Già th́ khổ, ai cũng biết: sinh, lăo, bệnh, tử
! Nhưng già vẫn có thể sướng.
Muốn sống lâu th́ phải già chớ sao !
Già có cái đẹp của già, trái chín cây bao giờ cũng ngon hơn trái giú ép
chớ ?
Cái sướng đầu tiên của già là biết ḿnh…già,thấy ḿnh già,như trái chín
cây thấy ḿnh đang chín trên cây.Nhiều người chối từ già,chối từ cái sự
thật đó và t́m cách giấu cái già đi,như trái chín cây ửng đỏ,mềm
mại,thơm tho mà ráng căng cứng, xanh lè th́ coi hổng được. Mỗi ngày nh́n
vào gương,người già có thể phát hiện những vẻ đẹp bất ngờ như những nếp
nhăn mới x̣e trên khóe mắt, bên vành môi, những mớ tóc lén lút bạc chỗ
này chỗ nọ, cứng đơ, xơ xác…mà không khỏi tức cười ! Quan sát nh́n ngắm
ḿnh như vậy, ta mới hiểu hai chữ "sồng sộc" của Hồ Xuân Hương: " Chơi
xuân kẻo hết xuân đi."
" Cái già sồng sộc nó th́ theo sau ! "
Có lẽ nữ sĩ lúc đó mới vào lứa tuổi 40 ! Thời ta bây giờ,40 tuổi lại là
tuổi đẹp nhất. Phải đợi đến 70, thất thập cổ lai hy, th́ mới gọi là bắt
đầu già. (?)
Nếu trong tương lai, khi con người sống đến 160 tuổi th́ 80 lại là tuổi
đẹp nhất !
Tuy nói vậy,thực tế,già th́ khó mà sướng.Con người ta có cái khuyn
hhướng dễ thấy khổ hơn.Khổ dễ nhận ra, c̣n sướng th́ khó biết ! Một
người luôn thấy ḿnh..sướng th́ không khéo người ta nghingờ hắn có vấn
đề..tâm thần ! Nói chung, người già có ba nỗi khổ thường gặp nhất, nếu
giải quyết đựơc sẽ giúp họ sống
" trăm năm hạnh phúc " .
* 1- Một là thiếu bạn !
Nh́n qua nh́n lại, bạn cũ rơi rụng dần.Thiếu bạn, dễ hụt hẫng, cô đơn và
dĩ nhiên cô độc.Từ đó dễ thấy ḿnh bị bỏ rơi, cảm thấy không ai hiểu
ḿnh ! Quay quắt, căng thẳng, tủi thân. Lúc nào cũng đang như
" Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt "
" Ta nằm dài nghe ngày tháng dần qua ! "
Người già chỉ sảng khoái khi được rôm rả với ai đó, nhất là những ai "
cùng một lứa bên trời lận đận ".
Gặp được bạn tâm giao th́ quả là một liều thuốc bổ mà không bác sĩ nào
có thể biên toa cho họ mua được!
Để giải quyết chuyện này,ở một số nước tiên tiến,người ta mở các pḥng
tư vấn,giới thiệu cho những người già cùng sở thích,cùng tánh khí,có dịp
làm quen với nhau.Người giàtự giớithiệu ḿnh vànêu'tiêu chuẩn'người bạn
ḿnh muốn làm quen.Nhà tư vấn sẽ'matching'để t́m ra kết quảvà làm..môi
giới.Dĩ nhiên môi giới cho họ kết bạn.C̣n sau này họ thấy tâm đầu ư hợp
tiến tới hôn nhân (nếu c̣n độc thân) th́ họ ráng chịu!Đó là chuyện riêng
của họ.Ngày trước,Uy Viễn tướng công mà c̣n phải than:
"Tao ở nhà tao tao nhớ mi "
" Nhớ mi nên phải bước chân đi "
" Không đi mi bảo rằng không đến "
" Đến th́ mi hỏi đến làm chi "
" Làm chi tao có làm chi được "
" Làm được tao làm đă lắm khi…"
( Nguyễn
Công Trứ )
Rồi họ dạy người già học vi tính để có thể'chat','meo'với nhau chia sẻ
tâm t́nh,giải tỏastress..Thỉnh thoảng tổ chức cho các cụ họp mặt đâu đó
để được trựctiếp gặpgỡ,traođổi,ḍm ngó,khen ngợi hoặc..chê bai lẫn
nhau.Khen ngợi chê bai ǵ đều có lợi cho sức khỏe!Có dịp tương tác,códịp
căinhau làsướng rồi. Các tế bào năo sẽ được kích thích,được hoạt hóa,sẽ
tiết ra nhiều kích thích tố.Tuyến thượng thận sẽ hăng lên,làm việc năng
nổ, tạo ra cortisol và epinephrine làm cho máu huyết lưuthông,hơithở trở
nên sảng khoái,rồi tuyến sinh dục tạo ra DHEA (dehydroepiandoster
one),một kích thích tố làm cho người ta trẻ lại, trẻ không ngờ!..Dĩ
nhiên phải chọn một nơi có không khí trong lành.Hoa cỏ thiên nhiên.Thức
ăn theo yêu cầu.Gợi nhớ những kỷ niệm xưa..Rồi dạy các cụ vẽtranh,làm
thơ,nắn tượng..Tổ chức triển lăm cho các cụ.Rồi tŕnhdiễn vănnghệ cây
nhàlávườn.Các cụ dư sức viết kịch bản và đạo diễn.Coi văn nghệ không
sướng bằng làm..văn nghệ!
** 2-
Hai là
thiếu...ăn !
Thực vậy ! Ăn không phải là tọng,là nuốt,là xực,là ngấu nghiến…cho nhiều
thức ăn! Ăn không phải là nhồi nhét cho đầy bao tử ! Trong cuộc sống
hằng ngày có nhiều thứ nuốt không trôi lắm!Chẳng hạn ăn trong nỗi sợ
hăi,lo âu,bực tức;ăn trong nỗi chờ đợi,giận hờn th́ nuốt sao trôi?Nuốt
là một phảnxạ đặcbiệt của thựcquản dưới sự điều khiển của hệ thần
kinh.Một người trồng chuối ngược vẫn có thể nuốt được dễ dàng ! Nhưng
khi buồn lo th́ phản xạ nuốt bị cắt đứt !
Nhưng các cụ thiếu ăn, thiếu năng lượng,phần lớn là do sợ bệnh,kiêng
khem quá đáng.Bác sĩ lại hay hù, làm cho họ sợ thêm!Nói chung,chuyện ăn
uống nên nghe theo mệnh lệnh của… bao tử: 'Cư trần lạc đạo thả tùy
duyên. Cơ tắc xan hề khốn tắc miên..'( Trần Nhân Tông): Ở đời vui đạo
hăy tùy duyên. Đói đến th́ ăn mệt ngủ liền..
- Listen to your body ! ( Hăy lắng nghe sự mách bảo của cơ
thể ḿnh !) Cơ thể nói thèm ăn cái ǵ th́ nó đang cần cái đó, thiếu cái
đó ! Nhưng nhớ ăn là chuyện của văn hóa (!),chuyện của ngàn năm, đâu
phải một ngày một buổi. Món ăn gắn với kỷ niệm, gắn với thói
quen, gắn với thuở c̣n thơ !
Người già có thể thích những món ăn kỳ cục.
Không sao ! Đừng ép ! Miễn đủ bốn nhóm: bột, đạm, dầu, rau.
Mắm nêm, mắm ruốc, mắm sặt, mắm bồ hóc, tương chao... đều tốt cả miễn
đừng quá mặn, quá ngọt là được. Cách ăn cũng vậy.Hăy để các cụ tự do, tự
tại đến mức có thể được. Đừng ép ăn, đừng đút ăn, đừng làm " hư
"các cụ !
Cũng cần có sự hào hứng, sảng khoái, vui
vẻ trong bữa ăn. Con cháu hiếu thảo phải biết ..."giành ăn
"
với các cụ. Men tiêu hoá được tiết ra từ tâm hồn chớ không chỉ từ bao
tử.
*** 3-
Ba là thiếu vận động !
Già th́ hai chân trở nên nặng nề như mọc dài ra, biểu không chịu nghe
lời ta nữa ! Các khớp cứng lại, sưng lên, xương th́ mỏng ra, ḍn tan, dễ
vỡ, dễ găy !
Ấy cũng bởi cả một thời trai trẻ đă " đi đâu loanh quanh cho đời mơi
mệt....." ! (TCS)
Bác sĩ thường khuyên vận động mà không hướng dẫn kỹ th́ dễ làm các cụ
ráng quá sức chịu đựng,sẽ lâm bệnh thêm.Phải làm sao cho nhẹ nhàng mà
hiệu quả, phù hợp với tuổi tác, với sức khỏe. Phải từ từ và đều đều.
Ngày xưa người ta săn bắn, hái lượm, đánh cá, làm ruộng, làm rẫy… lao
động suốt ngày. Bây giờ chỉ ngồi quanh quẩn trước TV , computer ! Có một
nguyên tắc " Use it or lose it " ! (Cái ǵ không xài th́
teo !) Thời đại bây giờ người ta xài cái đầu nhiều quá, nên " đầu th́
to mà đít th́ teo ".Thật đáng tiếc !
Không cần đi đâu xa. Có thể tập trong nhà. Nếu nhà có cầu thang th́ đi
cầu thang ngày mươi bận rất tốt. Đi ṿng ṿng trong pḥng cũng được.
Đừng có ráng lập " thành tích " làm ǵ ! Tập cho ḿnh thôi, từ từ và
đều đều… Đến lúc nào thấy ghiền, bỏ tập một buổi … chịu hổng
nổi là được !
Nguyên tắc chung là kết hợp hơi thở với vận động.
Chậm răi, nhịp nhàng. Lạy Phật cũng phải đúng kỹ thuật để khỏi đau lưng,
vẹo cột sống. Đúng kỹ thuật là giữ tư thế và kết hợp với hơi thở.
Đó cũng chính là thiền, là yoga, dưỡng sinh..Vận động thể lực đúng cách
th́ già sẽ chậm lại.
Giảm trầm cảm, buồn lo, phấn chấn, tự tin, dễ ăn, dễ ngủ…
Tóm lại, giải quyết đựơc " ba cái lăng nhăng lặt vặt " đó th́ có
thể: già mà …sướng là vậy !
q
BS. ĐỖ HỒNG NGỌC q