Bạn đừng nghĩ tôi sẽ vẽ lên một bức chân dung nào đấy, mặc dù điều đó tôi cũng muốn, nhưng khổ nổi từ bé tôi đã kịp nhận ra, mình không có khiếu về hội họa. Cho dù rất thích ngắm những bức tranh được trưng bày ở các cuộc triển lãm.

 Còn về văn chương có lẽ tôi càng không dám mơ mộng đến. Ngay từ lúc bước chân vào trung học đệ nhất cấp, rồi đệ nhị cấp của nền giáo dục cộng hòa, mỗi lần đến giờ Văn ; nhất là làm một bài văn tả cảnh, văn tự thuật... bao giờ điểm thấp cũng rơi vào tôi. Chính vì thế mà tôi an phận không dám chọn ban C.

 

 Nhưng cuộc đời lại đưa đẩy tôi vào nghề viết Báo. Từ đó, dù muốn hay không cũng phải cố mà viết. Càng viết mới thấy nói thì dễ, nhưng khi đặt bút để viết ra một câu văn cho tròn nghĩa thật không đơn giản chút nào, so với những gì mà mình muốn thể hiện. Cho nên lắm lúc tôi muốn phác họa chân dung ai đấy trong một bài viết, cũng phải đắn đo ; thậm chí viết đi, viết lại nhiều lần, rồi đành bỏ lững, mặc cho thời gian trôi qua. Và lần này tôi mạnh dạng viết ra, nếu ai đấy chưa thật đồng cảm, thì cứ xem đó là suy nghĩ của riêng tôi cũng được.

 

 Người mà tôi muốn phác họa có lẽ những ai đã từng có thời gian sinh sống trước năm 1975 ở Dục Mỹ đều biết đến gia đình chị ấy. Sở dĩ nói ra điều này, bởi ngày ấy Dục Mỹ chỉ là một phố thị nhỏ, nên gia đình nào khá giả hay có chút danh vọng, hoặc cả tuổi thơ gắn bó với mảnh đất khô cằn này, thì chỉ cần nhắc đến cái tên thôi, cũng đủ gợi lại cho mọi người biết đến. Huống gì chị là một thiếu nữ đoan trang, xinh đẹp, mà ngày ấy có biết bao chàng trai "si tình" yêu thầm, nhớ trộm, chẳng dám ngỏ lời, chỉ sợ cái chữ " chối từ" đeo đẳng, nên ngậm ngùi bỏ phí cả thời gian của tuổi thanh xuân.

 

 Riêng chị, tôi nghĩ cả tuổi thơ đã gắn bó với mảnh đất này. Từ một làng quê ngoài Bắc, với vùng đất nổi tiếng nhãn lồng Hưng Yên, cả gia đình đã bỏ xứ sở để vào Nam sinh sống. Từ thập niên 60 ở bậc tiểu học, chị đã bước vào ngôi trường Bồ Đề. Tuy là ngôi trường nhưng lại nằm trong khuôn viên ngôi chùa cũng không lớn lắm, chỉ vài phòng học, vừa đủ cho từng lớp. Bởi ngày ấy vùng đất này mới phát triển, dân cư rất thưa thớt, nên hình thành một ngôi trường, dù là tư thục cũng rất ít học sinh theo học. Và sau khi hết bậc tiểu học, mọi học sinh phải lặn lội xuống tận Ninh Hòa, cách đó gần 15km để thi vào trường công lập. Và chị phải chấp nhận ngã rẽ bằng cách học hết đệ nhất cấp ở trường trung học bán công, sau đó mới bước vào ngôi trường trung học Trần Bình Trọng. Dù ở ngôi trường nào, ngoài việc học tập, chị rất nhiệt tình tham gia văn thể mỹ, nhất là văn nghệ "cây nhà lá vườn" những lúc trường tổ chức cấm trại, hoặc tham gia hội diễn giữa các trường với nhau, thì chị góp phần không nhỏ cho thành tích của trường. Và ngày nay, mặc dù đã qua cái tuổi 65 cầm tinh "con ngựa" với sức khỏe đôi lúc không được tốt lắm, nhưng mỗi lần họp mặt thân hữu là chị đều nhiệt tình làm quản trò, và cùng bạn bè sôi nỗi hát hò, khiêu vũ thật vui.

 

 Giữa gia đình tôi và gia đình chị phải nói rất thân tình, mặc dù quê tôi ở tận miền tây sông nước An Giang. Sự thân mật bắt nguồn từ câu chuyện làm ăn của hai gia đình. Mà ngày ấy bố chị là một sĩ quan, cấp đại úy tại ngũ ở trung tâm huấn luyện Lam Sơn. Cả hai gia đình đều thầu câu lạc bộ, nên biết nhau là chuyện thường tình. Ngày ấy, sau những giờ học ở trường, tuy là nữ nhưng vẫn chịu khó một mình tự điều khiển xe du lịch loại nhỏ, bán tải, ra vào trung tâm huấn luyện Lam Sơn để phụ giúp gia đình buôn bán. Chính vì thế không ít bạn bè có phần ngại làm quen. Kể cả những chàng trai ở lứa tuổi biết yêu, cũng không dám ngỏ lời. Sự ngại ngần ấy, chẳng qua vì nhìn bề ngoài, chứ trong thâm tâm chị vẫn như bao cô gái khác sinh sống ở vùng đất Dục Mỹ thời đó đều bình dị.

 

 Sau biến cố của đất nước năm 1975, hầu như mọi gia đình đều rời bỏ mảnh đất Dục Mỹ, trong đó có cả gia đình chị. Bao nhiêu vốn liếng tích lũy từ bấy lâu nay không cánh mà bay, làm cho nhiều gia đình hụt hẫng, bơ vơ giữa dòng đời. Và tôi cứ nghĩ rằng cả gia đình chị đã định cư ở một phương trời nào đấy. Nhưng thông qua bạn bè, tôi mới biết chị còn ở trong nước, cùng với anh em trong Hội thân hữu Dục Mỹ, quy tụ những người một thời sinh sống vùng đất Dục Mỹ, hiện đang cư ngụ các tỉnh phía nam, có điều kiện tham gia vào Hôi. Từ đấy căn nhà của chị bổng trở thành điểm hẹn khi ai có dịp đặt chân đến đất Sài Gòn.

 

 Cuộc đời, số phận và hoàn cảnh không thể nói trước được điều gì, sau khi cô em gái ra đi vĩnh viễn do căn bệnh suy thận, thì chị lại mắc phải, nên hàng tuần cứ đều đặn mất hết ba ngày để vào bệnh viện chạy thận. Nhưng nếu ai gặp chị ở ngoài đời, chắc hẳn không thể hình dung về căn bệnh đang đeo đẳng suốt mười mấy năm qua ; bởi lúc nào khuôn mặt chị cũng tươi tĩnh, nụ cười luôn nở trên đôi môi, tạo mối thân thiện với mọi người. Dù không nói ra, nhưng tôi nghĩ những đêm về khuya nằm thao thức một mình trong căn phòng nhỏ, chắc chị cũng suy tư, trăn trở về số phận của mình. Thôi thì cứ lấy niềm vui từ bè bạn, người thân để động viên mà vượt lên cuộc đời, vốn đã gửi gấm vào thân phận.

 Không ai hiểu mình bằng chính mình, nên cuộc họp mặt Hội thân hữu năm 2018 chị đề nghị không đảm đương công việc Hội trưởng. Dẫu tiếc nuối nhưng cuối cùng mọi người trong Hội cũng phải chấp nhận. Tuy vậy, chị vẫn nhiệt tình mỗi khi ban chấp hành mới tham khảo hay đề xuất công việc với chị. Bên cạnh đó, từ nhiều năm qua chị đều đặn viết bài hoặc góp lời ca trong trang Ninh Hòa hàng tháng. Dù không một đồng nhuận bút, chị vừa viết, vừa giới thiệu cho người khác cùng tham gia, để góp phần thêm phong phú trang web.

 

 Có lẽ từ căn bệnh, mà mỗi lần muốn đi đâu thăm bạn bè, hay trở về phố thị nhỏ Dục Mỹ để tạo cảm giác, sống lại một thời bên mái ấm gia đình, chị cũng phải tính toán thời gian và được sự đồng ý của bác sĩ điều trị nơi bệnh viện An Sinh, thì chị mới gói ghém hành trang lên đường.

 

 Rõ ràng cuộc đời chị hồng nhan nhưng không đến nỗi bạc phận lắm. Vì bên cạnh chị lúc nào cũng có bạn bè xẻ chia. Đây là nguồn động lực quan trọng không kém, thúc đẩy cho tinh thần chị mỗi ngày qua đi là những niềm vui. Bởi chị quan niệm : nghèo tiền nghèo bạc, chứ không bao giờ để nghèo nhân cách con người. Hãy vui khi mình còn đủ sức để gánh lấy căn bệnh. Chính đây là điểm tựa, mà bạn bè quý mến và luôn đến với chị là thế.

 

 Người mà tôi đã phác họa ra chân dung không ai khác hơn là chị Hà thị Thu Thủy, hiện đang sinh sống ở đường Lê Đại Hành, quận 11, Sài Gòn xưa. Với fây book Thuthuyha. Nói thế chắc hẳn không thừa, vì những ai nếu chưa một lần tiếp xúc với chị, thì qua bài viết này cũng phác họa phần nào về tính cách con người của chị.

 

 Hy vọng rồi chị cũng vượt qua số phận. Phía trước luôn là những niềm vui khi bạn bè và người thân cùng sát cánh trên bước đường còn lại của cuộc đời trần gian.

 

 

 

 

 Cao Hoài Trí

Tháng 6/2019