sử dụng sng Chicago, song hiện nay cc tu to chở hng trn hồ sử dụng cảng Lake Calumet tại South Side. Hồ Michigan gip điều ha kh hậu cho Chicago; khiến cho cc khu phố ven hồ c cht ấm hơn vo ma Đng v mt hơn vo ma Hạ.

 

Một gc phố của thnh phố Chicago

 

Trn đường East North Water Street dẫn đến

Sheraton Grand Hotel

Độ dốc tổng thể của trung tm thnh phố, cc khu vực được xy dựng, l tương đối ph hợp do bằng phẳng tự nhin, t c khc biệt giữa cc nơi. Cao độ mặt đất bnh qun l 579 ft (176 m) trn mực nước biển. Cc điểm thấp nhất nằm dọc theo bờ hồ với cao độ 578 ft (176 m), cn điểm cao nhất l đỉnh băng tch Blue Island c cao độ 672 ft (205 m) ở xa về pha Nam.

 

Một tn gọi khng chnh thức của ton bộ vng đ thị Chicago l "Chicagoland". Khng c định nghĩa chnh xc cho "Chicagoland", song n thường c nghĩa l gọi chung thnh phố cng cc khu ngoại . Bo Chicago Tribune xc định thuật ngữ ny gồm c thnh phố Chicago, phần cn lại của quận Cook, v tm quận ln cận thuộc tiểu bang Illinois: Lake, McHenry, DuPage, Kane, Kendall, Grundy, Will v Kankakee, v ba quận thuộc tiểu bang Indiana: Lake, Porter v La Porte.

 

Trong 100 năm đầu, Chicago l một trong cc thnh phố pht triển nhanh nhất trn thế giới. Khi thnh lập thnh phố vo năm 1833, c t hơn 200 người định cư tại đy, nơi đương thời l vng bin giới của Hoa Kỳ. Trong cuộc điều tra nhn khẩu đầu tin của thnh phố, được tiến hnh bảy năm sau đ, dn số đạt trn 4.000. Trong khoảng thời gian bốn mươi năm, dn số thnh phố tăng từ mức gần 30.000 vo năm 1850 ln trn 1 triệu vo năm 1890. Lc kết thc thế kỷ 19, Chicago l thnh phố lớn thứ năm trn thế giới, v lớn nhất trong số cc thnh phố xuất hiện sau thời điểm bắt đầu thế kỷ 19. Trong vng 60 năm sau Đại hỏa hoạn Chicago năm 1871, dn số tăng từ khoảng 300.000 ln trn 3 triệu, v đạt 3,6 triệu người trong điều tra nhn khẩu năm 1950, đy l con số cao nhất từng ghi nhận được.

 

Từ hai thập nin cuối của thế kỷ 19, Chicago l điểm đến của cc ln sng nhập cư từ Nam, Trung v Đng u, như người , người Do Thi, người Ba Lan, người Bosnia, v người Sc. Giai cấp cng nhn cng nghiệp của thnh phố c nền tảng l cc dn tộc gốc u ny, giai cấp ny được bổ sung bằng một dng người Mỹ gốc Phi từ miền Nam Hoa Kỳ, v dn số của người Da đen tại Chicago tăng gấp đi từ năm 1910 đến 1920 v lại tăng gấp đi từ năm 1920 đến 1930. Đại đa số người Da đen Hoa Kỳ chuyển đến Chicago trong những năm ny tụ tập tại một khu vực được gọi l "Vnh đai Đen" tại South Side. Năm 1930, hai phần ba số người Mỹ gốc Phi tại Chicago sống tại cc khu vực m người Da đen chiếm khoảng 90% dn số. South Side của Chicago l nơi tập trung đng người Da đen đ thị thứ nh tại Hoa Kỳ, sau Harlem tại New York.

 

Theo điều tra nhn khẩu năm 2010, c 2.695.598 người với 1.045.560 hộ gia đnh tại Chicago. Trn một nửa dn số của tiểu bang Illinois sống tại vng đ thị Chicago. Chicago l thnh phố lớn nhất tại siu đ thị Ngũ Đại Hồ.

 

Dn cư gốc Mỹ Latinh hoặc Iberia (Hispanic) chiếm 28,9% tổng dn số thnh phố: 21,4% l người Mexico, 3,8% l người Puerto Rico, 0,7% l người Guatemala, 0,6% l người Ecuador, 0,3% l người Cuba, 0,3% l người Colombia, 0,2% l người Honduras, 0,2% l người El Salvador, 0,2% l người Peru. Người da trắng phi Hispanic giảm từ 59% vo năm 1970 xuống 31,7% vo năm 2010. Theo số liệu của Cơ quan Nghin cứu cộng đồng Hoa Kỳ vo năm 2011, cc tổ tin người u lớn nhất l: người Ireland: (208.562), người Đức: (201.863), người Ba Lan: (165.177), người (102.188), người Anh (66.107).

 

Nhiều lnh đạo tn gio thế giới từng đến Chicago, bao gồm mẹ Teresa v Đạt Lai Lạt Ma thứ 14. Gio hong Gioan Phaol II đến Chicago vo năm 1979 trong chuyến cng du đầu tin của ng tới Hoa Kỳ sau khi được bầu lm gio hong.

  

I- NHỮNG MN ĂN ĐẶC BIỆT KHNG

THỂ BỎ QUA KHI ĐẾN CHICAGO

Buổi sng ngy 22/06/2018, thời tiết khng được tốt. Trời mưa nhẹ hạt. Bầu trời xm xịt. Chng ti bắt đầu lội bộ đi tm những mn ăn nổi tiếng ở thnh phố Chicago ny.

 

1- Pizza

Pizza được xem l mn ăn nổi tiếng của thnh phố Chicago, chnh v vậy m n c mặt tại hầu hết cc cửa hng trong thnh phố. Với hnh dng bn ngoi kh bắt mắt cng hương vị ha quyện thơm ngon, Pizza nhanh chng trở thnh mn ăn phổ biến được nhiều thực khch ưa chuộng.

Pizza, mn ăn nổi tiếng tại Chicago Ảnh: sưu tầm

Khi đến đy, du khch sẽ được thưởng thức nhiều loại Pizza với nhiều hương vị khc nhau. V mỗi hương vị sẽ mang lại cho bạn cảm gic mới lạ v độc đo về thnh phố Chicago. Pizza được bn hầu hết tại cc cửa hng trong thnh phố v tại nước Mỹ, vậy nn bạn dễ dng mua v thưởng thức mn ăn tuyệt vời ny.

 

2- Sandwich thịt b

Nằm trong những mn ăn được thực khch ưa chuộng l Sandwich thịt b . Mn Sandwich ny được chế biến từ những nguyn liệu hảo hạng, kết hợp với cc nguyn liệu khc lm cho mn ăn cng trở ln hấp dẫn. Đy l mn ăn phổ biến tại Chicago ra đời từ những năm 1930. Nguyn liệu chế biến mn ny cũng rất cng phu, n phải chọn lựa thịt b hảo hạng kết hợp với nước sốt đậm đ tạo ra một hương vị cuốn ht bất k ai.

 

Sandwich thịt b Ảnh: sưu tầm

 

Khi chế biến mn ăn ny cũng rất cng phu, người ta chọn lựa thịt b hảo hạng kết hợp với nước sốt đậm đ để tạo ra một hương vị quấn ht. Nếu c cơ hội vi vu đến đy, bạn nhất định phải thưởng thức mn ăn ny.

 

3- Hot Dog kiểu Chicago

Khi đặt chn đến Chicago, cc bạn khng nn bỏ qua những chiếc bnh Hot Dog theo kiểu Chicago thơm ngon đng điệu. Đến Chicago thưởng thức loại bnh ny sẽ đem đến cho du khch sự cảm nhận khc so với mn hot dog ở nhiều nơi trn thế giới.

 

Hot Dog theo kiểu Chicago thơm ngon Ảnh: sưu tầm

Hot Dog kiểu Chicago được by bn rất nhiều nơi trn đường phố với gi thnh kh rẻ. Cc vị khch sẽ bị cuốn ht bởi chiếc bnh m kẹp bn trong l xc xch v cc loại rau củ ngon m ly. Ngoi ra, bạn cn cảm nhận được vị chua nhẹ của loại nước sốt đặc biệt lm cho mn bnh ny khng lẫn với cc mn ăn no trn thế giới.

 

 4- Bnh Jibarito

Đy l loại bnh dnh cho những người ăn king nổi tiếng tại Chicago, hiện nay th mn bnh ny đ trở nn v cng nổi tiếng v được phục vụ tại nhiều nh hng . Những chiếc bnh Jibarito được lm từ nguyn liệu chnh l thịt b, c chua, rau củ,.. thn bnh lm bằng những miếng chuối chin thơm ngon.

Bnh Jibarito Ảnh: sưu tầm

Mn ăn ngon ny c mặt tại hầu hết cc cửa hng ở khu vực pha Ty của thnh phố Chicago. Nếu đến đy cng bạn b, người thn bạn khng nn bỏ qua mn bnh tuyệt vời ny, chắc chắn n sẽ lm bạn hi lng.

 

II- DẠO PHỐ CHICAGO

 

Trước ngy đi Chicago, chng ti tm hiểu thời tiết Chicago thế no th được biết ngy 21-22/06/2018, bầu trời c nhiều my v hai ngy hm sau 23-24/06/2018 trời mưa.

 

Lịch trnh chuyến đi th khng thay đổi, nhưng chng ti nghĩ rằng qua đến Chicago th chẳng thch th g với dự bo thời tiết như thế.

 

Khi Southwest Airlines sắp đp xuống phi trường MIDWAY, Chicago, qua khung cửa sổ my bay, chng ti nhận thấy thời tiết khng đến nỗi tồi tệ lắm. Bầu trời sng hẳn ln, mặc d c vi cụm my cn lảng vảng từ gc chn trời xa.

 

Thời tiết bắt đầu mang lại niềm hy vọng cho những ngy sắp đến; chng ti lưu tr tại đy cũng sẽ được toại nguyện.

 

Việc đầu tin chng ti nghĩ đến l nghe đồn Pizza Chicago nổi tiếng. Sng ngy 22/06/2018, bầu trời c t my. Khng kh mt mẻ. Thật l tưởng cho buổi dạo phố. Sau buổi dng điểm tm tại khch sạn Sheraton Grand Midway, chng ti xuống đường hỏi thăm một tiệm Pizza c tiếng tại đy, gần khch sạn chng ti đang lưu tr.

 

 

Cầu bắt qua sng Chicago đường Michigan, Chicago

 

 

Bức tượng đầu cầu qua sng Chicago trn đường Michigan

Theo con đường Michigan, chng ti đi về hướng East đến gặp đường Ohio, quẹo tri, qua một block đường, quẹo tri, giữ lề bn phải. Đi thm 100 m th gặp ngay tiệm Giordanos Pizza.

 

Thoạt nhn, tiệm Pizza khng lớn lắm v c vẻ như một qun ăn bnh dn. Vo trong tiệm, khch hng đng sắp hng nối đui di. Bn trong tiệm, c nhiều phng đầy thực khch. Chng ti nối đui sắp hng chờ. Một nhn vin ra hướng dẫn chng ti vo khu bn trong v đưa chng ti lại một bn hai chỗ ngồi.

 

Một c chạy bn tiếp đn chng ti. V mới lần đầu tin vo tiệm ny nn chng ti khng biết nn dng thử loại pizza no nn nhờ c chạy bn chỉ dẫn.

  

 

Pizza 6 Chicago

 

Nhn vin nh hng đưa cho chng ti menu để lựa chọn mn ăn. Chng ti yu cầu c nhn vin cho mn pizza đặc biệt. C ta chỉ cho chng ti loại pizza 6. Chng ti nhận thấy một pizza 6 c vẻ nhỏ nn chng ti order 2 ci cho 2 chng ti dng.

 

Khi c nhn vin đem pizza ra, chng ti thử dng một ci, nhưng cũng đủ. Sau khi ăn xong cn một pizza mang về.

 

Trn đường Michigan thnh phố Chicago

 

 

 To nh TRUMP nhn từ tầng cao

của khch sạn Sheraton Midway.

 

 

Con sng Chicago chảy ngược dng xuyn qua trung tm

thnh phố nhn từ tầng cao của khch sạn trong buổi sng

bầu trời mờ đục, khng mưa (23/6/2018)

 

 

 

Đọc PHẦN 2

 

 

 

 


Bs L NH

9/2018

 

 

 

 

Trang Văn Thơ/Hồi K/Y Học: Bs L NH