Nói về Mẹ tôi không dám dùng từ mỹ miều, văn hoa bởi
Mẹ là Mẹ yêu quư của tôi. Ngôn từ nó không diễn đạt hết t́nh yêu và sự
kính trọng dành cho Mẹ.
Thỉnh thoảng tôi cũng hay viết vài ba đoạn văn, một
vài câu thơ t́nh vu vơ cho vui nhưng chưa bao giờ đặt bút viết về người
Mẹ dù chỉ một gịng ngắn. Tôi sợ những gịng chữ nó không tải nổi t́nh
yêu Mẹ dành cho tôi nên rất ngại viết ra điều này để rồi sẽ có tội với
Mẹ. Người phụ nữ Vĩ đại của tôi.
Bề ngoài tôi giống Ba hơn Mẹ, nhưng lại may mắn thừa
hưởng tính cách của Bà. Vui vẻ, hóm hỉnh, nhưng sống đầy t́nh người.
Nhân hậu như Mẹ có lẽ suốt đời tôi cũng không theo nổi được.
Sáu mươi lăm năm trước Mẹ về với Ba khi c̣n là một
cô gái Xuân th́. Ba cũng là người đàn ông vui vẻ nhưng cộc tính, gia
trưởng. Mẹ bắt đầu những tháng năm cực khổ đời ḿnh từ đó. Ngày tôi nhận
thức được mọi điều đă thấy Mẹ quá khổ rồi, suốt ngày như một người giúp
việc trong nhà, lúc nào cũng âm thầm làm hết việc này việc nọ. Mỗi chiều
Ba đi làm về, Mẹ phải lo phục vụ ăn nhậu không chỉ riêng Ba mà c̣n cả
bạn bè nữa. Vậy mà chưa bao giờ tôi thấy Mẹ than phiền hay nhăn nhó bao
giờ. Tôi đi xa khi c̣n là cậu bé mười lăm tuổi cho đến ngày 30/4 nên
không biết Mẹ cực khổ như thế nào trong thời gian đó, nhưng biết chắc Mẹ
không vui hơn những ngày tôi c̣n ở nhà, gần gũi Mẹ.
Những ngày tháng Tư năm bảy lăm, khi chiến cuộc đă
gần kết thúc. Đó là khoảng thời gian Mẹ trải qua những tháng ngày cơ cực
nhất đời ḿnh. Ngày đó tôi ở Cam Ranh, Mẹ không biết tôi sống chết như
thế nào nhưng v́ t́nh yêu thương đứa con trai của ḿnh, đă đi bộ một
chặng đường dài hơn năm trăm cây số dọc theo Quốc lộ để t́m con. Trên
đường Mẹ đi đầy những xác người, chỉ có những đoàn xe quân xa chở đầy vũ
khí Một đoạn đường mà suốt đời tôi không trả ơn nổi cho Mẹ. Ngày đi đêm
nghỉ, thỉnh thoảng đón được xe quá giang vài cây số Mẹ mừng lắm. Mừng
không phải v́ đoạn đường Mẹ đă vượt qua mà là thời gian ngắn lại để t́m
thấy con ḿnh. Nhưng khi vào đến Nha Trang rồi Dục Mỹ, bóng dáng đứa con
ḿnh vẫn hun hút nơi đâu, Mẹ lại đón xe từng chặng ngắn ngủi xong lại
lội bộ quay về đoạn đường năm trăm cây số nữa.
Giữa tháng năm năm đó tôi trở về, Mẹ như được hồi
sinh. Nhưng niềm vui cũng chẳng được bao lâu. Một tháng sau Ba tôi mất.
Ngày tôi quay về chỉ có chiếc quần kaki và cái áo
thun màu gạch xin được cùng với năm trăm đồng của một cô gái tôi chưa
kịp hỏi tên và nói lời cám ơn để rồi suốt đời tôi mang ơn măi. Cô có
người anh trai đang c̣n kẹt lại ở miền Trung và khi biết tôi là người
ngoài đó cô gái ấy đă khóc. Trở về người hốc hác bơ phờ, Me lại nhịn
cái.ăn cho tôi. Bởi trước ngày 30/4 năm đó, gia đ́nh tôi cũng theo
gịng người xuống biển để rồi trở về với căn nhà trống hoác. Tiền bạc
gởi Ngân hàng xem như mất trắng, gia đ́nh tôi chẳng c̣n ǵ để mà sống
nên Mẹ lại bương chải nuôi con.
Tôi về
nhà được một tuần, Mẹ lại một lần nữa nuốt nước mắt vào trong để tiễn
bốn chị em tôi lên rừng lao động, mỗi người một nơi. V́ nếu không tham
gia lao đông, chính quyền lo cho gia đ́nh tôi công việc làm ăn bằng
cách phải đi kinh tế mới ở những huyện miền núi xa xăm của tỉnh Daklak.
Mẹ ở nhà buôn bán vất vả nuôi đứa em trai và hai đứa cháu ngoại. Thức
khuya dậy sớm mỗi ngày, ngồi bên bếp củi đỏ để đổ từng chén bánh bèo
sáng mai ra chợ bán.
Ngày Ba tôi mất, trong nhà xơ xác không có một đồng.
Lo cái ăn đă làm héo hon Mẹ rồi lấy đâu ra tiền để dành, tiền ḥm phải
mua nợ. Vừa tàn cuộc chiến, gia đ́nh nào cũng vất vả như nhau. Hoặc nếu
c̣n của cải ǵ cũng phải”giả điên” cho ra vẻ nghèo khổ, nên đám tang Ba
tôi cũng chẳng ai giúp được đồng nào. Vậy là nợ cái ḥm cho đến một
tháng sau Cô tôi từ Dục Mỹ ra thăm mới có tiền trả nợ. Tôi hay tin Ba
mất sau một tuần nên mọi chuyện ở nhà Mẹ lo như thế nào tôi không biết
được nhưng cũng hiểu được cái vất vả mà Mẹ phải chịu trong những ngày
này. Người Mẹ quắt queo sau cái chết của Ba tôi. Về nhà thọ tang Ba xong
chị em tôi lại phải quay về với rừng núi, để Mẹ lại với đắng cay cuộc
đời, vật lộn ngày này qua ngày nọ để kiếm đủ cái ăn. Hai năm sau trở về
trông Mẹ già hơn mười tuổi. Lúc ấy Mẹ chưa vượt ngưỡng năm mươi nhưng
tóc đă bạc nửa đầu rồi. Tôi nh́n Mẹ ḷng đau lắm nhưng không thể làm ǵ
hơn để giúp Mẹ.
Nhà tôi lúc đó rộng gần ngàn mét vuông đất nằm ngay
trung tâm thành phố. Khó khăn, đói rách như vậy nhưng Mẹ cương quyết giữ
lại cho các con sau này, không bán đi một mét đất nào. Cũng nhờ vậy mà
chị và bốn đứa em tôi mới có đất làm nhà, trừ tôi. Tôi hay nói đùa với
Mẹ, tài sản Mẹ để lại cho con là nhiều và lớn nhất. Bà tưởng tôi nói lẫy
v́ không có ǵ, tôi phải giải thích hết hơi cho Mẹ hiểu cái tài sản lớn
nhất đó chính là MẸ.
Mẹ cũng có lúc giận hờn chúng tôi nhưng rồi trái tim
Mẹ quá bao dung. Tôi nhớ lúc c̣n nhỏ khoảng tám chín tuổi ǵ đó, nhà tôi
có sân vườn rộng nên Mẹ nuôi gà vịt nhiều. Tôi nhớ có con gà ấp trứng
gần nở bỗng dưng lăn đùng ra chết. Chị tôi gọi mấy đứa em lại bàn với
nhau. Nếu gà chết mà để trứng tới chiều th́ trứng cũng bị “dịch” luôn
nên quyết định đem số trứng hai mươi ba quả vào luộc. Năm chị em ngồi ăn
sạch số trứng mà không hề nhớ đến Mẹ ( có thể là sợ Mẹ ăn vào sẽ bị lây
bệnh? ). Đến chiều về nh́n đống vỏ trứng tự dưng Mẹ ôm mặt khóc. Bà khóc
không phải v́ tiếc mà tủi thân v́ những đứa con . Tôi hỏi, Mẹ nói rằng
sau này có lẽ mỗi lần có ǵ vui các con lại quên Mẹ. Tôi nhớ măi hai
mươi ba quả trứng gà đó đến măi tận bây giờ để không c̣n bao giờ quên Mẹ
nữa.
Những ngày cơ cực nhà không đủ gạo nấu, hằng ngày
chỉ có khoai khô độn gạo. Mỗi bữa ăn Mẹ hất những hạt cơm hiếm hoi qua
bên, gắp những lát khoai bỏ vào chén ḿnh nhường lại cho hai đứa cháu
c̣n nhỏ. Tôi nh́n Mẹ mà rơi nước mắt.
Mười năm sau Mẹ mới được nghỉ ngơi khi tôi đă có gia
đ́nh, làm ăn có dư chút ít để về lo cho Mẹ nhưng lúc đó Mẹ đă quá yếu
rồi, mắt bắt đầu mờ dần theo năm tháng dù lúc đó Mẹ chưa già lắm, cũng
chỉ bằng với tuổi tôi bây giờ thôi.
Hằng ngày tôi vẫn thường về với Mẹ bất chấp mưa băo
thế nào cũng mặc. Ngồi trước mặt Mẹ như đứa trẻ, kể chuyện vui cho Mẹ
cười đă thấy ḷng hạnh phúc lắm rồi. Nhưng bất hạnh thay khi đôi mắt Mẹ
đă mù, hai tay quờ quạng tự t́m lối đi quen thuộc trong nhà, ṃ mẫm ra
nhà từng đứa con để vui với cháu.
Mẹ tôi vậy đó. Viết về Mẹ với tôi sao mà quá khó,
tôi không thể cho tâm hồn ḿnh thăng hoa bay bổng như làm thơ t́nh được
nên chử nghĩa lung tung, vụng về. Chỉ có trái tim luôn reo vui những
yêu thương th́ tôi có nhiều để tặng Mẹ.
Làm sao tôi có thể đi bộ lại đoạn đường năm trăm cây số để trả
ơn Mẹ.
Làm sao tôi
có thể t́m lại được hai mươi ba quả trứng gà để mời Mẹ ăn?
Mẹ bây giờ tám lăm tuổi rồi, như chuối chín cây. Mỗi
sớm thức dậy tôi lại vui mừng v́ ḿnh có thêm Mẹ một ngày nữa. Nhưng rồi
đêm về lại sợ những cơn gió lay nhẹ. Mẹ có trụ nổi trên cây nữa không?
Tôi không muốn ḿnh mồ côi thêm lần nữa.
TÔI HẠNH PHÚC LẮM BỞI V̀ TÔI C̉N MẸ
TÔI YÊU MẸ NHIỀU BỞI V̀… MẸ YÊU TÔI NHẤT NHÀ.